فال من، فروش کودکیام است
آزیتا یوسفیان
?گروه گزارش: با گفتن واژه “کودک کار” اولین چیزی که به ذهن میرسد تصویر کودکانی است که هر روز در اماکن عمومی با فال، آدامس، خودکار، گل و… جلویمان را می‌گیرند و اصرار می‌کنند که از آنان خرید کنیم.
آقا تو رو خدا، “جان بچت یکی بخر” خانوم “یه فال بخر، ۵۰۰ تومن” خانوم تو رو خدا واسه بچت بخر فقط یکی ببر بهت تخفیف میدهم تو رو خدا تو رو خدا… این واژه‌ها را هر روز در خیابان‌ها و پارک‌ها از کودکانی که کودکی خود را به حراج می‌گذارند می‌شنویم.
آن طرفتر دخترک گل فروش کنار ماشینها با واژههای تکراری درخواست خرید گل‌هایش را می‌کند تا بلکه بتواند گل‌هایش را بفروشد؛ برخی از سر ترحم از او گل میخرند اما نگاه تحقیرآمیز برخی، بغض دخترک را به همراه دارد.
این کودکان آنقدر اصرار می‌کنند که اگر حوصله داشته باشی چیزی می‌خری و قلب کوچکشان را شاد می‌کنی اما اگر بی‌حوصله باشی میگویی که مزاحمت نشوند و یا به راحتی از کنارشان رد می‌شوی و حتی به خودت زحمت نمی‌دهی چرا آنها باید اینجا باشند و کار کنند؟ چرا این کودکان باید کودکی خود را با فال و گل فروشی سر کنند؟ در حالی که دوران کودکی تاثیر مهمی در شکل گیری شخصیت فرد دارد، کودکان کار از شرایط استاندارد زندگی محروم هستند و نه تنها از کودکی کردن محروم هستند بلکه مسئولیت تامین هزینه زندگی خانواده را نیز بر عهده دارند. چنین کودکانی بدون عبور از مرحله کودکی و نوجوانی مرحله جوانی را تجربه می‌کنند حال آنکه به اذعان کارشناسان ورود به این دوره مستلزم داشتن مهارت‌ها و ویژگی‌هایی است.
سوال اینجاست، چطور کودکان کار از پس مسئولیت‌های کاری خود برمی‌آیند؟ این کودکان در معرض در خیابان‌ها در معرض چه آسیبهایی قرار دارند؟ و چه راهکاری برای حل این موضوع وجود دارد؟ دکتر هدایت نظری، متخصص روان‌پزشکی گفت: یکی از عوامل بروز پدیده کودکان کار وجود شرایط بد اقتصادی در اجتماع است.
وی ادامه داد: بیشترین دلیل این مهم، فقر اقتصادی و مشکلات اقتصادی خانواده‌هاست که به دنبال آن مشکلات فرهنگی، تربیتی و تحصیلی برای این کودکان ایجاد می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه خانواده این کودکان دارای سطح درآمد پایین و فاقد نیازهای اولیه تغذیه‌ای، بهداشتی و آموزشی هستند اظهار کرد: خود خانواده‌ها به دلیل شرایط بد اقتصادی کودکان را وادار به انجام کار می‌کنند؛ متاسفانه این کودکان با دستمزد کم و کار سنگین به کار گرفته می‌شوند و رشد جسمی و روحی آنها کند و منحرف می‌شود. این افراد مستعد نابسامانیهای جسمانی، اخلاقی، تربیتی، آموزشی و بهداشتی هستند.
نظری با تاکید بر اینکه این مسئله بیشتر در جوامعی که از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سطح پایینی قرار دارند نمود می‌یابد بیان کرد: برای حل این پدیده به خانواده این کودکان باید آموزش‌های لازم ارائه و قوانین کار و سازمان‌های حمایتی را به آنها معرفی کرد.
این متخصص روان‌پزشکی اضافه کرد: تحقق حل مسئله کودکان کار در گرو بالا بردن سطح درآمدی آن‌هاست. فرهاد طهماسبی، کارشناس ارشد جامعه شناسی نیز گفت: کودکان کار و خیابانی یکی از مباحث جوامع مدرن و امروزی و از تبعات نظام سرمایه داری و زندگی صنعتی و ماشینی مدرن امروزی است که جامعه ما از این موضوع مستثنی نبوده است.
سیما رحیم‌پور یک فعال اجتماعی در حوزه آسیب‌های اجتماعی بابیان اینکه یکی از تعریف‌های پذیرفته شده کودکان کار تعریفی است که کنوانسیون‌های سازمان بین‌المللی کار برای کار کودک ارائه داده اضافه کرد: بر این اساس کار کودک عبارت است از »کاری که کودکان به علت سن پایین‌شان نباید انجام دهند یا حتی با وجود سن کافی، آن کار خطرناک بوده یا برای آنها مناسب نیست.«
رحیم پور ادامه داد: البته نباید همه کارهایی را که کودکان انجام می‌دهند، با هدف ریشه‌کن کردن این معضل، در دسته کار کودک قرار دهیم، بلکه مشارکت کودکان و نوجوانان در فعالیت‌هایی که سلامت و پیشرفت آنها را در پی دارد و لطمه‌ای به روند تحصیلی آنها وارد نمی‌کند، تاثیر مثبتی در روند رشد آنها دارد.
وی گفت: به طور کلی بر اساس شرح کنوانسیون سازمان بین‌المللی کار، کارهای مشخصی براساس سن کودک، نوع و زمان کار انجام شده و شرایط کاری، به عنوان »کار کودک« شناخته می‌شوند.
رحیم پور افزود: اواسط قرن نوزدهم کار کودکان تبدیل به یک معضل بزرگ اجتماعی شد در کشور ما نیز این پدیده به موازات پدیده‌های کلانی چون مهاجرت بی رویه روستاییان به شهرهای بزرگ شکل گرفته است؛ علاوه بر آن، فقر شدید اقتصادی، فقر شدید فرهنگی، بی سوادی و کم سوادی و عدم آگاهی اجتماعی جامعه و همچنین نگرش مثبت سنتی به کار کودکان، عدم توجه مسئولین به تبعات و کارکردهای پنهان مسائل مطرح شده، از عوامل ظهور و گسترش کار کودکان در جامعه است و این مهم را به یکی از آسیب‌های جدی اجتماعی در ایران امروز تبدیل کرده است.
وی ادامه داد: در میان این عوامل مهم‌ترین عامل، فقر اقتصادی خانواده است که خود ناشی از وضعیت اقتصادی جامعه است که کودکان را ناگزیر به عرصه کار می‌کشاند و آنها را از تجربه فرایند کودکی محروم می‌کند و منجر به ایجاد اختلال در روند زندگی و تجربه کودکی می‌شود.
این کارشناس جامعه شناسی با بیان اینکه تجربه کودکی و دنیای کودکی از زیباترین و موثرترین عوامل در شکل گیری شخصیت و هویت اجتماعی افراد است که کودکان کار از این تجربه زیسته محروم گشته و تجربه زیسته متفاوتی پیدا می‌کنند که فراتر از توان و روان یک کودک است یادآور: کار کودکان آنها را از دست‌یابی به دانش و مهارت کافی باز می‌دارد و آنها را در معرض آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، بزهکاری، خرده فروشی مواد مخدر، سوء استفاده‌های جنسی، خشونت و نزاع‌های خیابانی و خشونت خواهی و خشونت طلبی، محرومیت از تحصیل و… قرار می‌دهد و در نتیجه سلامت امنیت اجتماعی آنها و کل جامعه را در معرض خطر قرار می‌دهد.
به گفته این فعال اجتماعی در حوزه آسیب‌ها، همگرایی و پیوند نهادهای مدنی و دستگاه‌های اجرایی و متولین دولتی در امر کودکان کار و خیابان بسط و گسترش آگاهی‌های اجتماعی همگانی و فراهم کردن بستر فرهنگی با هدف بالا بردن آگاهی آحاد جامعه نسبت به پدیده کار کودکان، اطلاع رسانی در زمینه خطرات و آسیب‌های اجتماعی، روان‌شناختی ناشی از کار کودکان، آموزش‌های همگانی بر اساس روش‌های کارشناسی شده و تخصصی در برخورد با کودکان خیابانی و شیوه درست برقراری ارتباط با آنها توسط آحاد جامعه می‌تواند در حل این معضل موثر افتد.
فرشته رشیدی یک کارشناس جامعه شناسی نیز در این باره گفت: هر ساله درصدی از کودکان به دلایل مختلف ترک تحصیل می‌کنند و به کارهایی مانند واکس‌زنی، پاک کردن شیشه ماشین، فال فروشی، بادکنک فروشی، آدامس فروشی، جمع آوری نان خشک و وسایل فلزی در زباله‌ها و دعا فروشی در سر چهارراه‌ها، بازارها و یا مکان‌های شلوغ و پرترافیک می‌پردازند و ساعت‌هایی طولانی در معرض آلودگی‌های اجتماعی قرار می‌گیرند.
رشیدی با بیان اینکه متأسفانه فقر و پایین بودن سطح درآمد خانواده باعث تشدید مسئله کودکان کار در کشور و استان شده است اظهار کرد: ساختار خانواده، مشکلات اقتصادی و عدم آگاهی خانواده، پایین بودن سطح فرهنگی و اقتصادی خانواده‌ها از دیگر عوامل تشدید کننده این پدیده است. وی بیان کرد: فقر اقتصادی و فرهنگی سبب شده خانواده‌ها فرزندان خود را به این امر سوق دهند. رشیدی اضافه کرد: اگر خانواده‌های این کودکان توانمند شوند و سطح درآمدی آنها افزایش یابد قطعا این مشکل تا حدودی حل خواهد شد. ?
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۲۵ خرداد ۱۳۹۳ ساعت ۲:۳۵ ب.ظ
