لزوم حمایت‌ از کشاورزی مطابق الگوی کشت حاشیه دریاچه ارومیه

لزوم حمایت‌ از کشاورزی مطابق الگوی کشت حاشیه  دریاچه ارومیه

مهدی قلی پور
گروه اقتصادی –: تغییر الگوی کشت در اراضی حاشیه دریاچه ارومیه ضمن اینکه موجب کاهش آسیب‌های ناشی از پسرفت آب این دریاچه در بخش کشاورزی می‌شود بلکه با توجه به ادامه خشکسالی های اخیر موجب کاهش روند خشک شدن دریاچه ارومیه و همچنین حفظ لایه های زیر زمینی آب می شود.
اختصاص ۹۰ درصد منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آب‌های زیر زمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه است. کارشناسان ابراز داشته‌اند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه را تغییر خواهد داد.
دریاچه ارومیه یک ثروت طبیعی بسیار بزرگ است و اگر این دریاچه خشک شود کشاورزی رو به نابودی می‌رود، زیرا یک کویر نمکی به وسعت بیش از ۴ هزار و ۴۰۰ کیلومتر مربع تشکیل می‌شود و ابعاد این کویرنمک باعث می‌شود که آب و هوای منطقه تغییر کرده و نمک به سمت مزارع حرکت کند.
برای حفظ محیط زیست منطقه و استان و نگهداری از منابع طبیعی برای ادامه حیات باید همه شرایط برای زیست محیط دریاچه ارومیه فراهم شود چرا که ادامه زندگی مردم و درختان و جانوران این خطه کشور وابسته به احیای دریاچه ارومیه است.
کارشناسان معتقدند که تاثیرات خشکی دریاچه ارومیه بر روستاهای شهرستان های شرقی و غربی دریاچه ارومیه بر کسی پوشیده نیست و روستاهای این شهرستانها تحت تاثیر پس روی آب دریاچه ارومیه و بوجود آمدن شوره زار در حواشی این دریاچه قرار گرفته اند و همین امر موجب جایگزین کشت پسته برای محصولات زراعی این روستاها شده است که در مجموع می توان آنرا جایگزین مناسبی برای کشت سایر محصولات در چنین شرایط آبی دانست.
از سوی دیگر، بهره‌برداری بی‌رویه از زمین‌های کشاورزی، استفاده بیش از اندازه از آب‌های زیرزمینی، چرای مفرط مراتع، تخریب اراضی جنگلی و مرتعی و توسعه شهری باعث افزایش بیابان‌ها در این حوزه را می‌تواند تشدید کند.این امر علاوه بر تخریب و کاهش حاصلخیزی خاک و گسترش فرسایش آبی و بادی، افزایش سیل‌های مخرب و آلودگی هوا و ایجاد پدیده گرد و غبار را نیز در پی خواهد داشت.
با توسعه کشت محصولاتی که دارای آستانه تحمل بالاتری نسبت به شوری در مقایسه با سایر محصولات زراعی و باغی دارند، در الگوی کشت ارائه شده برای دشت های اطراف دریاچه از جمله تبریز، جایگزین کشت محصولاتی مانند پیاز و یونجه می‌شود.
طرح الگوی کشت گیاهان زراعی و باغی در حاشیه دریاچه ارومیه اهمیت فوق العاده ای دارد و ایجاد ارزش افزوده برای کشاورزان، حاشیه ریسک و مصرف آب کمتر از تاثیرگذارترین اصول در راستای تعیین الگوی کشت به شمار می‌روند.کشت محصولات مختلف در بهترین شرایط اقلیمی بدون ایجاد ارزش افزوده برای کشاورزان و سودآوری برای آن‌ها موضوعیت نخواهد داشت و باید در راستای اجرای طرح الگوی کشت حمایت‌های خود را از کشاورزانی که طبق الگوی تعیین شده عمل می‌کنند افزایش داده و به تبع آن باید حمایت‌ها از بهره‌بردارانی که توجه کمتری به الگوی مورد نظر دارند، کاهش پیدا کند.
به نظر می رسد برای تعدیل اثرات پسروی دریاچه ارومیه بر روی فعالیت های کشاورزی، کشت پسته در اراضی شور حاشیه این منطقه ضروری است. این در حالی است که باید کشت پسته از نوع مرغوب و عمل آوری آن برای نخستین بار در سه هکتار از اراضی شور شهرستان های حاشیه دریاچه ارومیه صورت بگیرد و نتایج و خروجی آن بررسی شود البته برآرودهای کنونی مثبت و قابل قبول است.از سوی دیگر، ویژگی های پسته و سهولت کشت آن در زمین های شور و کم آب نیز حائز اهمیت است و پسته محصولی است که در مقابل شوری زمین و کم آبی تحمل بالایی دارد و از همین رو این محصول می تواند در بیش از یکصد هکتار از اراضی شهرستان های حاشیه که بدلیل خشکی دریاچه ارومیه دچار شوری اراضی شده اند، مورد کشت قرار گرفته و جایگزین دیگر الگوی زراعی شود.
گسترش کاشت محصول با ارزش پسته در حاشیه دریاچه ارومیه ضمن اینکه موجب کاهش آسیب‌های ناشی از پسرفت آب این دریاچه در بخش کشاورزی می‌شود بلکه با توجه به بالا بودن قیمت این محصول در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی، به لحاظ اقتصادی نیز برای کشاورزان منطقه بسیار می تواند دارای اهمیت باشد.
درخت پسته به دلیل تحمل به کم آبی و شوری، سازگاری مناسبی با مناطق حاشیه دریاچه ارومیه داشته و وجود درختان پسته با عمری در حدود یک قرن در جزیره اسلامی و روستاهای اطراف آن، حاکی از قابلیت منطقه در توسعه سطوح باغات این محصول دارد.
این در حالی است که بیش از نود درصد کشت پسته در آنسوی دریاچه ارومیه یعنی سمت آذربایجان شرقی انجام شده و تاکنون اقدامات موثر و تشویقی از سوی مسئولین استان آذربایجان غربی برای ترویج کاشت این محصول با ارزش گزارش و اطلاع رسانی نشده است.
این در حالی است که تجدید نظرکلی در شیوه کشت اراضی حاشیه دریاچه ارومیه یک ضرورت و یک اولویت اساسی برای کشاورزی استان باید باشد و تغییر روش کاشت محصولات کشاورزی خصوصاً گسترش کشت محصولات کم آب و تغییر الگوی کشت با توسعه سطوح زیر کشت پسته در حاشیه دریاچه ارومیه با توجه به تحمل بالای این محصول به کم آبی با هدف جلوگیری هرچه بیشتر از وقوع فاجعه زیست محیطی در شهرستان‌های حاشیه این دریاچه در راستای حمایت مستقیم از بهره‌برداران بخش کشاورزی، از جمله اقداماتی است که باید توسط سازمان جهاد کشاورزی در اراضی حاشیه‌ای دریاچه، با جدیت دنبال و پیگیری شود.

نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۰۷ آبان ۱۳۹۳ ساعت ۶:۲۵ ق.ظ

دیدگاه


× یک = 4