غریبه دیلداماقلی گونلریمیز واریدی…
ایکینجی بولوم
سوسن نواده‌رضی
آنادیلیمیز:او گئتدی، من دهلیزدن سوزولوب، حیه‌طه گیردیم. سویونوب پالتارلاریمی قویدوم حووضون قیراغینداکی یئکه پوسته آغاجی‌نین دیبینه. بیر شیرجه ووروب جومدوم حووضا. دیشیم دیشیمه ده‌یدی، سو هله قیزیشمامیشدی، بیلینه- بیلینمه‌یه ایلیقلانماقدایدی. “آخئئئئئئئئئئئئی، دینجه‌لدیم!”
هله امللی- باشلی جانیم ایسلانمامیشدی، بیر هاندا گؤردوم اوشاق‌لارین هره‌سی بیر کؤینک بیر تونوکه اَیین‌لرینده، اوز قویوبلار حووضا طرف! (آللاه شیطانا لعنت ائله‌سین، ایت الیندن سوموک گمیرماق اولمور!) بؤیوک مامانیم دا الینده بیر یوغون یون آغاجینی توولایا- توولایا، قوپالاقلارینی گؤتوروب کی:-قیچیز سینسین! حلال ائلمرم دوشسز سووا!…دونن آخشام حووضو یووب دولدورتموشام، بامادورلاری تؤکوپ یوواجییوق اوردا! سویو باتیرمایین،قویون ایشدن قورتولاق سورا… کؤپه‌یشاقلاری سووا گیرسز دؤیه‌جام بیله‌زی!-به او نیه دوشوبدی؟-بیز ده گئدیروخ سولاشدی‌یه!-ایندیکی بیز سووا گیرنمه‌روخ بس او دا چیخسین سودان!- دئیه، دئر- دئر دئیینیردیلر اوشاقلار،آتیلیب دوشه- دوشه.
آی آتووا لعنت قیز سنین! سَتَلجم اولاجاخسان، سحری به حووضدا نه غلط دارتیسان؟!- دئیه، چیمخیردی اوستومه بؤیوک مامانیم. الینده‌کی شویو ده ایکی یول چیرپدی سویون اوزونه کی: “چیخ کؤپه‌یین بیری! چیخ ملعونون بالاسی!”، من بوروق وئردیم، شوی جانیما ده‌یمه‌سین، فواره‌نین اوجو ایلیشدی اومباما، اومبام سؤکولدو، ایچیم کئچدی، گؤزوم قارالدی آغریسیندان.
بیر جیغان- ویغان دوشدو کی، گل گؤره‌سن! اوشاق‌لاری دا دئمه، ائله بیل کؤز اود اوسته بیر اووج اوزرلیک آتمیسان. مامانیم گلدی، منی سودان چیخاردیب قطفه‌یه بورگه‌له‌ینده قولومون دیبیندن گینه ائله بیر قیرتیق گؤتوره بیلدی کی، اومبامین گؤینمه‌سی پاک یادیمدان چیخدی!
-بو اوتدار هاممیسی سنین باشیوین آلتیننان چیخیرااااا اوتون قیرناسی!- دئدی، منی گئییندیره- گئییندیره. سونرا دا قَنووا گیرمک جریانی‌نی هامی‌یا تعریفله‌دی، قال یاتدی، غائله سؤندو، ال- آیاق‌لار ییغیشیلدی، هامی گئتدی ائوه؛ البته کیییییی….. بیر مندن سووای!
من، او ایکی تومنلییین اسیری ایدیم آخی! مثلی ده پیسدی، دئیرلر موسلمانین ایشی اولماز… کسرینی ده بیلیسیز اؤزوز! آخی دئین اولا دَدون یاخجی، نَنون یاخجی هاممی نئینیر سن ده اوننان ائله دا…بو یان- او یانا گؤز گزدیردیم، جوراب‌دان پولو چیخارتدیم توتدوم قیرنانین آلتیندا پاکلادیم، تاهینی آچیب صافالداندان سونرا، آپاردیم حیه‌طین او باشیندا، تویوق نینی‌نین دالیندا قویدوم هئره‌یه، اوستونه ده بیر دانا کرپیج قویدوم.آعاجانیمین شققاواتلی بیر خوروزو واریدی، تویوق‌لار هامیسی اوندان توک سالاردیلار. دوغروسو، آدام‌لار دا اوندان حساب آپاراردیلار! خوروز اوغلو خوروز ایدی! حیه‌طین او باشی اونون دارالخلافه‌سی ساییلیردی، قاریشقا کئچنمزدی، میلچک بیله اذن‌سیز اوچانمازدی اورالاردا. حیه‌طین بو باشینا دا نه اؤزو گلردی، نه ده تویوقلاری قویاردی گلسینلر. بیر گلیر- گؤتورو واریدی گل گؤره‌سن! خوروز قاغا منی گؤروب للک‌لرینی شیشیرتدی، قانادلارینی یئل‌لندیریب، بوغازی‌نین نم هاراسیندان عجاییب گور سس‌لر چیخاردیب بوینونو دیک توتدو، چئری- چئری باخدی منه، هاندایدی یومولسون اوستومه. ها دیله توتدوم، میزیقیللی کئچدیم، بارماقلاریم دن تؤکر کیمی اوزالدیب، هوت- هوت- هوت فیشقا چالدیم… جین آتیندان یئنمه‌دی. من ده “گون او گون اوسسون پیلو اوسته بودووو یییاخ!…”- دئدیم بیله‌سینه، سونرا دا ترسه طرفدن سوزولوب، اکیلدیم. قطیفه‌می سردیم شریته، اوست‌باشیمی سهمانا سالدیم، آدام کیمی گلدیم قاریشدیم ائو اهلینه.
هر ایل یایین آخیر آیی‌نین اورتالاریندا، بامادورلارین یئتیشیب قیزاران چاغیندا، هاممی روب چکردی. تبریزده هانسی محله‌دن کئچسه‌یدین روب اییی گلردی ائولردن. او زامان‌لار حاضیری روب اولمازدی باققال- چاققال‌دا. هر کس ایل‌لیک روببونو ائوده دوزلدردی. حیه‌طی یئکه اولانلار اؤز کردی‌لریندن بیر ایکی تشت‌لیق، بلکه داها دا چوخ بامادور درردیلر. دئیردیلر: “آللاه برکت وئرسین، بو ایل روبلوغوموزو ائودن گؤتدوخ”. چوخ‌لاری دا لاله بامادورو آلیب گتیرتدیرردیلر روبلوغا. لاله بامادورو هم تورش اولاردی، هم اتلی اولاردی هم ده روببونون رنگی زعفران کیمی گؤزل اولاردی. گل- گئتلی ائولر گؤره‌سن اون- اون ایکی سبد بامادورون روببون چکردیلر. سبد دئدییین، ایندیکی سبدلر یوخ‌ااا، آدام بویدا سبدلر اولاردی.سمواری گتیریب دسترخانی آچدیلار، هاممیمیز، ایت ایلخیسی- کؤپک سوروسی، خیردا- خیزانلی دوزولوب اوتوردوق دسترخان باشیندا، میرتداشا- میرتداشا چای چؤرک یئمه‌یه؛ بو اونون پئیسه‌رینه سالیردی، او بونون تیکه‌سینی ویزیب یئییردی، بیری او بیریسینه ایلدیح اوزالدیردی، او بیریسی گؤز- گؤز ائله‌ییب، بو بیریسی‌نین شیرین چایینا نمکدانی آغنادیردی، بو دئییردی سن منیم یئریمده اوتوموسان، او دئییردی چکیل اویانا منه سورتوشمه!… بو قتدان ایستیردی، او نلبکی آختاریردی، بیری چای قاشیغینی ایتیرمیشدی، بیری الین اوزالدیب پنیر گؤتورنده ویریب او بیری‌نین شیرین چایینی جالاییب دسترخانی شیرتیغا چکیردی… بو ویریم شیپبیلداق ایچینده بالاجا باجیم دا نه آلدی نه ساتدی، ایمکلیه- ایمکلیه بویوروب یانین باسدی دوز سوفره‌نین آراسیندا اوتوروب، بئش بارماغینی دا باسدی گول مورابباسینین ایچینه سونرا دا چیخاردیب باشینا مس چکدیییییی!… اوز- گؤزو بوتون شیره- شاققیلداق اولدو!
ایندیجه دوه‌چی‌نین بوتون میلچک- میغمیغالاری ییغیشیب، یالاسین دویسون! هایکوی‌دن آغیز دئیه‌نی قولاق ائشیتمیردی. مامانیم بیر اوجدان چاککاچوک استکان‌لاری نلبکیده یئیخالاییب چای تؤکوردو هاممی‌یه.-دیش دورون گؤروم، ایندی سموار گلر اوستومه! قیز آپار او اوشاغین الینه سو آخیت قیرنادان–دئدی مامانیم.-باش قولاغیم گئتدی، بیر عالم ایشیمیز وار هااااا… آدام بالاسی کیمین اوتورون چؤره‌ییزی یئیین گؤروم – دئدی خالام.-مه‌یه بیز میمون بالاسی کیمین اوتورموشوق یئییروخ؟- دئدی خالوغلوم.اوشاقلار پاققا وئریب اوجادان- اوجادان گولدولر. هره بیر طرفده میمون اداسی چیخارتماغا باشلادی! خالام توتوب خالوغلومون یانچاغینی چیمدیکله‌دی.
-آاااااخ اتیمی قوپاتدین-دئیه باغیردی خالوغلوم.قاپی دؤیولدو، “قاچ او قاپینی آچ مشدعلی حامبالدی” دئدی بؤیوک مامان.
هن، دوز دئییردی.
مشدعلی حامبال باشین آشاغا سالیب، زیققینا- زیققینا بیر یئکه سبد بامادور کؤره‌یینده، “یاللاه، یاللاه” دئیه، قاپیدان گیریب دالاندان سووشوب، حیه‌طه ساری گئتدی. پیلله‌لری یئندی آشاغا، آپاریب سبدی حووضون یاخینلیغندا دایادی دووارا. سبد مشدعلی‌دن یئکه ایدی! بیر به بیر آلتی سبد بامادوری گتیریب ییغدی حیه‌طین قیراغینا:-خانیم من گئتدیم- دئدی.
-دایان بیر تیکه چای چؤرح گتیریم- دئدی بؤیوک مامانیم.
مشدعلی: “زحمتیزه راضی ده‌ییلم”- دئییب، اوتدو کوچه قاپیسی‌نین سککیسینده دینجین آلا، خالوغلوم دا مئژمئییده چای، پنیر چؤرک بیر ده قتدان آپاردی بیله‌سینه. من ده گئتدیم. اوتوردوم قارشی سککی‌ده گؤزومو زیلله‌دیم حامبالین اوزونه؛ کوله بوی، اورتا یاشلی، چال ساققاللی اوزو قاتماقلی بیری ایدی. یئکه ال‌لری هئچ یاراشمیردی کیچیک اندامینا، بیرووزا اوخشوردو! تومان کؤینه‌یینده یاماق یاماق اوستوندن تیکیلمیشدی. یایین بو جیزلاماسیندا، اَینینه دری جیلیققا گئییب، باشینا دری پاپاق قویموشدو. شاقاقلاریندان نوودان کیمی تر آخیردی. بیر نئچه تر داناسی دا بورنونون اوجوندان دامیب نلبکیده چایینا دوشدو.
-سلام مشدعل‌آعا…- دئدیم بیله‌سینه.
-علیکوم اسسلام بالا.-دئدی، هئچ باشینی قالدیرمادان.-به قیزیشمیسان بو ایسسیده بؤرک قویموسان؟ساغ الینی آپاریب پاپاغینی دال- قاباق ائله‌دی، باشین سالدی آشاغا، آلدیرمادان چیرک – پولوک، قاتماقلی ال‌لری ایله تیکه توتدو اؤزونه.
گؤزلری قاپقارا، باخیشی ایسه، غم دریاسی ایدی، جومدوقجا جوموردو آدام. آلنینداکی چوپورا بنزر مؤهور یئرینه باخیردیم. دانیشماقلا ائله آراسی یوخیدی. گویا منیم ده اوردا اولماغیم اونون راحاتینی پوزوردو، آنجاق من، بونو بیله- بیله ائله‌جه اوتوروب گینه ده هوروت- هوروت زیلله‌نمیشدیم اونا.-به ایچری گئتمیه‌جاخسان؟- سوروشدو مندن.-یوخ. اوتوموشام چوبوق چکماغیوا باخام.- دئدیم.-نه بیلیسن چیبیخ چکه‌جییَم؟-ائله بئله‌سینه!-من تیاتورام(تئاتر)؟
-یوخ، مشدعل آعا حامبالسان، چَح باخیم داااا نولار؟!دوداغی‌نین بیر طرفی بیلینه- بیلینمیه بیر آز قاچدی. “لا اله الاالله هاااا” دئدی. ال ائله‌دی جیلیققاسی‌نین ایچری جیبیندن چوبوغونو چیخاتدی. سونرا دا بئلینه باغلادیغی شالی قوتدالادی- قوتدالادی، بیر دانا کیربیت، بیر دانا دا پارچادان کیسه چیخارتدی.
-مشد عل‌آعا، او کیسه‌ده نه وار؟
-قیزیل اشرفی!
-هانی، گؤرست باخیم!
-آللاه اوولادیوا عغیل وئرسین! نه اولاجاق؟ تانباکی‌دی تانباکی.
-تانباکینی نئینه‌للر؟ نیه سوخموسان شالیوا؟- دئیه سوروشدوم.
-ایرحمتلیغین قیزی به دئمه‌دین چیبیخ چَح؟! مجال وئر چکیم دااا.
کیربیت چؤپونون گوگوردسوز طرفی ایله چوبوغون گیرده یئرینی قورتدالاییب تمیزلدی، تانباکی‌دان بیر نئچه چیمدیک گؤتوروب تؤکدو اورا، تانباکی کیسه‌سی‌نین ایپلیگینی چکیب، آغزینی بوزوب، دویونله‌دی سوخدو شالینین ایچینه، کیربیتی یاندیریب توتدو چوبوقداکی تانباکی‌یا. سونرا چوبوغون او باشینی قویدو دوداقلاری آراسیندا هوف هوف هوف دئیه ایچینه چکدی. تانباکی آلیشیب یاندی، ایچیندن توستو قالخدی. مشدعلی توستونو آغزینا دولدوروب ائشییه پوفلوردو.
-اژدهایا بنزه‌دین، دئدیم، وئریسن من ده پوفلییم بی دفعه؟
-آللاه آتووا رحمت ائله‌سین! اوز وئردوخ بیول دا آستار ایستیسن؟!-یوخ آستار ایسته‌میرم کی، فقط بیدانا پوفلییم. نیه وئرمیسن؟اَییلدی، اوزونو گتیردی اوزومون قاباغینا، باخیشینی دیره‌دی باخیشیما، بورنونون اوجو آز قالدی بورنومون اوجونا ده‌یسین، سسینی یاواشلادیب دئدی:– وئرمرم! چونکی چاخیری تؤکسن سیچانین بوغازینا،گئدر پیشییین پئشوازینا!نه دئدیییندن هئچ باش آچمادیم، قیراموم یاپیشدیم کی:
– بس توسسوسون پوفله منه، اییسینه باخیم.
او دا چکیب پوفله‌دی منه…
-بونون ایی اننه‌نین سیگاریننان چوخ بَتردی.- دئدیم.-اننه کیمدی؟… هه، بو، سیگاردان غلیظ اولی- دئدی. سونرا، “دا دو، بو مئژمئیینی ده گؤتی، گئت ایچری، قاپینی دا ایشکیلله، قیز اوشاعی قاپیدا دورماز”- دئدی.
-نیه دورماز؟ دورسا نولار مگر؟!
-نولاجاق؟ دَردوش آتار تورباسینا آپارار اؤزوینن! گئد ایچیری! دئیه، اوجادان چیمخیردی بیله‌مه. .آردی وار
Arazazarbaijzn.anadilimiz@gmail.com
نوشته شده توسط admin در شنبه, ۲۴ خرداد ۱۳۹۹ ساعت ۱۲:۵۶ ب.ظ
