عدم تعادل متناسب در جذب جامعه زنان فارغ التحصیل بیکار
مرضیه فاتحی
گروه اقتصادی:نرخ مشارکت اقتصادی زنان در ایران از سال ۹۲ تا بهار ۹۶ معادل چهار درصد افزایش یافته ،دلیل این افزایش نیز تقاضای شغل از سوی انبوه زنان تحصیل کرده دانشگاهی است .
براساس داده های مرکز آمار ایران ، نرخ مشارکت زنان از۱۲٫۴ درصد در سال ۱۳۹۲، به ۱۶٫۴درصد در بهار امسال رسیده است .
به عقیده کارشناسان ، نباید افزایش نرخ مشارکت اقتصادی را به معنای حضور زنان در بازار کار دانست ،بلکه تقاضای شغل از سوی زنان موجب افزایش این شاخص شده است و با توجه به حضور انبوه زنان در دانشگاه های کشور ، تقاضای کار آنها موضوعی دور از ذهن نیست .
با توجه به اینکه نرخ مشارکت اقتصادی تابعی از تقاضای شغل است ، همین که زنان تقاضای شغل کنند نرخ مشارکت آنها افزایش می یابد چه فرد شاغل شود و چه به شکل بیکار در بازار کار باقی بماند.
مسئولان حوزه کار بارها اعلام کرده اند که بیش از ۷۰درصد اشتغال ایجاد شده در سال های اخیر از سوی زنان بوده است و این در حالی است که نرخ بیکاری زنان در کشور همچنان بالا است.نرخ بیکاری زنان در بهار سال ۹۶ معادل۲۰٫۸درصد و برای مردان ۱۰٫۶درصد بوده است.طی سال های ۸۸تا ۹۲ تعداد جمعیت فعال در کشور کاهش یافته و از ۲۳میلیون و ۸۴۰ و ۶۷۶ نفر در سال ۸۸ به ۲۳میلیون و ۸۳۴هزار و ۵۵۷ نفر رسیده که ۶هزار و ۱۲۵نفر از این جمعیت کاسته شده است.همچنین طی سال های ۹۲تا بهار ۹۶ جمعیت فعال کشور از ۲۳میلیون و ۸۳۴ هزار و ۵۵۱ نفر به ۲۶میلیون و ۶۷۵هزار و ۳۲۸نفر رسیده است.۲میلیون و ۸۴۰ و ۷۷۷نفر به جمعیت فعال کشور اضافه شده است.افزایش حدود سه میلیونی جمعیت فعال به بازار کار کشور موجب شد که نرخ بیکاری افزایش یابد.افزایش نرخ بیکاری را باید به دنبال وقفه ای که از سوی نیروی کار برای ورورد به بازار کار ایجاد شده بود جستجو کرد. طی چند سال گذشته که نیروی کار نتوانسته بود به بازار کار دست یابد،وقت خود را در دانشگاههای کشور برای ارتقا سطح تحصیلات سپری کرده بود.تردیدی نیست،اگر از آنها پرسیده شود به چه دلیل در مقطع فوق لیسانس و یا دکتری تحصیل می کنید ،پاسخ خواهند داد که با مراجعه به بازار کار از یافتن شغل ناامید شدیم و به همین دلیل به سمت ادامه تحصیل حرکت کردیم.این استدلال را می توان از بسیاری از جویندگان کار شنید.بهاران یکی از فارغ التحصیلان رشته طراحی صنعتی، بیان داشت: بیش از یکسال به دنبال کار بودم اما کاری مطابق رشته تحصیلی ام پیدا نمی کردم و برای همین گزینه درس خواندن را انتخاب کردم.وی یادآور شد: اگر شغلی پیدا می کردم شاید خیلی زود وارد مقطع فوق لیسانس نمی شدم.رشته های هنر نظیر رشته های فنی و مهندسی با مدرک کارشناسی هم می توان شغلی را احراز کرد.فرناز که در مقطع فوق لیسانس رشته ساختمان تحصیل می کند،گفت: پس از اتمام دوره لیسانس خیلی به دنبال کار بودم چون رشته عمران خیلی تفاوتی نمی کند که لیسانس و یا فوق لیسانس داشته باشی.اگر کار پیدا می کردم به مقطع فوق لیسانس نمی آمدم.
فراز که که در مدیریت ساختمان در مقطع فوق لیسانس تحصیل می کند،گفت: وضعیت بازار کار خیلی نامناسب بود و با اینکه دوره سربازی ام را تمام کرده بودم اما بازهم کاری پیدا نکردم و مجبور شدم تمام تلاشم را روی درس خواندن بگذارم.فراز که هم اکنون دارای مدرک کارشناسی ارشد ارشد باز هم موفق به یافتن شغل نشده است و در صدد مهاجرت به استرالیا است.محمد در رشته محیط زیست درس خوانده است اما موفق به یافتن شغل نشد و به همین دلیل ترجیح داد به جای در خانه ماندن و انتظار کشیدن،ادامه تحصیل در مقطع ارشد بدهد.اینها نمونه هایی از خیل جوانانی هستند که با درهای بسته بازار کار مواجه شده و ترجیح داده اند در مقطع بالاتری تحصیل کنند.این در حالی است که دانشگاههای کشور قادر نیست افراد را برای حضور در بازار کار آماده کند(مباحث درسی در ایران بیشتر بر پایه نظری است) و به همین دلیل بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی در سال های ابتدایی که عهده دار شغلی می شوند قادر نیستند که شغلی را بپذیرند.به عبارتی بازار کار ایران با چند مشکل به طور توام برخوردار است از یکسو تولیدی در کشور رخ نمی دهد، از سوی دیگر با خیل متقاضیان کار مواجه است و در نهایت خیل متقاضیان شغل مهارت لازم را هم ندارند.همچنین یکی از مشکلات مهم بازار کار ایران،تقاضای شغل از سوی زنان به ویژه زنان دانش آموخته است.نرخ بیکاری زنان جوان در ایران ۴۴درصد (بهار ۹۶) است که این میزان بیش از سه برابر نرخ بیکاری در کل کشور(۱۲٫۶درصد) است.نرخ بیکاری زنان جوان در برخی از استان های کشور بیش از ۷۰الی ۸۰درصد است و این در حالی است که زنان دانش آموخته در برخی از استانهای کشور با یک دهم حداقل حقوق کار می کنند.کشورهای توسعه یافته که تولید ناخالص ملی آنها بر اساس تولیدات صنعتی می گذرد ، نیروی کار خود را از میان رشته های تکنسینی انتخاب می کنند تا بتوانند چرخ کارخانه ها را به حرکت درآورند و یا بتوانند با مهارت خود به جامعه خدمات گوناگون را ارائه دهند.’لیلی دانشمند’ رئیس یکی از کاریابی های خصوصی در شهر تهران در گفت و گو با ایرنا بیان داشته بود، زنان شرایط شغلی را راحت تر از مردان جوان می پذیرند که یکی از علل آن هویت یابی است که زنان بیش از مردان به دنبال آن هستند.تردیدی نیست اگر مطالعه مقایسه ای میان زنان و مردان در ایران انجام شود متوجه خواهیم شد که زنان کشور در شرایط دشوارتری نسبت به مردان کار می کنند.’عیسی منصوری’ معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی چندی پیش با اشاره به ایجاد ۶۱۶ هزار شغل در سال ۹۵، گفت: سهم نیروی کار زنان از فرصت‌های شغلی جدید در سال ۹۵ نسبت به سال قبل از آن بیش از ۶۸ درصد افزایش داشته است.با این میزان اشتغالی که برای زنان در سال ۹۵ ایجاد شده است اما باز هم زنان کشور در بهار سال ۹۶ از نرخ بیکاری ۴۴درصدی رنج می بردند.شاید بتوان به این نتیجه رسید که اشتغال در ایران با مشکلات جدی مواجه است و برای زنان جوان به مراتب بیشتر از است. رئیس کمیسیون زنان اتاق تعاون در خصوص افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان،گفت: نرخ مشارکت زنان افزایش یافته است اما باید عوامل متعددی را در این راستا مورد بررسی قرار داد.’خاطره استاد رضایی’ افزود: رشد حضور زنان در دولت یازدهم مبتنی بر عوامل متعددی است ( مثبت و منفی ) .هم اکنون با رشد فضای تعامل زنان در قالبهای حقوقی مختلف نظیر تشکل های مختلف فرهنگی،آموزشی ،تشویق فضاهای کارآفرینی و اشتغال مستقل و ورود به عرصه های مختلف بازار بنابر توانمندی های فردی و گروهی از جمله مواردی است که در کنار علل دیگر باید برای حضور زنان در تقاضای شغل،جستجو کرد.وی ادامه داد: ورود نیروهای فارغ التحصیل زنان،رکود اقتصادی در بخش تولید و صنعت و ایجاد الزام حضور همسان زنان و مردان در عرصه های اقتصادی جهت تأمین معیشت زندگی،تامین هزینه های مرتبط با تحصیل،تامین هزینه درمان،عدم تناسب رشد نیروی تحصیلکرده فارغ التحصیل از واحدهای آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه و عدم وجود بنگاه های اقتصادی پویا از جمله عوامل متعدد پررنگ شدن حضور زنان در عرصه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی است که دچار آسیب جدا می باشد آن هم برخورد سلیقه ای یا مقطعی است .
به گفته استاد رضایی،آنچه که مسلم است باید به دنبال ایجاد مسیر مشخص برای ورود مناسب و امن و دارای جایگاه معتبر زنان به ویژه زنان نخبه کشور در عرصه های مذکور بود. وی عوامل مثبت حضور زنان در بازار کار را باز شدن فضای تعامل و حضور زنان در قالب تشکل های علمی و فرهنگی، راه اندازی کارگاه های فردی و گروهی با تکیه بر توانمندی های مستقل و خود جوش، حضور در قالبهای اقتصادی متفاوت نظیر تعاونی ها،کارآفرینی و صنایع کوچک است.رئیس کمیسیون زنان اتاق تعاون رشد نرخ فارغ التحصیلان زن و ظهور نخبگان و فعالان در عرصه های مختلف را از دیگر جنبه های مثبت حضور زنان در بازار کار دانست.وی با اشاره به عواملی که موجب حضور بیشتر زنان شده است،گفت:رکود اقتصادی در واحدهای تولیدی و صنعتی و تعدیل نیروی کار مردان،عدم تعادل متناسب در جذب جامعه زنان فارغ التحصیل بیکار و عدم وجود واحدهای اشتغال مورد نیاز در جذب است.’حمید حاج اسماعیلی’کارشناس حوزه کار معتقد است: سود تولید در ایران حدود چهار تا پنج درصد است در حالیکه نظام بانکی کشور تا ۲۳درصد سود می دهد.تولید امنیت می خواهد و حمایت در غیر این صورت تولید صرفه اقتصادی ندارد.تا زمانی که محور اقتصاد ایران بر مبنای تولید حرکت نکند نمی توان انتظار رونق اشتغال و تولید را داشت.کارشناسان اقتصادی معتقدند، اشتغال موضوعی فرادستگاهی است و باید تمام نهادها ،سازمان ها و مدیران نهادها به اشتغال بیاندیشند و با برنامه های ارائه شده از سوی دولت برای توسعه اشتغال گام بردارند.
کار نکرده در ایران بسیار است و نیروی انسانی جوان بسیار.همه این امکانات در دل یک برنامه ریزی درست و معقول می تواند جهشی ماندگار در اقتصاد ایران ایجاد کند و این جهش ناممکن است تا زمانی که به توزیع درآمدهای نفتی می پردازیم و موانع تولید را در کشور حذف نکرده باشیم.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۱۱ مرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۰:۲۰ ق.ظ
