فرهنگی که با کالای خارجی وارد می شود

فرهنگی که با کالای خارجی وارد می شود

گروه جامعه: یکی از مهمترین زمینه پیدایش قاچاق کالا در کشور ما تمایل مصرف کنندگان و تغییر الگوی مصرف در ایران است به طوری که کالاهای لوکس در سبد مصرف خانواده‌ها حتی با درآمد پایین نیز قرار گرفته است.
آمارها نشان دهنده آن است که تولید کشورما تنها ۳۲ درصد میزان مصرف حداقل جامعه را تأمین می کند. همچنین در سال های اخیر با مشکلاتی نظیر رکود اقتصادی، فقدان تحرک و پویایی در تولید، کاهش بازدهی نیروی انسانی وابستگی بیش از حد به درآمدهای نفتی گسترش غیر کارآمد بخش خدمات، رکود سرمایه گذاری، بیکاری، توزیع ناکارآمد، عدم ثبات قوانین و مقررات، نقدینگی وسیع، عدم استفاده مناسب از ظرفیت‌های تولیدی، اتلاف منابع سرمایه‌ای و انسانی و… روبرو بوده ایم که هر کدام به نوبه خود موانعی برای تولید کالای مورد نیاز جامعه به وجود آورده اند.
نظریه پردازان معتقدند که هر کالای خارجی فرهنگ خود را نیز وارد می کند و وقتی فرهنگی از طریق کالا وارد می شود بسیار خطرآفرین است. مطالعات دیگری نشان می‌دهد که جایگاه ایران درمحیط تجاری جهانی نیز بسیار پایین و دور از امکانات بالقوه کشور است. (همان) بنابراین مشکلاتی همچون حجم و تنوع وسیع قاچاق کالا به کشور برآیند این نوع از عملکرد اقتصادی در کشور است. در این نوشته برآنیم تا علل قاچاق کالا و مشکلات بوجود آمده از آن را واکاوی نموده و در پایان راهکارهای مقابله با آن را بیان کنیم.قاچاق را از نظر ورود و خروج کالا از کشور می‌توان به دو قسمت تقسیم کرد.
قاچاق صادراتی: قاچاق صادراتی بر کالایی اطلاق می‌شود که بدون انجام گرفتن تشریفات گمرکی و بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی از کشور خارج شود.قاچاق وارداتی: قاچاق وارداتی بر کالایی اطلاق می‌شود که بدون انجام گرفتن تشریفات گمرکی و بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی به کشور وارد شود.
قاچاق گمرکی: قاچاق گمرکی عملی غیر قانونی است که در آن شخصی کالای قاچاق خود را از مرزها و مناطق مجاز گمرکی به کشور وارد یا از آن خارج کند.
قاچاق غیر گمرکی: قاچاق غیر گمرکی عملی غیر قانونی است که در آن شخصی کالای قاچاق خود را از مرزها و مناطقی بجز مرزهای مجاز گمرکی به کشور وارد یا از آن خارج کند.
علل و عوامل عمومی قاچاق کالا در کشورها:ضعف ساختار و سیاست‌های تولیدی اگر تولید کشوری از مشکلات متعدد متأثر باشد به طوری که قادر نباشد همگام با نیازهای داخلی و تحولات بین المللی رشد یابد، موجبات قاچاق کالا در آن فراهم می‌گردد.
بالا بودن تعرفه‌ها و وجود موانع غیر تعرفه‌ای تعرفه‌های بالا نیز حمایت‌های بیش از اندازه و غیر معقول در اختیار تولیدات داخلی قرار می‌دهد و قدرت رقابت آنها را در صحنه بین‌المللی کاهش می‌دهد و به زیان مصرف کنندگان داخلی، قیمت را بالا نگه می‌دارد ولی مهمترین اثر تعرفه‌های بالا، ایجاد و گسترش امر قاچاق است.
محدودیت ها؛ سهمیه بندی، محدودیت واردات مقابل صادرات، محدودیت واردات بدون انتقال ارز و… از عوامل بروز پدیده قاچاق است.
ممنوعیت های دولتی؛این نوع محدودیت‌ها منوط به تصویب دولت‌ها است و دلایل آن حمایت از تولیدات داخلی، جلوگیری از اتلاف منابع ارزی، پیشگیری از تغییر الگوی مصرف حفظ مصالح و منابع جامعه و… می باشد.مقررات زاید؛ مقررات دست و پاگیر و زاید اداری که در کشورهای مختلف هزینه تجارت رسمی را افزایش داده و زمینه لازم را برای انحراف و انجام عمل غیر قانونی فراهم می کند.انحصار در واردات کالا؛ چنانچه واردات کالا در انحصار افراد یا گروه‌های خاص باشد، از یک سو فرصت‌های اقتصادی برای افراد خاص فراهم می‌شود که این مسئله یکی از مصادیق فساد اقتصادی است و از سوی دیگر قانون گریزی را در محرومانِ از امتیاز واردات کالا، جهت پاسخگویی به تقاضای داخلی تقویت می نماید.
بیکاری؛ از عمده دلایل قاچاق کالا در کشورهای گوناگون وجود بیکاری در آن کشورها است. افراد بیکار در جهت کسب درآمد روی به سمت قاچاق کالا می ‌آورند.
اختلاف قیمت ها؛ فرواوانی منابع،‌ تولید انبوه و… در کشورهای گوناگون موجب بروز اختلاف قیمت کالای در آنها می‌شود و این اختلاف قیمت عاملی برای قاچاق کالا به سایر کشورهایی که قیمت تمام شده کالا در آنها زیاد است می‌شود.
علاوه بر موارد پیش گفته در خصوص عوامل ایجاد پدیده قاچاق در سطح کشورهای مختلف‌ مواردی نیز وجود دارد که به صورت خاص مربوط به ایران بوده و یا کمتر در سایر کشورها می‌توان از آن به عنوان عامل قاچاق یاد کرد:
پرداخت یارانه¬؛ یکی از عمده دلایل قاچاق کالا پرداخت یارانه¬ های گسترده برای کالاهای اساسی به مصرف کننده داخلی است. این عامل موجب اختلاف قیمت کالای مصرفی در داخل و خارج از کشور می شود که به تبع آن کالا از کشور ارزان به کشور گران قاچاق می‌گردد.
فقدان امکانات معیشتی مناسب در مناطق مرزی؛ عمده مناطق مرزی بنا به دلایلی متعدد در کشورها، به لحاظ اقتصادی در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برند. بدیهی است که در صورت تداوم این وضعیت، افراد برای تأمین نیازهای خود به فعالیت و شغلی هر چند کاذب روی می‌آورد.
مرزهای گسترده جغرافیایی مناسب؛ وجود مرزهای گسترده جغرافیایی مناسب، در کنار همسایگانِ دارای نظام‌های تقریباً بی‌ثبات و نیز وجود مبادی مختلف و شیوه‌های متنوع قاچاق ایجاد امکان ورود کالای قاچاق، دامنه و گسترش این معضل را افزایش داده است و مقابله با آن را دشوار کرده است.
ممنوعیت های شرعی و قانونی؛ این نوع ممنوعیت‌ها با توجه به مصالح عمومی کشور اعمال شده و تقریباً دایمی هستند.بیکاری؛ وجود جمعیت قابل توجه بیکار در ایران از جمله عوامل گرایش به انجام قاچاق به حساب می‌آید که در پیامدهای قاچاق کالا به آن اشاره خواهد شد.عدم سیاستگذاری مناسب در الگوی مصرف؛ یکی از مهمترین زمینه پیدایش قاچاق کالا در کشور ما تمایل مصرف کنندگان و تغییر الگوی مصرف در ایران است به طوری که کالاهای لوکس در سبد مصرف خانواده‌ها- حتی با درآمد پایین- نیز قرار گرفته است. اما جهت‌گیری صنعت برای پاسخگویی به این تغییرات متحول نشده است. علاوه بر تصور ارزانی کالاهای خارجی و یا برتری آنها و در مواردی ناکافی بودن تولیدات داخلی یا عدم تولید داخلی کالایی خاص موجب روی آوری مردم به خرید کالاهای خارجی می گردد. که البته بخشی از این نیاز با قاچاق کالا تأمین می شود
قاچاق کالا که از آن به عنوان یک پدیده شوم یاد می شود دارای اثرات منفی بر اقتصاد فرهنگ و امنیت کشور است. نتایج منفی و تبعات و ابعاد گوناگون و زیانبار قاچاق کالا به قدری مهم است که رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) نیز از قاچاق کالا به عنوان پدیده ای که برای کشور خطر امنیتی و اقتصادی را در پی دارد، نام می برند و تمامی انسان‌های خوب، با انصاف و مؤمن را برای مقابله با این پدیده زشت و منطبق برخواست دشمن فرا می‌خوانند.
ایشان در اوایل سال ۷۶، ضمن بازدید از استان هرمزگان خطاب به مردم فرمودند: قاچاق برای کشور خطر امنیتی و اقتصادی در پی دارد. بنابراین تمامی انسان های خوب و با انصاف و مؤمن باید با این پدیده زشت که منطبق برخواست دشمن است، مقابله کنند.
اختلال در توازن تجاری و سیاست‌های بازرگانی دولت؛ برمبنای محاسبات انجام شده از سوی کارشناسان اقتصادی، قاچاق حدود ۴ میلیارد دلار کالا در سال، منجر به افت ۸ درصدی تولیدات صنعتی می‌شود. لذا تأثیر این پدیده بر کاهش تولید ناخالص داخلی کاملاً محسوس است. افت تولیدات صنعتی بر اشتغال نیز اثرات نامطلوبی دارد و به عبارت دیگر قاچاق کالا یکی از عوامل تشدید کننده این معضل اقتصادی است.
مانع رشد تولید ناخالص داخلی؛ برمبنای محاسبات کارشناسان اقتصادی هزینه ایجاد یک فرصت شغلی در ایران بالاتر از ۱۰ هزار دلار است. لذا با ۴ میلیارد دلار که حجم قاچاق کالا در ایران است، سالانه می‌توان ۴۰۰ هزار فرصت شغلی ایجاد کرد که قاچاق کالا فرصت‌های سرمایه گذاری برای اشتغال مولد و مؤثر در رشد تولید ناخالص داخلی را از بین می‌برد. از سوی دیگر سودآوری فزاینده قاچاق کالا برای قاچاقچیان سبب می شود که انگیزه سرمایه گذاری های مولد نیز کاهش یابد.
تشدید کننده بیکاری؛ بیکاری به عنوان یکی از نتایج اصلی قاچاق کالا در جامعه شاهراه اصلی شکل گیری ناهنجاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی است که ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده و احساس بی ارزشی را در فرد به وجود می‌آورد. حال با توجه به اینکه کار و فعالیت به دلیل اینکه انگیزه نشاط و پویایی را برای فرد به همراه دارد و عامل سازندگی است فرد بیکار به دلیل اینکه کار مفیدی را انجام نداده احساس بی فایده بودن نسبت به خود یافته و ناراضی می‌شود. بنا بر آمارهای به دست آمده از محاسبات کارشناسان اقتصادی به ‌ازای هر یک میلیارد دلار قاچاق،‌ حدود ۱۰۰هزار نفر بیکار می‌شوند.
کارشناسان حوزه رفتار شناسی و آسیب شناسی اجتماعی معتقدند؛ افسردگی ناشی از بیکاری باعث افزایش آمار طلاق، خودکشی و افزایش تعداد زنان بیوه می شود. بیکاری هم آسیب و هم بستر آشکار ساز آسیب های مختلفی مانند دزدی، فساد اقتصادی، تنش های خانوادگی و مهاجرت است.
با توجه به پیامدهای قاچاق کالا می‌توان گفت پدیده قاچاق کالا با فرهنگ و باورها مرتبط است لذا هرگونه راهکاری می‌‌بایست در جهت تقویت فرهنگ عمومی باشد. برای این کار باید به آموزش افراد جامعه از سطوح ابتدایی و پایین شروع کرد تا بتوان احترام به قانون و قانون‌گرایی را در وجود افراد نهادینه کرد و از قانون گریزی آنها جلوگیری کرد چراکه قاچاق مصداق بارز قانون گریزی در کشور است.
بسیاری از کالاهایی که به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند، عمدتاً جزء کالاهای اساسی و مورد نیاز مصرف‌کننده نیست بلکه قاچاقچیان سودجو با تبلیغات و ایجاد نیاز کاذب در مصرف‌کننده به مصرف این کالاها در داخل کشور دامن می‌زنند، ضمن اینکه این کالاها معمولاً کیفیت پایین داشته و استانداردهای لازم را به دلیل عدم نظارت مراجع قانونی دارا نیستند لذا برای تشویق مردم به مصرف کالاهای تولید داخل، باید فرهنگ‌سازی صورت گیرد.
با فراهم نمودن زمینه لازم برای تولیدکنندگان باید تولیدکنندگان را مجاب نمود که براساس نیازها و نوع کیفیت مورد نظر مصرف‌کننده اقدام به تولید کالا کنند.
امروز استکبار جهانی مصرف‌گرایی را که امری تهاجمی است، تبلیغ می‌کند و به این وسیله به اهداف استعماری خود دست پیدا می کند. تشویق و ترغیب استفاده از کالاهای تولید داخل با استفاده از کارشناسان، مسوولان و مدیران با بیان مزایای استفاده از تولیدات داخلی و مضرات استفاده از کالاهای خارجی در رسانه‌ها به خصوص صدا و سیما می تواند در این زمینه مفید ‌باشد.قاچاق کالا تا زمانی که برای قاچاقچیان سوددهی داشته باشد، رواج دارد، زیرا اینگونه افراد تاجرانی هستند که مالیات و عوارض پرداخت نمی‌کنند.
هر یک از قوای سه‌گانه باتوجه به نوع وظیفه خود، باید شرایط ارتکاب قاچاق را سخت و مشکل کنند تا همواره قاچاقچیان سرمایه خود را در خطر دیده و انگیزه و میلشان به قاچاق کاسته شود، همچنین باید از مدیران کارآمد و سالم در حوزه‌های اقتصادی استفاده شود و با افراد مجرم در هر شغل و سمت برخورد جدی شود.
توجه به منویات مقام معظم رهبری در تقویت اقتصاد مقاومتی و توانمندسازی اقتصاد داخلی یکی از راهکارهای مبارزه با قاچاق کالا است که به شکل گسترده تولید داخلی را تحت‌ شعاع قرار می‌دهد و از قاچاق کالا جلوگیری کرده و مصرف آن را به حداقل می رساند.

نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۱۵ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۵:۳۷ ق.ظ

دیدگاه


هشت + = 15