غوغای تجارت روی نمونه‌های آزمایشگاهی مردم

گروه خانواده و سلامت: رئیس انجمن پاتولوژی ایران گفت: وزیر سابق بهداشت به بهانه واهی مجوز نمونه‌برداری پاتولوژیک را در آزمایشگاه های معمولی صادر کرد.برخی همکاران غیرپاتولوژیست به نمونه‌های پاپ اسمیر به شکل کالای تجاری می‌کنند و متخصصان زنان آزمایشهای غیر ضروری تجویز می‌کنند.
فرید کرمی در نشست خبری اعلام کرد که در کشور ما ثبت بیماری‌ها به صورت علمی انجام نمی‌شود و این به دلیل عدم سیاست‌گذاری مناسب در سیستم سلامت است به عنوان مثال یکی از بیماری‌های جدی سرطان است و برای کنترل آن باید برنامه‌ریزی و آمار آن را به دست آورد.
وی ادامه داد: از زمانی که ثبت سرطان الزامی شد قرار شد ارسال نمونه حتماً توسط پاتولوژیست انجام شود و این متخصصان بر روی نمونه نظر قطعی دهند و در نتیجه جامعه پاتولوژی به کمک وزارت بهداشت آمد و برای هر نمونه سرطان کد‌گذاری لازم را انجام داد.
کرمی تصریح کرد: برخی سرطان‌ها مانند سرطان پروستات در جوامع غربی بسیار شایع است و در اولویت برنامه‌ریزی این کشورها قرار دارد. اما در ایران به دلیل شایع‌بودن سرطان مری و اینکه در کمربند این سرطان قرار گرفته‌ایم دغدغه مسئولان را برنامه‌ریزی در این زمینه تشکیل می‌دهد که اگر آمار درستی داشته باشیم می‌توانیم شیوع را ارزیابی کرده و درمان را ممکن کنیم.
هشدار رئیس انجمن آسیب‌شناسی و پاتولوژی ایران با اشاره به اینکه در ثبت موارد سرطان پاتولوژیست‌ها نهایت همکاری را داشتند گفت: تا سه ماه پیش دستورالعمل حاکم بر سیستم پذیرش نمونه‌ها انجام و تایید نمونه را توسط آزمایشگاه‌های معمولی ممنوع کرده بود اما متأسفانه با امضاء وزیر سابق بهداشت پذیرش نمونه‌های پاتولوژی توسط آزمایشگاه‌های تشخیص طبی مجاز شد.
کرمی افزود: این مجوز با موارد علمی مغایرت دارد و سیستم ثبت سرطان را مختل می‌کند در این زمینه حتی اعضای بورد آسیب‌شناسی وزارت بهداشت معترض شده‌اند اما هنوز اتفاقی نیفتاده و پذیرش نمونه‌ها توسط آزمایشگاه های معمولی تایید می‌شود.
وی ادامه داد: استدلال وزارت بهداشت تقویت نظام ارجاع اعلام شد اما این را باید گفت که از یک طرف نمونه‌های پاتولوژی با نمونه‌های معمولی آزمایشهای خون، سرم و هورمون متفاوت است و نمی‌توان به راحتی آن را نمونه‌گیری کرد و از سوی دیگر این تصمیم توجیهی ندارد که متخصصان پاتولوژیست کم هستند.
وی تصریح کرد: ۱۵۰۰ متخصص پاتولوژیست وجود دارد که این تعداد برابر با کل اروپا است و از هر دو آزمایشگاه در تهران یک آزمایشگاه پاتولوژی وجود دارد بنابراین دغدغه کمبود پاتولوژیست و مشکل بیماران منطقی نیست.
کرمی افزود: این آزمایشگاه‌های تشخیص طبی اطلاعات جامعی از بیماران ندارند در نتیجه محل ثبت با محل زندگی بیمار متفاوت است و به دلیل اینکه سربرگ آزمایشگاه اصلی جدا می‌شود بیمار و پزشک نمی‌داند که به کدام آزمایشگاه مراجعه کند و در صورت آزمایش مجدد به چه کسی ارجاع داده شود.
* نمونه بیماران به تجارت تبدیل شده است
هشدار رئیس انجمن آسیب‌شناسی و پاتولوژی ایران گفت: برخی همکاران غیرپاتولوژیست به نمونه‌های پاپ اسمیر به شکل کالا نگاه می‌کنند و معتقدند بهره مالی این آزمایش باید بین آنها تقسیم شود. این ناجوانمردانه‌ترین نگاه به بیمار است و باعث شده پای غیرپزشک را به تشخیص آزمایشگاهی باز کنند.
کرمی ادامه داد: از سوی دیگر انجام پاپ اسمیر مایع بسیار در جامعه شایع شده که دو برابر قیمت پاپ اسمیر معمولی را دارد. در این میان آزمایشگاه‌هایی که پاتولوژیست ندارند ظروف پاپ اسمیر مایع را تهیه می‌کنند و به مطب متخصصان زنان می‌دهند تا این متخصصان پس از ارجاع بیماران به آزمایشگاهشان، درصدی را به جیب بزنند.
وی گفت: با این اقدام، روی نمونه بیماران تجارت می‌شود و بنده اعلام می‌کنم ممکن است پاپ اسمیر مایع در نمونه‌برداری مناسب‌تر باشد اما از نظر تشخیصی تفاوتی ندارد. فقط هزینه بسیاری به بیمار تحمیل می‌شود. یک پاپ اسمیر معمولی ۲۳ هزار تومان و پاپ اسمیر مایع تا ۸۰ هزار تومان هزینه به مردم تحمیل می‌کند.
وی گفت: تحقیقی را سه سال پیش بر روی پاپا سمیر مایع انجام دادیم که نشان داد ۷۰ میلیارد تومان سالانه به نظام سلامت هزینه تحمیل می‌کند که یعنی مردم آن را می‌پردازند.
وی با بیان اینکه انجام بسیاری از پاپ اسمیر‌ها در کشور غیرضروری است گفت: به عنوان مثال سرطان گردن رحم در ایران شایع نیست و نباید در این زمینه هزینه کرد از سویی مردم باید بدانند پاپ اسمیر فقط سرطان‌ها را تشخیص نمی‌دهد و همیشه ضروری نیست.
کرمی افزود: اگر نقش بیمه مانند امروز کمرنگ نمی‌شد استاندارد‌ها تعریف می‌شد و مردم برای هر روشی هزینه نمی‌دانند در حال حاضر مردم وارد چرخه نیاز القائی می‌شوند و بخشی از سرمایه خود را برای درمان‌های غیرضروری هزینه می‌کنند.در حالی که اگر تأمین‌کننده منابع بیمه‌ها باشند رابطه مالی پزشک و بیمار به حداقل می‌رسد.
* گرایش متخصصان زنان به انجام آزمایش‌های غیرضروری
هشدار رئیس انجمن آسیب‌شناسی و پاتولوژی ایران گفت: در برخی از کنگره‌های بیماری‌های زنان برخی آزمایشگاه‌ها که حمایت کننده این کنگره‌ها هستند برخی از روش‌ها را به متخصصان زنان تجویز می‌کنند. مثلاً می‌گویند کیتی وارد شده که می‌توان بیماری نادر تخمدان را تشخیص داد در نتیجه متخصصان زنان نسخه‌نویسی را آغاز می‌کنند و نادانسته به سمت این آزمایش‌ها می‌روند. در حالی که نه بیماری و نه پزشک نمی‌داند که این آزمایش‌ها ضروری است یا خیر.
وی با اشاره به اینکه دلیل افزایش آزمایش پاپ اسمیر به دلیل عدم تجویز مناسبت گفت: حتی اضطراب در فرهنگ ما باعث خود بیمار‌انگاری می‌شو. این واقعیتی است که باعث شده بیمار مدام برای انجام آزمایش اقدام کند. تا تسکینی برای اضطرابش شود. این پدیده که در حال حاضر افزایش یافته باعث هزینه‌های بالای درمان شده است.
وی گفت: جامعه پاتولوژیست وارد سیاست‌گذاری نمی‌شود اما در عین حال آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت برای ما سیاست گذاری می‌کند و پذیرش نمونه را برای همه آزمایشگاه ها آزاد کرده است.