ضرورت‌شناسی نشانه¬های فرهنگی در ُبعد شهری
علی رزم آرای
گروه فرهنگی: فرهنگ شهرنشینی ازجمله فرهنگ¬های کهن است، زمانی که جوامع بدوی وارد مرحله نوینی از حیات خود شدند قوانین و هنجارهای جدیدی را شکل دادند که از این بین مهم‌ترین این تغییرات پذیرش نظم بود که در روابط اجتماعی افراد بروز پیدا کرد و عاملی شد برای اینکه افراد جامعه به طور منطقی و قانونمند زندگی کنند و به دنبال آن قانون و دولت و گسترش روابط اجتماعی شکل گرفت و به تدریج با گذشت زمان و بر حسب نیاز شهرها، قوانین و محاسبات اجتماعی، حقوق اساسی و حقوق شهروندی نیز به وجود آمدند و افرادی که از این قوانین سرپیچی می‌کردند از طرف مراجع مورد تعقیب و مجازات قرار می‌گرفتند. اگر منصفانه و با دیدی نقادانه به وضعیت موجود در شهرمان نظاره کنیم خواهیم دید که با فرهنگ صحیح و اصیل شهروندی فاصله زیادی داریم چرا که روزانه و در امورات مختلف روزمره به ویژه امور اجتماعی نابسامانی و ناهنجاری و اعمال به دور از فرهنگ شهروندی را شاهد هستیم. یکی از مهم‌ترین وجوه در ارتقاء فرهنگ شهروندی توجه به نشانه های شهری است. ضرورت شناخت این نشانه‌ها و از سویی لزوم شناخت آن‌ها است.ضرورت وجود نشانه¬های شهری در یک جامعه باعث ایجاد »نظام مشارکتی«، »هویت شهری« و »حس تعلق فرهنگی و اجتماعی به شهر« شده که در وضعیت ارتباطات اجتماعی و انسانی شهروندان (فرهنگ مداری) اثرگذار است بر این اساس تقویت سواد بصری معطوف به تفاهم و تعامل روانی شهروندان بسیار با اهمیت خواهد بود. وجود نمادها و نشانه های شهری فرایند انتقال دانش‌ها، ارزش‌ها و نگرش‌های لازم برای مشارکت پایدار شهری را از یک نسل به نسل دیگر فراهم می‌کند. این انتقال شامل موارد مختلفی نظیر: سواد مدیریتی، احساس وفاداری به هویت شهری، نگرش مثبت به اقتدار مدیریتی باور به ارزش¬های بنیادی مدیریت شهری، علاقه به مشارکت پایدار و کسب مهارت‌های لازم برای فهم سیاست‌های عمومی شهر و نظارت بر آن‌ها را فراهم می‌نماید.
نشانه¬های شهری و فرهنگ: آموزه¬های نشانه‌ای با ارتقاء فرهنگ شهروندی ارتباط مستقیم دارد، این مولفه در جهت دادن رفتار شهروندان و کیفیت مشارکت آنان در امور جامعه به عنوان یکی از الزامات اساسی سرمایه اجتماعی و شاخص‌های توسعه فرهنگی یافتگی نقش موثر دارد. در واقع آموزش شهروندی به عنوان یک واقعیت فرهنگی همراه با عناصر کلیدی آن همواره در طول تاریخ زندگی اجتماعی انسان که به استقرار فرهنگ می‌انجامد. امروزه این آموزه‌ها در تعیین موقعیت فرد در جریان توسعه‌یافتگی شهری امری ضروری است.آموزه های نشانه شهری یک آمیختگی و رابطه تنگاتنگ با اخلاق دارد. این عنصر علاوه بر زمینه های سیاسی بر روابط اخلاقی بین اعضای جامعه و شرایط یگانگی و همبستگی اجتماعی و اخلاق مدنی ناظر است. این مولفه آموزشی با مشوق‌هایی چون احساس برادری، همنوعی، تعهد، و مسئولیت پذیری همراه است.آموزه های نشانه‌ای در بعد فرهنگی اشاره به اخلاق شهروندی می‌کند در واقع باید به آموزه‌هایی حقوقی آن توجه کرد. که شهروندان در یک شهر نسبت به نهادهای اجتماعی، چگونه تعامل و رفتاری باید داشته باشند. آموزه های نشانه‌ای از بعد فرهنگی شامل آموزش مجموعه ای از هنجارها و ارزش‌هایی می‌شود که انعطاف پذیری بسیاری دارند و این امر ناشی از وجود تفاوت‌ها و تنوعات فرهنگی است که در جامعه شهری شکل می‌گیرد، از نظر ترنر آموزش فرهنگ شهروندی ارتباط به مشارکت فرهنگی افراد جامعه دارد؛ و باید شهروندان در امور مربوط به فرهنگ عمومی جامعه آموزش بینند و خود را مسئول بدانند و در گسترش آن مشارکت نمایند مفاهیم کلیدی که در حوزه فرهنگ آموزه های نشانه‌ای باید به آن توجه بسیاری کرد، که شامل »مسئولیت پذیری شهری- قانونمند بودن شهروندان- هنجارپذیری الگوهای شهرنشینی« است در واقع این مفاهیم فرهنگی را می‌توان از همان آغاز زندگی درونی کرد. اگر به این مولفه های آموزشی توجه نشود هر جامعه ای با هزینه های بسیاری روبرو خواهد شد و ناچار هستیم دائم کنترل اجتماعی را بر شهروندان افزایش دهیم که این مسئله پیامدهای فرهنگی و اجتماعی بسیاری را با خود به وجود می‌آورد. آموزه های نشانه‌ای شهروندی در بُعد فرهنگ اشاره به حمایت قانونی از فرهنگ‌ها و خرده فرهنگ‌های موجود در یک جامعه می‌کند که باید شهروندان به پذیرش این خرده فرهنگ‌ها بپردازند و احترام متقابلی برای آن‌ها در یک جامعه قائل شوند که این مسئله در سازگاری اجتماعی و رشد اخلاق مدنی کمک بسیاری می‌کند. بر این اساس آموز ه هایی که به شهروندان در زمینه حقوق اشتراکی و رعایت فرهنگ اقلیت‌ها داده می‌شود، نقش بارزی در توسعه فرهنگی پایدار شهر دارد.طراحی نشانه¬های شهری بر اساس آموزه¬های غیرمستقیم شهروندی بخشی از وظایف حوزه مدیریت هنری، فرهنگی و زیباسازی شهری است، که باعث گسترش آگاهی در حوزه حقوق شهروندی، مهارت‌های زندگی جمعی خواهد داشت؛ در این راستا بخشی از این آموزه‌ها باید متناسب با اصول زندگی شهرنشینی، حقوق شهروندان رعایت مقررات شهری، فرهنگ شهری، تاریخچه شهری و بازتولید هویت شهری باشد. این نشانه‌ها به سمت مدنی کردن زندگی شهری و ارزش‌های فرامادی سوق یابد، و از طریق این آموزه‌ها سعی شود که هویت¬های محلی و فرهنگی را در زندگی اجتماعی مردم بازتولید کرد. هدف این است که از طریق آموزه_های نشانه‌ای مشارکت شهروندان را در پویایی شهری بازتولید نمود. در واقع نقش آموزه های شهری یکی از مهم‌ترین نقاط اتصال مدیریت شهری با شهروندان قلمداد می‌شود. بنابراین وجود نمادها و نشانه های شهری از طریق شناخت و آگاهی به شهروندان در قالب فعالیت‌های زیباسازی باعث این می‌شود که شهروندان نقش پویاتری در مشارکت شهری و مفهوم شهروندی داشته باشند.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۰۵ آبان ۱۳۹۲ ساعت ۶:۰۸ ق.ظ
