عوامل زمینه ساز افزایش خشونت اجتماعی در نوجوانان
گروه اجتماعی:خشونت و پرخاشگری در رفتار نوجوانان امری دور از انتظار نیست اما گاهی رفتار یک نوجوان تا اندازه ای خشونت آمیز است که او را به سمت ارتکاب به جرم و بزه سوق می دهد. چرایی بروز و شکل گیری رفتارهای آمیخته با خشونت و عصبانیت در نوجوانان نیاز به آسیب شناسانی واقعی دارد.
نوجوانان درگیر با رفتار پرخاشگرانه و غیر قابل کنترل بی شک نیازمند توجه و درمان هستند تا در مسیر زندگی خود دچار چالش ها و مشکلات جدی نشوند. اهمیت این موضوع ما را بر آن داشت تا به بررسی چرایی و چگونگی شکل گیری این پدیده و راهکارهای مقابله با آن در گفت وگو با جامعه شناسان بپردازیم.
هر رفتار برآیند مجموعه عامل های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، خانوادگی، روانی و … است. رفتارهای خشونت آمیز نوجوانان به سبب حساسیت های که در این سال و سال دارند و پیش زمینه های گوناگونی است که این مولفه ها را نیازمند بررسی ژرف اجتماعی و روانی می سازد.در همین پیوند، »عالیه شکربیگی« جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی به ایرنا گفت: باید بررسی کرد که غفلت در کجاست؟ چرا نوجوانان دست به خشونت می زنند، چرا نوجوانانی که هیچ پیشینه کیفری، عمل مجرمانه یا سابقه عضویت در گروه های بزهکارانه را ندارد؟ قاتل می شوند، خودکشی می کنند و …»هادی معتمدی« روانپزشک و دانشیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی هم با اشاره به اینکه ریشه خشونت پیش از هر چیز به ناکامی های انسان بازمی گردد اظهار کرد: ریشه خشونت در نوجوانان، پیامد از بین رفتن هنجارهای اجتماعی و اخلاقی در جامعه ایران است. بسیاری از حریم ها در روابط میان افراد شکسته شده است.
آموزش ناکافی و ناهماهنگ با شرایط جامعه، وجود مانع بر سر راه انتقال مفاهیم اخلاقی و باورهای دینی و کم رنگ شدن مولفه های اخلاقی و دینی در میان خانواده ها، نوجوانان را از منظر بروز ناهنجاری های رفتاری، در معرض خطر قرار داده است.در همین زمینه شکربیگی گفت: اینکه چرا در محصول یک نظام آموزشی که مدام در حال انتقال پیام های اخلاقی و دینی است، رفتاری به دور از دین و اخلاق دیده می شود، نکته است که باید مورد بررسی قرار گیرد. همچنین دلایل افزایش بی قیدی و بی اعتقادی نوجوانان موضوعی است که باید موضوع پژوهش قرار گیرد.این پژوهشگر افزود: مسوولان و کسانی که به نوعی با مسایل تربیتی جوانان و نوجوانان در جامعه پیوند دارند باید توجه کنند که خشونت ها و جنایت هایی که از نوجوان سر می زند، فقط جنایت آن نوجوان نیست بلکه نتیجه کنش هایی است که به نوعی در آموزش کودکان و نوجوانان نقش داشته است.معتمدی نیز در این باره اظهار کرد: متاسفانه هیچ الگوی ویژه و مشخصی میان آسیب شناسان اجتماعی و برای افراد جامعه در تعیین رفتارهای مطلوب اجتماعی تعریف نشده است تا بر مبنای آن زمانِ شروعِ ارتباط های مجازی و واقعی افراد مشخص شود. در این میان، نوجوانان به سبب ویژگی های شخصیتی و روانی ویژه نسبت به دیگر گروه های سنی، در فضای بدون آموزش و انتقال نادرست مفاهیم اجتماعی- روانی قرارگرفته و از درک و تشخیص درست هنجارها بازمانده اند.دانشیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی افزود: گسترش شبکه های ماهواره ای و نمایش فیلم هایی که خشونت را تبلیغ می کند یا حریم های خانوادگی را به چالش می کشد، عامل مهمی در شکل گیری خشونت و جنایت در نوجوانان است.به گفته رییس کارگروه زنان و خانواده انجمن جامعه شناسی ایران، هدف گذاری بدون شناسایی نیازها به یقین نادرست است چرا که هدف گذاری باید بر مبنای امکان سنجی، آینده پژوهی در کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت باشد. این مساله ای است که در مورد مسایل تربیتی در نهادهای آموزشی و فرهنگی جامعه ایران نادیده انگاشته می شود.معتمدی خلاء آموزش مهارت زندگی به کودکان و نوجوانان با هدف کنترل و مدیریت رفتار را از دیگر عوامل بروز چنین آسیب هایی دانست.
افزایش آسیب های اجتماعی و رفتاری میان نوجوانان و جوانان نشان از این دارد که ارزش آفرینی، الگوسازی و ترویج هنجارهای مطلوب اجتماعی در دهه گذشته با کمبودهایی روبه رو بوده است تا جایی که حتی می توان گفت در پاره ای موارد، این اهداف در نظام آموزشی و پرورشی کشور نادیده انگاشته شده اند. همچنین بسیاری از چاره اندیشی ها کوتاه مدت و ارایه راهکارها بدون آینده نگری است. این در حالی است که نهادهای آموزشی و فرهنگی رسمی در کشور ما به رغم تامین مالی، آنگونه که باید در نهادینه سازی ارزش های اخلاقی، کنترل رفتارهای هیجانی و … دستاورد پذیرفته شده ای ندارند.در همین پیوند، معتمدی با اشاره به بحران مدیریت گفت: مدیریت چه به صورت ذهنی و چه به صورت عینی اعم از فردی، اجتماعی و خانوادگی در جامعه ما مساله ساز است. اگر بتوانیم ارتباطات خود با فرزندانمان را به خوبی تعریف و مدیریت کنیم، برای مدیریت خشم پیشگام شویم، مهارت های زندگی را به کودکان و نوجوانان آموزش دهیم، به یقین می توانیم آنان را در مسیر دست هدایت کنیم.وی نهاد مدرسه را یکی از سازمان های مردم نهاد موفق دانست که در صورت فعال تر شدن، می تواند بسیاری از چالش های هنجاری و رفتاری کودکان و نوجوانان را از طریق درمیان گذاشتن آن ها با خانواده ها برطرف سازد.آموزش، هنجارسازی و ارزش آفرینی از طریق نهاد خانواده، مدرسه، رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی نیز راهکار مورد نظر شکربیگی برای پیشگیری از بروز آسیب های رفتاری در نوجوانان است.آسیب های اجتماعی نوجوانان را نباید نادیده گرفت زیرا این آسیب ها برآیند علت ها و عوامل زیادی هستند که باید به درستی ریشه یابی و برطرف شوند. بی تفاوتی نسبت به این گونه آسیب ها و کم اهمیت شمردن آن به یقین ریشه بحران های رفتاری و اجتماعی در آینده خواهد بود.
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۱۴ تیر ۱۳۹۵ ساعت ۵:۰۵ ق.ظ
