غلو و خرافه در عزاداری‌های حسینی یک ضد فرهنگ است
علی رزم‌آرای
گروه اجتماعی: غلو کردن در عزاداری و دخالت‌دادن خرافات در آن، یکی از آسیب‌های اصلی بر سر راه این آیین مقدس است که شناخت و اصلاح آن، تاثیر‌گذاری این آیین را دو چندان خواهد‌کرد. هم‌زمان با شروع ایام محرم در هرسال و نزدیکی به تاسوعا و عاشورای حسینی(ع)، بحث رواج خرافات و غلو کردن در عزاداری‌ها در گوشه و کنار به چشم می‌خورد و علما و مراجع، دسته‌ها وهیات‌ها را به پرهیز از رواج این مسایل توصیه‌می‌کنند. به نظر می‌رسد با وجود دلایل گوناگونی که در رواج مسایل خرافی در عزاداری ها موثر است بروز چنین مسایلی یک دلیل عمده بیشتر نداشته باشد و آن اینکه عزاداری برای امام حسین (ع) و خانواده‌اش به یک هدف تبدیل شده است و نه یک وسیله، آنهم هدفی که وسیله را توجیه‌می‌کند.
تا زمانی که چنین دیدگاهی در ذهن گردانندگان هیات‌ها و مراسم‌های عزاداری وجود داشته‌باشد و جلب مخاطب به هر وسیله‌ای به یک هدف تبدیل‌شود دیگر نه قمه زنی عیب‌است و نه مداحی به سبک آهنگ‌های غربی قباحت‌دارد.
مهمترین کاری که می‌تواند در چنین شرایطی صورت‌گیرد این است که در نگرش گردانندگان این مراسم تغییر ایجاد شود و این تغییر جز با تشریح و تبیین اهداف واقعی قیام امام حسین (ع)میسر نخواهدشد.
آنچه از سخنان بزرگان و علما برمی‌آید این است که هدف اصلی از بازگویی واقعه عاشورا زنده نگه داشتن آن به عنوان یک واقعه تربیتی، اخلاقی، سیاسی و اجتماعی است نه اشک ریختن و ضجه زدن ،نه جلب مخاطب و مشتری و نه گریه گرفتن ازمردم. داستان عاشورا به پازلی می‌ماند که یک قطعه آن عشق و عاطفه است و قطعه دیگرش عقل، یک قطعه آن ایستادگی در مقابل زور گویی و ظلم است و قطعه دیگر آن فدا کردن همه چیز و همه کس حتی فرزند شش‌ماهه در راه یک آرمان والا، یکی از مهمترین درس‌هایی که می توان از این واقعه گرفت تطبیق است، امام حسین به ما فهماند که اگر در چنین شرایطی که ایشان واقع شد، واقع شدید تنها راه، ترجیح مرگ با عزت در مقابل زندگی زیر چتر ذلت است. اگر چنین دیدگاهی بر عزاداری ما حاکم شود مطمئن باشید که دیگر نه مداحان ما به دنبال اشعار جوان جذب کن می‌روند و نه سخنرانان ما به دنبال سخنان غلو آمیز.
عزداری حسینی در آئینه فتاوی مقام معظم رهبری:برای تبیین بیشتر اهداف واقعه کربلا، بیان متن استفتاء و فتوای مقام معظم رهبری در این خصوص به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشرآثار آیت الله خامنه ای راهگشای بیشتر ما خواهد‌بود. پرسش: در حسینیهها و مساجد بیشتر مناطق به‌خصوص روستاها مراسم شبیهخوانى به (شبیه خوانى: نمایش وقایع حادثه کربلا است که بصورت سنتى در یک مکان ثابت و یا در حال حرکت در مسیرهاى عزادارى حسینى انجام مى شود). اعتبار اینکه از سنت‌هاى قدیمى است برگزار مىشود که گاهى اثر مثبتى در نفوس مردم دارد، این مراسم چه حکمى دارند؟ پاسخ: اگر مراسم شبیهخوانى مشتمل بر امور دروغ و باطل نباشند و مستلزم مفسده هم نباشند و با توجه به مقتضیات زمان باعث وهن مذهب حق هم نشوند، اشکال ندارند، ولى در عین حال بهتر است که به جاى آنها، مجالس وعظ و ارشاد و ذکر مصائب حسینى و مرثیه خوانى بر پا شود.
پرسش: استفاده از طبل و سنج و شیپور و همچنین زنجیرهایى که داراى تیغ هستند در مجالس و دستههاى عزادارى چه حکمى دارد؟ پاسخ: اگر استفاده از زنجیرهاى مزبور موجب وهن مذهب در برابر مردم شود و یا باعث ضرر بدنى قابل توجهى گردد، جایز نیست ولى استفاده از شیپور و طبل و سنج به نحو متعارف اشکال ندارد. پرسش: در بعضى از مساجد در ایام عزادارى از عَلَمهاى متعددى استفاده مىشود که(چوب یا آهن بزرگى است که به صورت افقى بر روى کتف انسان در جلوى هیات‌ها و دستههاى عزادارى حسینى به عنوان نوعى شعار حمل مىشود و بالاى آن صفحههاى فنرى قابل انعطافى وجود دارد که مزیّن به پَر و جواهرات و مجسمه و غیرآنهاست و گاهى موجب سؤال متدینین از اصل فلسفه آنها مىگردد و در برنامههاى تبلیغى خلل ایجاد مىکند و حتّى با اهداف مقدس مسجد تعارض دارد، حکم شرعى در این رابطه چیست؟ پاسخ: اگر قرار دادن آنها در مسجد با شئونات عرفى مسجد منافات داشته باشد و یا براى نمازگزاران مزاحمت ایجاد کند، اشکال دارد.
پرسش: استفاده از عَلَم در مراسم عزادارى سیدالشهدا »علیهالسلام« با قرار دادن آن در مجلس عزا یا حمل آن در دسته عزادارى چه حکمى دارد؟ پاسخ: فى نفسه اشکال ندارد ولى نباید این امور جزء دین شمرده شوند. پرسش: اگر بعضى از واجبات از مکلّف به سبب شرکت در مجالس عزادارى فوت شود مثلا نماز صبح قضا شود، آیا بهتر است بعد از این در این مجالس شرکت نکند یا اینکه عدم شرکت او باعث دورى از اهل بیت»علیه السلام« مىشود؟ پاسخ: بدیهى است که نمازِ واجب، مقدم بر فضیلت شرکت در مجالس عزادارى اهلبیت »علیهم السلام « است و ترک نماز و فوت شدن آن به بهانه شرکت در عزادارى امام حسین »علیه السلام« جایز نیست، ولى شرکت در عزادارى بگونهاى که مزاحم نماز نباشد ممکن و از مستحبات مؤکّد است.
پرسش: در بعضى از هیئتهاى مذهبى مصیبتهایى خوانده مىشود که مستند به مقتل معتبرى نیست و از هیچ عالم یا مرجعى هم شنیده نشده است و هنگامى که از خواننده مصیبت از منبع آن سؤال مىشود، پاسخ مىدهند که اهل بیت(ع) اینگونه به ما فهماندهاند و یا ما را راهنمایى کردهاند و واقعه کربلا فقط در مقاتل نیست و منبع آن هم فقط گفتههاى علما نمىباشد بلکه گاهى بعضى از امور براى مدّاح یا خطیب حسینى از راه الهام و مکاشفه مکشوف مىشود، سؤال من این است که آیا نقل وقایع از این طریق صحیح است یا خیر؟ و در صورتى که صحیح نباشد، تکلیف شنوندگان چیست؟ پاسخ: نقل مطالب به صورت مزبور بدون اینکه مستند به روایتى باشد و یا در تاریخ ثابت شده باشد، وجه شرعى ندارد مگر آنکه نقل آن به عنوان بیان حال به حسب برداشت متکلّم بوده و علم به خلاف بودن آن، نداشته باشد و تکلیف شنوندگان نهى از منکر است به‌شرطى که موضوع و شرایط آن نزد آنان ثابت شده باشد. پرسش: نظر شریف حضرتعالى نسبت به ادامه حرکت دستههاى عزادارى در شب‌هاى محرم تا نصف شب همراه با استفاده از طبل و نى چیست؟ پاسخ: به راه انداختن دستههاى عزادارى براى سیدالشهدا و اصحاب او »علیهم السلام« و شرکت در امثال این مراسم امر بسیار پسندیده و مطلوبى است و از بزرگترین اعمالى است که انسان را به خداوند نزدیک مىکند، ولى باید از هر عملى که باعث اذیّت دیگران مىشود و یا فىنفسه از نظر شرعى حرام است، پرهیز کرد.
حال که در آستانه ورود به تاسوعا و عاشورای امام حسین (ع) قرار داریم بیایید با تغییر نگرش‌های منفی در عزاداری هایمان، این مراسم را به کلاسی اخلاقی تربیتی و اجتماعی و سیاسی آنهم در آستانه مخاطراتی که پیش روداریم تبدیل‌کنیم.
نوشته شده توسط admin در شنبه, ۰۳ آبان ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۳۰ ق.ظ
