غریبه دیلداماقلی گونلریمیز واریدی…
بیراینجی بولوم
سوسن نواده‌رضی
آنادیلیمیز:سحری تئزدن دوروب چاچاللاندیق گئدک »دوه‌چی«-ده بؤیوک مامانیم گیله. بؤیوک باجیم‌لا من اننه‌م‌دن خودافیز‌لشدیک، یوک- یاپیمیزی گؤتوردوک، مامانیم دا بالا باجیمیزی آلدی قوجاغینا، یولا دوشه‌ک. اننه‌م بیزلره قوشولوب، چوخ بو یان- او یانا گئتمزدی. طایفا بؤیویویدو، آغیرباشلی‌لیغینی قورویاردی همیشه.
گئدیب اننه‌نین بوینونو قوجاقلادیم، یاناغیندان بیر ماچی آلیب، فرانسیزجا “او غؤ وواغ” یعنی گؤروشریک، دئدیم بیله‌سینه. او دا باشینی توولاییب دئدی:
-آی قیز! دده‌ن سوغان، ننه‌ن ساریمساق، سن نئجه اولدون بئله گولمه‌شکر بَی قیزی؟!
گتیریب سیگار قوتوسونو، کیربیت و چوباغالتیسینی قویدوم قاباغینا، دئدیم:
-اننه داریخسان گئتمییم‌اااا…. هن؟ نه دییسن؟ گولمه شکر قالسین یانیندا؟
الی‌نین دالیسیله “گئت! گئت!”- دئیه اشاره ائدیب، نارین گولومسمه‌سینی مندن گیزلتمک ایسته‌دی. بیلدیم یالانچیق تعاروفوم اوره‌یینه یاتیب!
سورا گینه ال اشاره‌سیله منی بری چاغیریب، دئدی:-بورا باخ، بالامسان! هوشدورم‌نانای ائلرسیز، بیر خطا چیخار. اوشاغی گؤزدن قویمایین، اؤزوزدن ده موغایات اولون.
آنام الینه گله‌نی بوقچالاییب، سوخموشدو قیرمیزی نایلون سله‌یه، اونو دا چوللامیشدی منه! گوجوم چاتا- چاتمایا سله‌نی داشیمالی ایدیم… دسته‌لری الیمی کسیردی، آنجاق آخشاما کیمی دئییب- گولوب، آتیلیب- دوشوب، آغاج باشیندا اویناقلایاجاغیمیزی یادیما سالیب، گوج بیللاهینان هینقینا- هینقینا سله‌نی سوروتدوردوم.
-قیز سله‌نین دیبین سورتمه یئره!-دئدی آنام.
-من سوتمورم، اؤزو سورتوشور! -دئدیم.
-بیر جیققیلی دیح توتسان سورتوشمز!
“اوزاقدان باخانا آسان گلر، دیلده دئمه‌سی راحات‌دی، هن، دوز آدامسان گل اؤزون گؤتو، اوشاغی وئر منه…” دئمک ایستردیم، آما دئمه‌دیم. دانلاق ائشیدیب، اووقاتیمی کورلاماغا ده‌یمزدی!
سله اووجوما یئر سالمیشدی، اووجوم قیپ قیرمیزی قیزارمیش، گؤینه‌ییردی:
-دیح توتا بیلسم توتارام دا… آغیردی آخی…
-یاخجی دی! یئتیشدوخ! -دئدی مامانیم، کیچیک باجیمی آشتانا پیشتان ائلیه- ائلیه.
دربند اوزون، یوک آغیر… هین چوشونان، دربند باشینا چاتدیق. ال ائله‌دیک بیر تاکسی‌یه، ساخلادی. “هارا گئدیرسیز؟” دئیه سوروشدو شوفئر.-دوه‌چی‌یه گئده‌جیوخ- دئدی مامانیم.
من تئز آتیلیب اوتوردوم قاباقدا، سله‌می ده قویدوم ایکی قیچیمین آراسینا. باجیم الینده‌کی یئکه ساکی آلدی قوجاغینا کئچیب دالی صندله یئرلشدی. مامانیم چادیرانی ویردی دیشینه، قاباق قاپینی آچدی، شست اینن یاپیشدی قولاغیمی ائششک قولاغی کیمی چکه- چکه منی یئندیریب، دالی صندله دورته‌له‌دی، آز قالیردیم زوزا تَپه‌م… اؤزو ده، اوشاق قوجاغیندا، سوخولدو اوتدو یانیمدا؛ الینَن قوی، آیاغینان تَپ… ماشینین دالیسی آز قالیردی پاتداسین! (او زمان‌لار، قیز اوشاغی‌نین تاکسی‌نین قاباق صندلینده اوتورماسی خوشاگلیم دییلدی، آنجاق من لاپ داشلار چاتداسین دوققوز یا دا اون یاشیم اولاردی). بورنومو دویونله‌ییب، قاشقاباق ساللاییب، فیس- فیس- فیس نفس چکه‌رک، چیین‌لریمی، یانچاغیمی ترپتدیم کی، یانی یئریم داردیر، چکیلین! بیردن مامانیم بودومدان ائله بیر قیرتیق گؤتوردو کی، ایچیم کئچدی، ایلیکلریم گؤینه‌دی، بئینیمده سئرچه‌لر اوچوشماغا باشلادی. خیمیمی چکیب، میسیب اوتوردوم.
او دؤنم‌ده، تاکسی‌یه مینن ده آز اولاردی. ایندیکی کیمی ایکی آددیمدان اؤتور زیرتباشی ماشینا مینیب شوفئره پول وئرمک دب دییلدی. جماعات هله، چوخ اوزاق یول‌لاری دا پیادا گئدردی. اونا گؤره ده تاکسی‌لار بوش- بوش خیابان‌لاردا دولانیب مسافر پئشینده گزردیلر. شوفئرلر یالواریب میندیرردیلر آدامی، ایندیکی کیمی مازاماتا قویمازدیلار!
دوه‌چی، تبریزین چوخ قدیم و تاریخی محله‌لریندن‌دیر. بیر طرفدن سیرخابا، بیر یاندان دا امیره‌قیزا یئتیشیر. تاکسی، سئید حمزه‌دن دؤنوب گیرردی دوه‌چی‌یه. او زامان دوه‌چی‌ده باشی آچیق قیز یا دا آرواد دولانمازدی. مامانیم منی ده، باجیمی دا چوخ تر- تمیز، سانتیمانتال گئییندیریب کئچیندیرردی. اؤزو چادیرا اؤرتردی آما بیزه اؤرتدورمزدی، اوردا بیزه ترسه باخاردیلار همیشه. من دوه‌چی‌یه گئدنده کوچه- باجایا چوخ چیخمازدیم، قورخاردیم. کوچه خلوت اولسایدی، بعضن فاناتیک اوغلان اوشاق‌لاری داش دا آتاردیلار آداما.
شوفئر یولا دوشدو. تاکسیچی رادیو آچمیشدی. لاپ تازاجا مود اولان بیر سفئح اوخوماق واریدی، او زامان‌لار بتر دیل‌لره دوشموشدو؛ اول قدیمکی او قارا تئلفون‌لارین زنگی‌نین سسی گلیر، دیررررر- دیررررر، سورا جیف تهر بیر خانیم سسی دئییر:
-جانی دالئر -بله خانوم
-جانی دالئر
-بله خانوم؟
-دزد اومده به خونمون بیا که میترسم از او…
اوخوماغین سونوندا معلوم اولور او جیف تهر خانیم بو پلیسه وورولوبموش، اوغرونو توتماق ماهاناسیله اونو ائوه چکمک ایستیرمیش… من اوشاقلیغیم‌لا اتیم- ایپلیییم تؤکولردی بو اوخوماغی ائشیدنده، آنجاق ندنسه سؤزلری‌یله هاواسی هله ده کی وار ذهنیمده قالیب‌دیر!
ائله‌بیل شوفئرین ده زهله‌سینی آپارمیشدی بو اوخوماق. رادیونون دویمه‌سینی بوردو، بوردو، بو سفر “آذربایجان- آذربایجان”لاری اوخوردو خواننده. چوخ سونرالار من بیلدیم ذهنیمده هله ده قالان و خوش سسله‌نن بو ماهنی‌نین اوخویانی رحمتلیک عیسی بالا یا سرابلی عیسی باربد ایدی؛
چوخ کئچمیشم بو داغلاردان بو داغلاردان
دورناگؤزلی بولاق‌لاردان بولاق‌لاردان
ائشیتمیشم یاخینلاردان اوزاق‌لاردان
ساکیت آخان آرازلاردان آرازلاردان
یوردوم یووام مسکنیم‌سن آذربایجان…..
بالاجا باجیم مامانیمین قوجاغیندا ماهنی‌نین هاواسییله به قول معروف چاپان چالیب خوشان خوشانلیق‌لا نای- نای ائلیردی. یئتیشدیک بالا حامام اوستونه، دربند آغزیندا تاکسی‌دان دوشدوک. مامانیم دارتینیردی کیفیندن پول چیخاردیب وئرسین، باجیمین قیرمیزی امزییی آغزیندان دوشدو قَنووا. آللاه گؤرستمه‌سین، باجیم گؤزون یوموب، آغزین آچیب ائله جیهنه تپیب، ونگه‌ونگ آغلادی کی، دئیه‌سن عقرب سانجیب، یا دا قارا بووه چالیب بیله‌سینی! اونون قره‌چیلیییندن مامانیم کیریخ دوشدو، بیلمیردی چادیراسینی ییغیشدیرسین، بیلمیردی اوشاغی ساکیت‌لسین، بیلمیردی شوفئرین پولونو وئریب یوللاندیرسین… کلفچه‌سی حئسابی دویون دوشموشدو.
الیمده‌کی سله‌نی قویدوم یئره، تاپشیردیم باجیم گؤز اولسون، اوشاغی آنامدان آلدیم، پیش- پیش دئییب آتیب توتدوم بلکه کسسین باغیرتیسینی. مامانیم تاکسینی یوللاندیریب اوستباشینی سهمانلاییب اوشاغی مندن آلاراق: ”دوش قنوودان اوشاغین امزییینی وئر”- دئدی منه!
من یازیق، من کولباش، من دوواری آلچاق، به من نیه؟!… بؤیوک باجیم، هم خانیم خاصا، هم ده چینچاواد ایدی، هم ده مامانیمین عزیزگیرامی ایلکیسی ایدی؛ قیزخاتین ایدی، قیزخاتین. من لُوتویدوم، اوغلان خویلویدوم، ایرگنمک زاد دا بیلمزدیم. توپوغوما کیمی گیردیم قَنوون لیغلی- پَسابلی سویونا، سونبئشیییمیز اولان توتو تَبررییی‌نین امزییینی چیخارداندا گؤردوم بیدانا کاغاذ ایکی تومن‌لیق ایلیشیب قالیب ایکی داشین آراسیندا (یانی آللاه بئله آللاهدی هاااا!).
– مامااااان، بیدانا ایکی تومننیخ تاپدیم بوردان!- دئدیم.
-اؤتور اونو، امزییی گؤتو، چیخ گئداخ! یوبانمیشیخ”- دئدی آنام.
“پَه! سن اؤلمیه‌سن! به‌یم ائششک تَپیح‌لییب بئینیمی؟ سفئی‌یم مه‌یه ایکی تومنی اؤتورم؟! (او زامان ایکی تومن چوخ- چوخ بؤیوک پول ایدی بیر اوشاغا). آلتدان توپوغوما کیمین، اوستدن دیرسه‌ییمه‌جان لیغا بولانمیشام، امزییی چیخاردام، بو دا جایزه‌م!”- دئدیم اوره‌ییمد‌ه. دَوه گؤردوم قیغین گؤرمه‌دیم دئییب، ایکی تومنی بورگه‌له‌ییب سوخدوم ناسقی جورابیمین کئشینه.
خولاصه نه باش آغریسی وئریم، آنام گیل دوزه‌ل‌لَندیلر یولا، من ده آتیلدیم دربند آغزینداکی مشه‌مختارین باققال توکانینا، آفتافاسینی آلدیم، گئتدیم ارخ قیراغینا. مشه مختار باغیردی:
-گلیم آخیدیم؟
-یوووو ترپشمه یئریندن، جوجه‌لرین داغیلار بیردن!- دئدیم بیله‌سینه دیل- دوداق آراسیندا. آخی بونون دا سوروشماسی وار؟!
البته راضی دا دئییلدیم گلیب سو آخیدا، گلسه‌یدی فیریلداغینان کاغاذ پولومو الیمدن چیخارداردی. تولونون بیریسی ایدی. دئیردیلر آروادی ایلده بیرینی دوغار. سوروشاندا “نئینیرسن بیر بئله اوشاغی؟”، دئیرمیش “منه بیر زحمتی یوخدو کی، آغیرلیغین یئر چکیر روزوسون آللاه وئریر!”
خولاصه، آفتافانی اَیدیم هم امزییه، هم پولا، هم ده اللریمه سو آخیتدیم، پولو سوخدوم سله‌ده‌کی بوخچانین آلتینا، یئیینله‌دیم قان تر ایچینده قوشولام آنام گیله.
بوروق- بوروق دار- اوزون دربندی ها گئت کی قورتولاجاق!… الیم بیله‌کدن، قولوم کوره‌کدن آز قالیردی قیریلیب، دوشه یانیما. ایستی بیر یاندان، کیفیر لیغ اییسی بیر یاندان، اَیین باشیم پیر-پینتی، ساچلاریم دار با داغینیق… هئچ قوناق گئدن آداما بنزه‌میردیم آرتیق! آغاجا دیرماشماغا دا نه اشتیاقیم، نه ده اینجاریم قالمیشدی. بالاجا باجیما گیجیییم گلدی، گول دسته‌سی کیمی، راحت- آسوده یایالانمیشدی مامانیمین قوجاغینا، ائله بیل شاه عابباسین قیزی‌دیر تخت-ی روان ایچینده گئدیر… هله سیرتیق- سیرتیق دیش‌لرینی آغاردیب منه اَدی‌باجی دا ائلیردی هردن! حیاسیزین بیری حیاسیز!
بؤیوک باجیم دا کییییی… دئیه‌سن ایندی چیخیب فاب قوتوسوندان! باشدا گئیینیب آیاقدا قیفیل‌لانیب، دئیه‌سن ایندیجه ولیعهد گلیب آلیب آپاراجاق بیله‌سینی شاه ساراییندا فرح دیبانین قوللوغوندا ایکی آیاغینی بیر باشماغا سوخاجاق کی حؤکمن تئز اولون بو قیزی آلین منه! میغاووادی دئیه‌سن، قیز کی قیز! خانیم خاصا! خاتین قیز!
هاندان- گئجدن گلیب چاتدیق بؤیوک مامانیم گیله. دَیقه‌باشی دوروب قاپی‌یا گلمه‌سین دئیه، قاپینین آراسینا بیر داش قویموشدو، اؤرتولو قالسین. من، حقدن حوقدن دوشموش، الیمده‌کی سله‌نی قاپینین یانینداکی سککی‌یه قویوب بیر دینجیمی آلدیم. سله‌نین دسته‌سی ده الیمی ائله کسمیشدی، اووجومون ایچی آلوو وئریردی.
های-کویوموزو ائشیدیب، ائوده‌کی‌لر چیخدیلار قارشیمیزا. خالام‌گیل ده اوردایدیلار. مامانیمین زن‌عمیسی ده اوشاق‌لارینی گؤتوروب گلمیشدی. سلام صلواتلاشیب، کئف احوال ائلمک سسیمیز سانیرام یئددی قونشو او یانلیغاجان گئدیردی. ساکی ییغیشمیشدیق روب چکمکده بؤیوک مامانیما ال یئتیرک.
من دؤزدوم هاممی گیرسین ایچری. او قدر آدام، او قدر های- کوی واریدی کی، بیرینین اکسیک اولماسی هئچ گؤزه گلمیردی. پولو سله‌دن چیخاردیب سوخدوم جورابیما گینه. باشیمی اوزالدیب قاپینین چاتداغیندان خالوغلومو چاغیردیم، گلدی:
-“یاخینا گلمه! یاخینا گلمه!” دئدیم.
ذاتا دئمه‌سه‌یدیم ده، ایت ایییندن منه یاخینلاشماق اولموردو! ماجرانی بیرخیردا تعریفله‌دیم بیله‌سینه، و البته کی، پولا راجع هئچ بیر سؤز دئمه‌دیم، سَر وئریب سیر وئرمه‌رم، هارانین پخمه‌سی‌یم؟!
-قَنووا دوشموشم، سن سله‌نی آپار ائوه من گئدیم گیریم حووضا.- دئدیم بیله‌سینه. او دا جوذاملی‌دان قاچیرمیش کیمی، سله‌نی گؤتوروب توو دابانا قووت، آستا قاچان نامرددی، قاچدی یانیمدان.آردی وار
Arazazarbaijzn.anadilimiz@gmail.com
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۲۱ خرداد ۱۳۹۹ ساعت ۱۱:۱۴ ق.ظ
