اختصاصي آرازآذربايجان//

علی نشانی شاعر آرمان_های انسانی

مصطفی قلیزاده علیار
گروه فرهنگی: اشاره، واحد آفرینش¬های ادبی حوزه هنری انقلاب اسلامی آذربایجان غربی در ارومیه از سال ۱۳۹۵ محفل نکوداشت شاعران و نویسنگان و فرهیختگان استان را ذیل عنوان »گؤروش« (دیدار، نکوداشت) در فضای ساده و صمیمی اصحاب شعر و ادب و قلم و با موافقت رییس وقت حوزه هنری جناب علیرضا نوروزی شروع کرد و از سال ۱۳۹۶ با پشتیبانی جدی »احد هوشمند قره باغ« رییس جدید و جوان حوزه ادامه یافت و از سال ۱۳۹۷با همگامی مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر ارومیه و تشویق اعضای فرهیخته شورا و حضور مشوّقانه شخص رییس اندیشمند شورا جناب دکتر محمدرضا علیزاده امام¬زاده ادامه راه هموارتر گشت.
همچنین حضور صمیمی شخصیتهای علمی و روحانی، مسئولان، ارباب شعر و ادب و اندیشه و اصحاب رسانه، و نیز مشارکت فعال برخی از ادارات، نهادها و سازمانهای رسمی راه تداوم »گؤروش« و دیگر برنامه های مشابه ادبی – فرهنگی را در حوزه هنری آسان تر کرد که جا دارد از همه آنها سپاسگزاری گردد از جمله اداره تبلیغات اسلامی استان، سپاه ناحیه ارومیه، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، سازمان بسیج هنرمندان، سازمان بسیج رسانه، سازمان بسیج مداحان، دانشگاه فنی – حرفه ای شهید قاضی طباطبائی، بنیاد ایران شناسی، سازمان صدا و سیمای مرکز آذربایجان غربی و … که همواره پای کار بوده است. اینک در آخرین روزهای بهار ۱۳۹۸ قطار دنباله دار مراسم »گؤروش« به منزل سیزدهم و به مقام عرض ادب به محضر شاعر کهنسال ارومیه استاد علی نشانی رسیده و خدا را بر این نعمت شکر می گزاریم.
گؤروش – ۱۳، دیدار با استاد علی نشانی
از تجربه در عمر چو گنجینه شد این دل
از بس که گهی پاره و گه پینه شد این دل
جز راه حق و صدق نپیمود »نشانی«
بی رنگ و ریا و غرض و کینه شد این دل
شاعر سرشناس چناب »علی نشانی« یکی از ستارگان درخشان شعر و ادب آسمان ایران بزرگ و خطه آذربایجان بشمار می رود و نشانِ عالی ادب و هنر و اندیشه این سرزمین. او به همه ارزشهای والای ملی و دینی و تاریخی و فرهنگی ملتش پایبند بوده، شعر و اندیشه درخشانش شایسته هرگونه تحسین است. حاج علی نشانی متولد ۱۳۰۵ است، پدرش مرحوم »حیدرعلی« از منطقه یکان مرند بوده، مادر گرامی اش »زینت« خانم از منطقه قازاخ در جمهوری آذربایجان. علی نشانی، شاعر ۹۳ ساله ارومیه ای، از هفت سالگی ساکن ارومیه شده، در این شهر تاریخی – فرهنگی بالیده، درس خوانده و در جوانی شاعری مشهور و فعال اجتماعی گشته. اگر مبدأ تاریخ فعالیت شاعرانه علی نشانی را اوایل دهه ی ۱۳۲۰ به حساب آوریم، بعد از آن، او چندین دوره متفاوت و هفت دهه متوالی را سپری کرده و راه پویایی شعر و شکوفایی ذوق و خلاقیت هنری و تکامل فکری را پیموده، شاعری برجسته و صاحب سخنی توانمند شده است. اما تعجب از اکثر کسانی است که در نگارش زندگینامه علی نشانی، از نیمه اول دهه ۱۳۲۰ بالاتر نرفته اند و از این شاعر دائماً در سیرِ و سلوک ادبی و فکری، در همان سال ۱۳۲۵ و در ۲۰ سالگی اش خداحافظی کرده اند!! امروز هم اگر گاه از این شاعر ۹۳ ساله مطلبی می نویسند یا می گویند باز همان علی نشانی ۲۰ ساله ی سالهای ۱۳۲۵ را تصویر و تصور می کنند!! انگار که او هیچ شعر و کلامی بعد از آن سالها نسروده و ذوقش را در همان سالهای خاکستری گم کرده است! … در حالی که علی نشانی بعد از آن سالها پیوسته در مسیر تکامل شعری و اندوختن تجربه های ادبی جدید و مطالعات عمیق و مستمر سیر کرده و تا به امروز سرزنده و بالنده زیسته و به عنوان شاعر و هنرمند زمانه در هیچ دوره ای نسبت به تحولات سیاسی و اجتماعی بی تفاوت نمانده، افکار و اندیشه های اجتماعی و انسانی خود را در قالب اشعار ترکی و فارسی صیقل داده، طی سالیان متمادی غنی تر کرده، از سطح اشعار شُعاری و احساسی دوران بیست سالگی اش فراتر برده است؛ از این دیدگاه علی نشانی بعد از ۱۳۲۵ از سطح احساس و شعار فاصله گرفته و به حقیقت شعر نزدیکتر شده و به کاروان شعر غنی اندیشمندانه پیوسته است. از این دیدگاه می توان شعر علی نشانی را شعر معرفت و حکمت نامید، یعنی »شعر اندیشه« »شعر بارور« »شعر زندگی« و در نهایت »شعر ماندگار«. او نگاهی بسیار والا و معرفتگرا به شعر و شاعری دارد.علی نشانی به گواهی اشعارش شاعر آرمانهای انسانی است. عشق و محبت و معنویت و اتحاد اقوام و رفاه ملی و نشاط اجتماعی و امیدواری درونی و سعادتمندی عمومی و خوشبختی همه انسانها در سایه صلح و عدالت و توسعه علمی و اخلاقی و اقتصادی و پیشرفت جوامع انسانی بر اساس صفا و محبت متقابل و بدور از جنگ و خونریزی و فقر و ظلم و تبعیض در جهان، محورهای بنیادین شعر و اندیشه علی نشانی را تشکیل می دهد. یکی از موضوعات مهمی که استاد علی نشانی را به عنوان شاعر زمان به خود مشغول داشته و دل و جانش به آن عشق ورزیده، انقلاب اسلامی و رهبری امام خمینی (ره) و جبهه های دفاع مقدس هشت ساله و شهدا و جانبازان مدافع کشور و نظام اسلامی است که اشعار مختلف تنها دفتر شعرش (»عؤمور یوللاریندا«، ارومیه، انتشارات یاز، ۱۳۸۸) شاهد این مدعاست. همچنین توجه وی به قرآن کریم به عنوان کتاب آسمانی زندگی و تفکر، حایز اهمیت است (همان، ص ۶۰، ۱۱۷ و …) توجه به سیره انسانی پیشوایان دینی (ص ۲۰۰، ۲۱۳)، و توجه دادن جامعه به مکتب عرفان و دهها موضوع و محور اساسی و معنوی دیگر در شعرش، از او شاعری اندیشمند و متعهد ساخته؛ اما پرداختن به این نقاط درخشان کارنامه ادبی علی نشانی، متاسفانه به هر دلیلی از قلم نویسندگان زندگینامه وی افتاده است! ارزش دیگر کار علی نشانی آن است که او هرگز برای شرکت در شبهای شعر و همایش ها و کنگره ها و مسابقات شعر نسروده و پشت تریبونهای رسمی قرار نگرفته، بلکه هر چه گفته و نوشته به اقتضای تعهد انسانی و دغدغه فکری و به خواهش دل سرشار از عشق و معرفت خویش شعر گفته است. گفتنی است استاد علی نشانی، علاوه بر شعر و شاعری، از جوانی یک فعال اقتصادی و بازاری و »تاجرِ شاعر« و »شاعرِ تاجر« نیز بوده است! »علی نشانی« نشان داد که هم می توان شاعر شد و هم تاجر. این شاعر توانمند اجتماعی را – که از مفاخر فرهنگی – ادبی معاصر است، می توان مصداق روشنی از »فرهیختگان بازاری آذربایجان« برشمرد، وارث شاعران بزرگ بازاری مثل »حاج صراف تبریزی«، »میرزا ابوالحسن راجی تبریزی« و … این سخنوران فرزانه هم در حیات فرهنگی مردم تاثیرگذار بوده اند و هم در حیات اقتصادی کشورشان. همچنین از دیدگاه سبک زندگی، علی نشانی یک همسر وفادار و یک پدر مهربان و دلسوز در تربیت فرزندانی دانشور و خدوم موفق بوده، در کنار همسری گرامی اش بانو »سکینه خانم« دو پسر و سه دختر در باغ زندگی مشترک پرورانده است؛ مسعود، سعید، سیمین، پروین و نسرین.راقم این سطور در خصوص ویژگی های شعری و شیوه زندگی علی نشانی، پژوهشی گسترده دارد که به خواست خدا، جداگانه منتشر خواهد کرد. حالیا به همین مقدار در حد اشارات، بسنده می شود.
سخن را با زمزمه ابیاتی از یک شعر دلنشین این شاعر شیرین گفتار به پایان می برم:
سنسیز گؤزه لیم جان ائویم آباد اولا بیلمز
دلدارلیغین اولماسا دل شاد اولا بیلمز
خوشدور منه امّید وصالیندا خیالین
گول صورتی نین یادی کیمی یاد اولا بیلمز
عشقینده اگر اولماسا اخلاص و حقیقت
توفیق وصال عاشقه میعاد اولا بیلمز
تعلیم آلان اولّده، معلم اولار آخر
درس آلمایان اوستاددان اوستاد اولا بیلمز
Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com