سوسن نواده‌رضی
سون بولوم
آنادیلیمیز:چیین‌لریمی چکدیم، دوداق‌لاریمی بوزه‌رک مئژمئیینی آلدیم گلدیم ایچری، آما فیکریم قالدی دَردوش یانیندا… مامانیم گؤزون آغارتدی بیله‌مه، چونکی اکیلمیشدیم، سفره‌نی ییغیشدیرماقدا ال یئتیرمه‌میشدیم. من ده گؤرمزلیکدن گلیب، گئتدیم بؤیوک مامانیما کی:
-گئداخ بامادورلاری تؤکاخ حووضا؟
بؤیوک مامانیم:
-هن بالا یوباندیخ، گونورتا اولدی. گلین اوشاقلار، دورون گلین!… فَریح، سن ناهارا باخ، بیز ده گئداخ حیه‌طه!- دئدی خالاما.ائله بیل آری یوواسینا چؤپ اوزاتمیسان، دهلیزدن پؤهره وئریب، هاممیمیز آغناشدیق حیه‌طه. حیه‌ط قاپیسی آز قالیردی چرچوواسیندان چیخسین!
اننه‌م منه تاپشیرمیشدی هوشدورمبازلیق ائله‌مه‌ییب، باجیمدان گؤز اولام. بیر بالا خالچا، بیر کؤهنه یاستیق ویردیم قولتوغوما، قیرمیزی امزییی باسدیم باجیمین آغزینا، آلدیم قوجاغیما اهمال- اهمال پیلله‌لردن ائندیم حیه‌طه. اؤنجه باجیمی راحاتلادیم سونرا گئدیب قاریشدیم اوشاق‌لارا.
بامادورلاری تؤکدوک حووضا. ایکی الیم اولدو بیر تپه‌م، “نه یاخجی پشابیمی حووضا ائلمه میشدیم بایاق!” -دئدیم اؤز- اؤزومه، یوخسا گلن روب واختینا کیمی هاممی میردار خوروش یئیه‌جاقدی!اوشاقلار هامیسی دؤوره ییغیشمیشدیق بامادورلاری بیر دانا- بیر دانا یوووب آتیردیق یئکه تشتین ایچینه. هر دن ده بیر ازیک- اوزویو اولاندا یاخیردیق بیر- بیریمیزین باش- قولاغینا! قودوروشماق اوچون هر شئیی بهانه ائدیردیک. مامانیم قیرنادان شیلانک اوزاتمیشدی تشته، سویو دا زینه آچمیشدی. بامادورلاری تشتین سویوندان چیخاردیب چکه‌لره ییغدیق. اوغلان‌لار چکه‌لری آپاریب داییردیلار دوواردا گون قاباغینا. بؤیوک مامان پالاز سالیب اوتورموشدو آغاج کؤلگه‌سینده، سویو گئدیب کئشه‌لن بامادورلاری آرادان کسیبب آتیردی قازانا، اوستونه ده اووج- اووج دوز سپیردی. آخ! روبلوق لاله بامادورونو دوزلاییب یئیه‌سن، ائله یئمه‌لی اولار! دئییرم بس ائله یاریم سبد بامادوری ایاق اوسته دوز سپیب یئدیک!
-آز بامادور یئیین، سانجیلاناجاقسیز!بیز هله ده میرتداشیمادایدیق… سس-کویوموزه یازگول خانیم، بؤیوک مامانیم گیلین دوواربیر همسایاسی، نردووانا چیخیب، بویلاندی کی:-نه خبریزدی بالا، محله‌نی گؤتوموسوز باشیزا!مامانین عمیسی آروادی، نجیبه خانیم دئدی:
-آهان! مئشه ده قورد آز ایدی بیری ده گمی اینن گلدی!خالام اوزونو دیددی کی:-یاواششش! ائشیدر!
یازگول خانیم گولر اوزلو، شوخ بیر خانیم ایدی. گؤزل ده سسی واریدی. تئز بیر مئژمئیی گؤتوروب قاچیرتدیم بیله‌سینه:-یازگول خانیم بیدانا بیزه اوخو دا.-بوردان اولماز کی قیزیم!- دئدی.بیر هاندا گؤردوک کؤرپه‌سینی دیبک دسته‌سی کیمی ویریب بیر قولتوغونا، قاوالینی ویریب او بیری قولتوغونا، بورون‌لاریندان جوت فتیله ساللانان خیردا- خیزان ایکی قیز بیر اوغلو دا یاپیشیب پولوک چادیراسیندان، حیه‌ط قاپیسیندان اوخویا- اوخویا گلیر:
– دئدیم قیز یاشیل نه‌دی؟ دئدی باشیم‌دی
دئدیم قیز قلم نه‌دی؟ دئدی قاشیم‌دی
دئدیم قیز اون دؤرد نه‌دی؟ دئدی یاشیم‌دی
دئدیم قیز سونبول نه‌دی؟ دئدی ساچیم‌دی
دئدیم قیز سال بوینوما، دئدی اولماز اولماز
اولماز اولماز اولماز
محبت اولسا اولار
آخ نئجه اولماز اولماز
یار نئجه اولماز اولماز
دئدیم قیز آلا نه‌دی؟ دئدی گؤزوم‌دی
دئدیم قیز لاله نه‌دی؟ دئدی اوزوم‌دی
دئدیم قیز قونچه نه‌دی؟ دئدی لبیم‌دی
دئدیم قیز شکر نه‌دی؟ دئدی سؤزوم‌دی
دئدیم قیز چاره نه‌دی؟ دئدی اولماز اولماز
اولماز اولماز اولماز
محبت اولسا اولار
آخ نئجه اولماز اولماز
قیز نئجه اولماز اولماز
هر کس الین ایشدن چکدی، اولماز- اولماز دئیه چپیک توتدو. یازگول خانیم بورجودا – بورجودا گلیر، هاممی دا اونون هاواسیله چیلتیک چالیب، بورجودور! کاسیب دیلخوشلوغو دیزدندی!!!
آنام سوروشدو:-یازگول خانیم، بتر کئفین سازدی ماشاللاه، روب ایشین قورتولوب؟
-باجی منیم روببومو، آبقورامی چکیب ، قاپیمیزدان گتیریب وئررلر.- دئدی شیشه- شیشه یازگول خانیم.
خالام دیل- دوداق آراسی دئدی:-اوهه! عئیرانى یوخ ایشماغا، تخت روانینان گئدیر سیشماغا!نجیبه خانیم لاغینان دئدی:-آی یازگول خانیم، به جووانه‌زن‌لیغیوا نه گلیب؟ اؤزون چک دا روببووو، آبقوراوی. اؤزگه اؤزگه‌نین نامازینی بیلیسن دا ننجه قیلار؟….سؤز اوستو اؤرتولو دئییلمیش اولسا دا، اوشاقلی- بؤیوکلو هاممی پاققا وئریب، کئچیندیلر گولمکدن. اوشاق‌لارین الینه دوو دوشدو، اوغلان‌لار هره‌سی بیر آغاج قیریغی کردی‌لردن تاپیب، قول- قولا وئریب، حیه‌طده دسته چیخارتدیلار:یازگول خانیمین روببو بو ایل بار باساجاقدی!
هم روببو هم ده آبقوراسی کوفلنه‌جاقدی!… بونو دئییب حیه‌طی دودو دولانیرلار!بئناوا آرواد دئدییینه پئشمان اولدی. هله اؤز اوشاق‌لاری دا دسته‌یه قوشولوب، حیه‌طی باشلارینا گؤتوردولر.یازگول خانیمین مؤحسون اوغلو قیسلمیشدی ننه‌سینین بؤیرونه، قاشقاباق ساللاییب، ایچین چکیردی. ۱۰-۱۱ یاشی اولاردی. آغزی- گؤزونون یاشی قاریشمیشدی بورنونون زیلیغینا. هر دن کؤینه‌یی‌نین قولو، هر دن ننه‌سینین چادیراسی‌نین قیراغی‌یله سیلیردی اوزونو. مامانیم سوروشدو:
-به مؤحسون نیه قوشولمور اوشاق‌لارا؟ کئفسیزدی؟یازگول خانیمین دئمه دردی دئشیلدی، یومروغونو دویونله‌ییب چالدی سینه‌سینه:-مؤحسونون آدی باتسین! مؤحسونو میرده‌شیر یوسون! گؤروم قیزیلا ال آتاسان میسه دؤنسون مؤحسوووون!…-نیه؟ نولوب آخی؟ نیه به اوشاغا ائله دئییرسن؟- سوروشدو مامانیم.
هامیمیز تعجوبله گؤزوموزو تیکدیک یازگول خانیمین آغزینا:-گؤروم بونون جییه‌رلری پؤرته‌لنسین! سورا دا اوزونو توتوب مؤحسونه؛ آزیب چؤللره دوشه‌سن قودوخ! پامال اولاسان قودوخ حسرتی چکن! بابالیم سنی توتسون، مؤحسوووون!-آی بالا اوشاغی اود ووردون اوددادین آخی! – دئدی بؤیوک مامانیم، سنین الیوین حاجاتی‌دیر بو اوشاق نیه ائله دئییرسن، آللاه گؤزووه چیراق ائله‌سین.یازگول خانیم اورکله‌ندی:-آعا قولی سحر ایکی تومن تاقچایا خرجلیق قویموشدو. وئردیم بو ویرغینا گئدیب بیر پونزا پنیر آلیب گتیرسین، فراسات‌سیز، بئدَستالات آپاریب پولو ایتیریب الی قولوندان اوزون قاییدیب ائوه! سنی گؤروم بالان باشیوا بلا اولسون مؤحسوووون!مامان منه باخدی، من اؤزومو ووردوم او یولا! لالام لال، کارام کار باخدیم گؤیه، باخدیم داما، باخدیم او یاندا شافتالی آغاجینا، باخدیم بو یانداعطیرشاهی‌ گولدان‌لارینا، دووار دیبینده‌کی چکه‌لری، هئره‌یه ییغیشان یاهی‌لاری سایدیم، … یانی کی خبریم یوخدو خبردن…
-دمیر پول ایدی یا کاغاذ ایکی تومن‌لیق یازگول خانیم؟-سوروشدو مامانیم.
“سنه نه آخی؟” دئدیم اؤز اوره‌ییمده. “کیفیندن چیخاردیب وئره‌جاقسان؟!”-کاغاذ ایکی تومن‌لیق ایدی….. یاناسان بالا، یاناسان سنی، ایندی من قولویا نه جواب وئریم؟!مامانیم باشلادی کی:-بو قیز سحر قنودا بیر………….دوردوم سویو سوزولموش گئتدیم کرپیجین آلتیندان کاغاذ ایکی تومن‌لیغی گتیریب اوزاتدیم یازگول خانیما، بئگؤیول- بئگؤیول دئدیم:-پاحلامیشام ها…
یازگول خانیمین گؤزلری ایشیقلاندی، رنگی روفو آچیلدی، پولو مندن آلیب، دئدی:-به به به! هم پاح‌لیییب ، هم تاحلیییب بالام! گیله‌لریوه قوربان اولوم… دئیه، دوروب منی ائله باسدی باغرینا آز قالدی قابیرغالاریم اوغولسون. زهله‌م گئتمیش!
هاممی هایکوی سالیب شادیانالیق ائله‌ییب، منی تحسین ائلیردیلر. منیم اوقَتیم زهری هلاهیل دادی وئریردی!بو هنگامه‌ده، بو حیص- بیص‌ده تاق- تاق- تاق حیط پیلله‌لریندن دیکدابان سسی گلدی. ایفاده یوکو، فیس- فیس شَلان خانیم، مینی‌ژوپ قیرمیزی چارگول اتک، ال بویدا دا پوسته‌یی بولوز اینینده، گول- گول نازیک ژورژئت چادیرا باشیندا، قاشقاباغی یئر سوپوره- سوپوره گلدی کی:– نه سسیزی باشیزا آتمیسیز، های-کویوز محله‌نی گؤتوروب! بللی دَیی روب چکیسیز، ییغوا ییغمیسیز، توی توتموسوز، دسته چیخاتمیسیز شاخسئی گئدیرسیز…او دئیینیردی، من، اونون چادیرا آلتیندان گؤرونن آغ بودلاری، آیاغینداکی عنابی لاک‌لاری، پوش وئریلمیش ساچ‌لاری و دؤش- باشینین آچیقلیغینا هویوخ قالمیشدیم. او، حرارت ایله چیین‌باشینا آتا- آتا دانیشارکی، من بیردن سؤزونون آراسینا آتیلیب دئدیم:– چادیراننان هر یئرین گؤرسنیر هااا شلان خانیم!بونو سن ایدین دئدین؟!… قورباغا گؤلونه داش آتدیلار سانکی….. بوتون سس- صدا یاتدی.
شلان خانیم بیر آن دونوخدو، اوستدن آشاغیا اؤزونه موشتری گؤزویله باخیب:-گؤر من کیم‌لرینن گلیب آغیز آغیزا اولموشام! – حیرص ایلن دئییب، تاق تاق تاق دیکدابانلارینی دؤیه- دؤیه اوزونو دؤندریب، پیلله‌لره ساری گئتدی. بیردن دابانی ایلیشدی کرپیج‌لرین آراسینداکی شیریغا، قیچی بورخولوب، بودوره‌دی. زورونان اؤزونو ساخلاشدیردی. بیز پیققیلدادیق. دؤندو، آجیقلی- آجیقلی “ایکی قیرانلیق ائششه‌یین، اون شاهیلیق دا قودوغی اولار!”- دئدی، اوتانماز- اوتانماز! و پیلله‌لردن ایتیلیب گئتدی. مامانیم گینه منه ترسه باخیب، قینادی منی. بؤیوک مامانیم دئییندی:-بالا اوشاغی قیناما! شلان خانیم اوروس گلنده ماتیشقادی، عثمانلی گلنده جوجوق!
خالام گیلین گولدویو بو استعاره‌لردن من گینه هئچ نه آنلامادیم. سوروشمادیم دا بو ماتیشقا- جوجوق جریانی نه‌دیر.آز قالیردی قاش قارالا. میرتابازار قورتولاندان سونرا، مئژمئیی‌لری، تشت‌لری، قازان‌لاری نئچه یاندان یاپیشیب دوزدوک شاققار گونون قاباغینا. ایکی گون گرک قالا، بامادورلار تیتتایا. بیریسی گون تیتتایان بامادورلاری ال‌لـه‌ییب، اَزیب سوزکئجدن کئچیردردیلر. سونرا تیلیف‌لرینی برک- برک الده سیخیب، کونده‌له‌ییب، قویاردیلار بیر طرفه. سوزکئجدن سوزولن دورو روببو دا مئژمئیی‌لره تؤکوب، دوزردیلر گون قاباغینا، ایکی- اوچ گونه کیمی برکییَردی، گؤتوروب بانکالارا تؤکوب زئرزمی‌یه ییغاردیلار، ایل بویونجا گتیریب ایشله‌دردیلر.
Arazazarbaijzn.anadilimiz@gmail.com