گروه اجتماعی: ایجاد کمپ های غیرقانونی ترک اعتیاد از جمله آفت سیاست های مبارزه با این معضل خانمان سوز به شمار می روند که سبب اختلال در روند درمان و توانمندسازی افراد معتاد می شود. به همین سبب بایستی با نظارت بیشتر و ارایه راهکارهای صحیح به مبارزه با فعالیت این نوع کمپ ها پرداخت و در جهت درمان بنیادین اعتیاد گام برداشت.
اعتیاد به عنوان بلای خانمان سوز و یک آسیب اجتماعی مخرب، زندگی افراد زیادی را در ایران با تهدید روبرو کرده و بنابر آمار رسمی در سال های گذشته مصرف مواد مخدر و خرید و فروش آن افزایش چشمگیری داشته است. به گونه ای که مسوولان مربوطه بارها این مساله را بیان کرده و به دنبال راه چاره ای برای مقابله با آن بوده اند.
ایجاد کمپ های قانونی برای ترک اعتیاد یکی از این راهکارها بود تا افراد با حضور در این مکانها بتواند سلامتی خود را به دست آورند اما به مرور کمپ هایی به صورت غیرقانونی و بدون مجوز در سطح گسترده و در مناطق مختلف ایجاد شد که نه تنها مشکل اعتیاد افراد را حل نمی کند بلکه به سبب شیوه های درمان و نوع رفتاری که با افراد معتاد می شود، آسیب های دیگری نیز به زندگی آنها وارد می کند.
شکنجه و فوت معتادان در کمپ های ترک اعتیاد غیرقانونی از آن دسته اخباری است که هرچند وقت یک بار رسانه ای می شود و گزارشی از درگذشت یکی از اعضای خانواده ای می دهد که با اعتماد به این کمپ ها ندانسته عزیز خود را روانه این مکان ها می کنند.
*ایجاد کمپ های قانونی و کمپ های غیرقانونی
در بسیاری از کشورهای دنیا استفاده از کمپ و سازمان های مردم نهاد برای بهبود معتادان استفاده می شود و فرایندی مثبتی به شمار می رود و دولت ها و مردم نیز فعالیت های آنها را به رسمیت شناخته اند. در ایران استفاده از کمپ و سازمان های مردم نهاد به صورت تقریبی از ۱۳۸۰ خورشیدی شروع شد و به مرور زمان توسعه پیدا کرد. در مقطعی روند مجوز دادن برای این کمپها بسیار آسان شد و هر فردی می توانست این نوع مکان ها را برای بهبود معتادان راه اندازی کند. بنابراین با حجم زیادی از کمپ ها روبرو شدیم تاآن که به دلیل بروز برخی مشکلات شرایط برای گفتن مجوز بسیار سخت شد و همین امر زمینه ایجاد کمپ های غیرقانونی را به وجود آورد. به همین سبب از ۱۳۸۸ خورشیدی به بعد کمپ های غیرقانونی در کنار کمپ های قانونی گسترش چشمگیری پیدا کرد.
*وجود کمپ های غیرقانونی در حاشیه شهرها
شکل گیری کمپ ها غیرقانونی که از ۱۳۸۸ خورشیدی زیاد شد، آسیب ها و معضل های زیادی به همراه داشت. این کمپ ها از یک طرف دارای مجوز قانونی نیستند و از طرفی دیگر شرایط به دست آوردن مجوز نیز ندارند و صاحبان این کمپ ها نیز به دنبال گرفتن مجوز قانونی نیستند زیرا نمی خواهند که سازمان بهزیستی بر عملکرد آنها نظارت داشته باشد. از این رو در حاشیه شهرها فعالیت می کنند. مکان_هایی که تعداد زیادی از افراد معتاد را در خود جای داده است و این کمپ ها می توانند بدون نظارت و به صورت غیرقانونی فعالیت کنند و بدترین رفتارها را با بیماران خود داشته باشند.
*رفتار نامناسب کمپ داران با افراد معتاد
یکی از آسیب های کمپ های غیرقانونی رفتار نامناسب با فرد دارای اعتیاد است و این رفتار نیز از شرایطی ناشی می شود که فرد بیمار در آن قرار دارد؛ یعنی وقتی فرد معتاد برای خانواده خود مشکل هایی پیش بیاورد و آنها را اذیت و آزار دهد خانواده مجبور است که به مکان هایی مانند مرکزهای ترک اعتیاد دولتی و مرکزهای بستری خصوصی برای نگهداری و بهبود این افراد مراجعه کند اما مسوولان این مکان ها به محل زندگی فرد معتاد نمی روند و خود فرد باید با رضایت به آنجا مراجعه کند.
از این رو بهترین فرصت برای افرادی شکل گرفت که به دنبال ایجاد کمپ های غیرقانونی بودند. این کمپ داران به محض اینکه خانواده معتاد آنجا مراجعه کند، با حضور در محل زندگی فرد دارای اعتیاد و با تهدید و ارعاب و در مواقعی کتک زدن آنها را به کمپ های خود منتقل می_کنند و خانواده ها هم برای اینکه آرامش داشته باشند با واریز پول حاضر هستند که فرد معتاد را مدتی بیشتر در این کمپ ها نگهداری کنند. این شرایط سبب می شود که با چنین افراد هر گونه رفتاری که بتوانند انجام دهند.
*کمپ ها و برنامه های توانمندسازی
کمپ های قانونی از سازمان بهزیستی مجوز می گیرند و با احراز شرایط، حدود ۶ ماه تا یک سال برای دریافت آن وقت صرف می کنند. این مکان ها از شرایط خوبی برخوردار هستند و مردم نیز از روند درمان آنها راضی هستند اما سیستم توانمندسازی آنها با مشکل هایی روبرو است؛ یعنی مسوول کمپ ها و سیستم های دستگاه های دولتی کشور باید این کمپ ها را مجهز کنند و خود کمپ داران نیز هر ۲ سال دوره آموزشی بروند تا سطح علمی آنان ارتقاء پیدا کند اما در مواقعی این اتفاق نمی افتد و درمان به خوبی انجام نمی گیرد. از این رو کمپ های غیر قانونی شکل می گیرد.
در کمپ های قانونی می دانند که باید چه برنامه هایی برای افراد معتاد تدارک ببینند و این برنامه ها هم اجرا می شود اما فرد معتاد پس از مدتی که از کمپ بیرون می آید مشکلی که او را به طرف اعتیاد سوق می دهد همچنان در زندگی وی باقی مانده زیرا نگاه اجتماع به این افراد تغییر پیدا نکرده است و بیشتر بنگاه های اشتغال و کارگاه ها به آنها کار نمی دهند. از این رو بار دیگر به اعتیاد باز می گردند و این نگاه پیش می آید که کمپ های قانونی نتوانسته اند فرد را درمان کنند. در صورتی که باید نگاه اجتماعی و نوع برخورد جامعه با افرادی که بهبود پیدا کرده اند، تغییر کند.
*حل معضل بیکاری؛ راهکاری برای جلوگیری از کمپ های غیرقانونی
یکی دیگر از راهکارها برای جلوگیری از افزایش کمپ های غیرقانونی حل معضل بیکاری افراد دارای اعتیاد است. این افراد در کمپ های قانونی شغل هایی یاد می گیرند یا اینکه خود آنها در گذشته مهارت هایی داشته اند اما پس از اعتیاد بیکار شده اند. این افراد پس از ترک اعتیاد نمی_توانند به راحتی شغل مناسبی برای خود به دست آورند یا اینکه نیاز دارند مدت بیشتری تحت مراقبت خانواده باشند و نسبت با افرادی که هیچ گونه سابقه اعتیاد ندارند به آنها شغل داده نمی شود.
به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایرنا، از این رو دولت و سازمان های مسوول باید شرایطی ایجاد کنند که افراد معتاد پس از خروج از کمپ های قانونی اشتغال یابند؛ یعنی دولت می تواند به شرط استخدام افراد بهبود یافته به کارگاه ها و کارخانه ها؛ تسهیلات و خدمات ارایه دهد.
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com