فیلم‌های ضدخانواده مردم را از سینما دور کرده‌اند

گروه فرهنگی:یک کارشناس سینما گفت: از اواسط دهه هفتاد با شیوع آثار ساختارشکنانه و ضد خانواده سینما از تماشاگر خالی شد به نحویکه طبق آمار گرفته شده در سال ۹۷، ۱۰ الی ۲۰ درصد مردم مخاطب سینما هستند. سینما در سه سال اخیر به واسطه اتفاقاتی که جامعه را تحت تاثیر قرار داده وضعیتی خوشایند ندارد. مشکلات عدیده هنر هفتم در شرایطی است که وضعیت سرمایه‌گذاری در هنر هفتم به دلیل نبود برگشت سرمایه مناسب نیست. این موضوع در جهان نیز به دلیل همه‌گیری کرونا اتفاق افتاد اما به دلیل زیرساخت‌های چندرسانه‌ای آماده نظیر پلتفرم‌های گسترده جهانی تا حدی جبران و اکنون نیز به سوددهی بیش از قبل رسیده اما در کشورمان اینطور نیست. شرایط فعلی باعث شده تا سینماها خالی از تماشاگر شده و هنر هفتم به سوی ورشکستگی برود.
در این بخش پای صحبت‌های سعید مستغاثی؛ فیلمساز و کارشناس سینما و تلویزیون نشسته‌ایم.
سینما با مشکلات مختلفی دست به گریبان است و سالن‌ها تماشاگر مناسبی ندارند. دلیل این موضوع را در چه می‌بینید؟
خالی شدن سینماها تنها منوط به چند سال اخیر نیست بلکه مدت‌هاست چنین معضلی در جامعه وجود دارد. برای مثال سال ۹۷ آماری که گرفته شد نشان داد ۱۰ الی ۲۰ درصد مردم ایران مخاطب آثار سینمایی هستند اما در این چند سال همان رقم اندک نیز ریزش کرده‌اند. درباره تعداد کم مخاطبان همین اندازه بس که بدانیم پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمایی را در چند سال اخیر تنها ۵ درصد مردم تماشا کرده‌اند!
افت فروشی که از آن حرف می‌زنید از چه زمانی آغاز شد؟
اگر به فروش فیلم‌ها از اواسط دهه هفتاد نظر کنید متوجه ریزش مخاطب جدی سینما خواهید شد، به‌نحوی‌که در سال ۸۲ تعداد تماشاگران به پایین‌ترین میزان خود رسید. یکی از دلایل این افت تماشاگر به محتوای ساختارشکن فیلم‌ها مربوط می‌شود. در آن ایام بسیاری از کارها ضد خانواده شدند بنابراین بسیاری از مردم سالن‌های نمایش را ترک کردند البته از نیمه دوم دهه هشتاد به‌واسطه اندیشه‌ای که صورت گرفت وضعیتی کمی بهتر شد اما از دهه ۹۰ بازهم افت سینما آغاز شد. جدا از ضعف محتوا در آثار، ساختار بسیاری از کارهای نمایشی ضعیف بودند حتی می‌توان گفت برخی از تولیدات شکل نمایشنامه رادیویی داشتند. مظفرالدین شاه جمله‌ای معروف درباره سینما دارد. او گفته که هنر هفتم باید اسباب حیرت باشد تا تماشاگر مجذوب آن شود. این ویژگی متأسفانه دیگر در سینمای کشورمان وجود ندارد.
برخی معتقدند که گسترده‌تر شدن محصولات نمایشی و اینکه دیگر مردم برای فیلم دیدن تنها به سینما محتاج نیستند، دلیلی برای دور شدن مردم از سینماها است؟
مطمئناً این امر در ریزش مخاطبان تأثیرگذار است اما این‌ها دلیل نیست بلکه بخش کوچکی از چرایی اتفاقی که رخ‌داده را نشان می‌دهد. در اروپا و آمریکا وقتی نوار کاست جای صفحه موسیقی آمد بازهم مردم صفحه را فراموش نکردند و هنوز هم از آن استفاده می‌کنند. این مسئله درباره سینما هم صدق می‌کنند. تنوع محصول در آنجا بیش از ایران است اما سینما و لذت فیلم دیدن در سالن‌های نمایش حرف اول را در آنجا می‌زند ولی در کشور ما این‌گونه نیست!
در ایران هم نمونه‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد اگر سینما کار خود را درست انجام دهد مردم لذت فیلم دیدن در سالن‌های نمایش را به هیچ‌چیز دیگر عوض نمی‌کنند. فیلم »آدم برفی« بهترین نمونه در این رابطه است. این کار قبل از اینکه در سینما به نمایش درآید از طریق ویدیو دیده‌شده بود اما وقتی اکران شد بازهم فروش خیلی خوبی داشت. این امر تأکیدی روی این مطلب است که فیلم خوب قادر است در هر شرایط مردم را به سینماها بیاورد.
در این بحث اشاره‌ای هم روی پلتفرم‌ها داشته باشیم چون این حوزه حتی روی اکران‌های جهانی هم تأثیر گذاشته است. برای مثال از نتفلیکس یا آمازون نام می‌برم.
درست است که کمپانی‌های نتفیلکس و آمازون در سال‌های اخیر به‌شدت پرکار شده‌اند اما زیادشدن مخاطبانشان، باعث رکود سینما نشده است. فروش فیلم‌هایی نظیر »تاپ گان ۲« و… گواه این امر است. در حقیقت هر رسانه‌ای انتظار می‌رود با توجه به محصولاتی که تولید می‌کند مخاطب خود را داشته باشد و قرار نیست یک رسانه با اوج‌گیری جای دیگری را پر کند. نتیجه؛ کم شدن مخاطب به‌واسطه عملکرد بد حاصل‌شده نه اوج‌گیری رسانه‌های جدید.
جدا از جذابیت فیلم که روی آن تأکید فراوان دارید آیا عوامل دیگری را هم می‌توان به‌عنوان دلایل بازدارند ذکر کرد؟
کیفیت تولیدات نمایشی مهم‌ترین اصل است اما موضوعات دیگری هم نظیر متنوع شدن محصولات که پیشتر به آن اشاره کردیم در رونق کم دخیل است. در کنار این موضوع می‌خواهم به کیفیت سالن‌‌های نمایشی هم اشاره داشته باشم. مردم برای رفتن به سینما نیازمند محیطی هستند که در آن خانواده احساس راحتی و امنیت کند. اگر چنین اتفاقی رخ دهد تعداد تماشاگران مطمئناً افزایش پیدا خواهد کرد.
نکاتی که به آن اشاره داشتید به دلایل به وجود آمدن وضعیت نابسامان سینما مربوط می‌شود. با توجه به شرایط موجود چه کاری می‌توان انجام داد تا کمی اهالی سینما از وضعیت بد موجود جان سالم به در برند؟
این وضعیت اکران و نمایش، تهیه‌کننده بخش خصوصی را در آستانه ورشکستگی قرار داده و سینماداری هم سودی ندارد پس ضروری است در شرایط موجود دولت با دادن سوبسید به صنعت سینما کمک کند تا از بحران به وجود آمد رها شود وگرنه اگر این اتفاق رخ ندهد نباید برای سینما روزهای چندان مطلوبی را متصور بود.
به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایکنا، دادن سوبسید نیز امری رایج در جهان است. آلمان و فرانسه این کار را انجام داده‌اند و ما هم باید آن را انجام دهیم.
.Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com