شهریار مُبدع غزل نو و پاسدار سنت های ادبی

شهریار مُبدع غزل نو و پاسدار سنت های ادبی

گروه فرهنگی: شهریار مبدع غزل نو و حافظ سنت های ادبی این مرز و بوم است، این شاعر بلندآوازه توانست با الهام از اشعار حافظ به خلق آثاری ماندگار بپردازد و تبحر خود را با هماوردی های ارکان شعر فارسی به نمایش بگذارد و با انتقال تجارب، نگرش های نوینی را ارایه دهد و به همین علت سالروز درگذشت او روز شعر و ادب فارسی نام گرفت.
زبان و ادبیات فارسی یکی از مفاخر ملی ایرانیان و از برجسته‌ترین وجوه میراث فرهنگی به شمار می رود. در این میان برای پاسداشت این گنجینه ارزشمند و تجلیل از شوکت شعر و ادبیات این سرزمین ۲۷ شهریور همزمان با سالروز درگذشت شهریار شاعر بنام ایران زمین، »روز شعر و ادب فارسی« نامگذاری شده است. توجه به شخصیت تاثیر گذار بر این حوزه همچون »سید محمدحسین بهجت تبریزی« متخلص به شهریار می تواند جامعه را در مسیر شناخت بهتر این عرصه یاری رساند. شهریار در ۱۲۸۵ خورشیدی همزمان با انقلاب مشروطه در تبریز متولد شد و دوران کودکی خود را در روستای خشکناب و در کنار کوه حیدر بابا گذراند که بعدها الهام‌بخش او در سرودن منظومه »حیدربابایه سلام« شد. او شاعری عاشق‌پیشه و خوش قریحه بود که اشعار لطیفی را به زبان‌های فارسی و ترکی سرود و کارنامه‌ای پربار را از خود به جای گذاشت. علی اصغر شعر دوست استاد ادبیات فارسی و رییس هیات امنای خانه موزه استاد شهریار در پاسخ به این پرسش که چرا اشعار شهریار در ایران و برخی کشورهای همسایه و حتی کشورهای اروپایی پرطرفدار است، گفت: شهریار شاعر بلند نظر جاودانه‏ای است که دل های مشتاقان را اسیر کمند کلام خویش کرد و سخن سحرآمیزش مرزها را درهم نوردید. سروده های این شاعر هم از نظر مضامین شاعرانه و هم از جهت مردمی بودن در اوج شعر جای دارد. وی همواره با پرداختن به امری جاودانه و قدسی یعنی اهل بیت عصمت و طهارت که هم جاودانه و آمیخته با اعتقادها و علایق مردم است شعر را به وادی عشق و عرفان می برد و از قاف و قافیه فراتر می‏رود که این موضوع نشان می دهد بررسی آثار این شاعر بزرگ در فراسوی مرزهای جهانی نیز دیده می شود. البته اشتهار این شاعر در داخل و خارج از کشور افزون بر پاکی اعتقاد او مرهون چند عامل مهم دیگر نیز هست. در بررسی آفرینش ادبی و سروده های شهریار، گویی تنها یک شاعر شعر نسروده است بلکه گویی چند شاعر در کنار هم دیده می شوند. نخست اینکه او یکی از بزرگترین شاعرانی به شمار می رود که پاسدار سنت های ادبی این سرزمین بود. الفت وی به حافظ، سعدی و مولوی در تکوین شخصیت او بسیار نقش داشت و به این دلیل شهریار در قالب های شعر سنتی آثار بسیار بلندی دارد. از طرفی دیگر وی با استقبال از آثار حافظ، تبحر خود را در هماوردی با ارکان شعر فارسی به نمایش گذاشت و تنها به انتقال آن تجارب اکتفا نکرد بلکه در جریان تداوم سنت های ادبی، نگرش های نویی هم دارد. وی در ادامه افزود: به عبارتی دیگر شهریار را باید به عنوان مبدع غزل نو در شعر ایران شناخت. وی زمانی با آفریدن غزلیات مبتکرانه جایگاه ویژه ای را در شعر معاصر ایران به خود اختصاص داد که به اعتقاد بسیاری از شاعران و پژوهندگان، غزل از جهات محتوا و قالب به نوعی ایستایی رسیده بود، پس از دوره بازگشت و مشروطیت، شهریار احیاگر غزلی شد که در آن دوران در عصر فترتش به سر می برد. درباره اشتهار شهریار در خارج از کشور ۲ موضوع مهم را باید عنوان کرد؛ در حوزه کشورهای تُرک زبان، سروده های این شاعر هم از نظر فرم و هم از جهت محتوا بی مانند است. برخی آثار ترکی وی در جایگاهی قرار گرفته که صدها نظیره بر آنها از طرف شاعران نامدار کشورهای ترک زبان سروده شده است.
»حیدربابایه سلام« از آغازین سال های سروده شدن تا به امروز به عنوان نمونه ای عالی و مثال زدنی از شعر ترکی شهریار به شمار می رود که باعث شد نام و آوازه شهریار فراتر از مرزها، هنگامه‏ای برپا کند. منظومه ای با مضامین بلند و قالبی دلنشین مملو از فرهنگ جاری در جامعه که تا امروز هم هر خواننده و شنونده ای آرزوهای خود را در این منظومه شگفت جست‏وجو می‏کند. دلیل دیگر آوازه بلند و ماندگار شهریار که باعث شهرت شاعر در کشورهای دوردست نیز شده است، توجه وی به مفاهیم و موضوعاتی به شمار می رود که دغدغه مشترک بشر است. برای نمونه در مجموعه »مکتب شهریار سروده ای با عنوان »پیامی به انیشتین« وجود دارد، در این پیام که در قالب شعر برای کاشف اتم فرستاده، ضمن تقدیس دانش و دانشمند، به تقبیح انسان های بی اعتقادی پرداخته است که از کشف مهم او در جهت کشتار انسان استفاده می کنند. این نوع سروده ها که بیانگر آلام مشترک بشر محسوب می_شود، باعث دلنشینی و نفوذ شعر شهریار و آوازه او حتی در کشورهایی که دور از مشرق زمین هستند، شده است.
** شهریار شاعر سنت و مدرنیته
شعر دوست در پاسخ به این پرسش که چرا شهریار شاعر سنت و مدرنیته است، افزود: در دوره زمانی روزگار شهریار و در گستره خلاقیت عظیم او چند شاعرِ بزرگ دوشادوش هم دیده می_شوند. شهریار از طرفی پاس دارنده سنت های ادبی است و از آغاز رویکرد به شعر و شاعری با آثار بزرگان شعر و ادب این سرزمین مأنوس و مألوف بود. این شاعر با زبان و نگاه ویژه خود در انواع و قالب های مختلف شعر سنتی سخن پردازی کرد و آثار او در هر نوع و قالبی، هم از نظر قوت و کیفیت و هم از نظر کمیت درخور توجه است. شهریار از طرفی با استقبال و پیروی از آثار برخی از شاعران متقدم به ویژه خواجه حافظ شیرازی توان و تبحر خود را در هماوردی با ارکان شعر ایران به نمایش گذاشت و از طرفی دیگر تنها به انتقال مواریث و تجارب ادبی گذشتگان خود اکتفا نکرد بلکه در جریان تداوم سنت های ادبی، ذهنیت و نگرش نوین دارد.
*تاثیر فضای مجازی در شعر و ادبیات
این استاد ادبیات فارسی در چرایی این موضوع که برخی ها معتقدند که فضای مجازی نسبت مخاطب و شعر را آشفته می کنند، خاطر نشان کرد: فضای مجازی و گسترش استفاده نسل امروز از آن در عرصه شعر نیز همچون دیگر عرصه ها آثار مثبت قابل توجهی داشته است. نسلی از شاعران که در این فضا امکان ظهور و بروز پیدا کرده اند، در گذشته نمی توانستند سروده های خود را (مگر در موارد محدودی مثل برخی مجله ها یا انجمن های ادبی) در معرض نقد و نظر بگذارند. گسترش فضای مجازی این امکان را فراهم کرده است که نویسندگان و شاعرانی که اثر قابل ارائه ای داشته باشند در زمانی نزدیک به خلق اثر آن را در معرض مخاطبان بگذارند، این نکته مثبتی است که در گذشته وجود نداشت اما در کنار این امتیاز باید به سطحی گرایی و عنوان سازی های متقلبانه هم اشاره کرد.به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایرنا، به این معنا که با یک جست وجوی ساده در فضای مجازی به صدها و شاید هزاران نام با عنوان شاعر یا نویسنده برمی خوریم که با نگاهی سهل انگارانه حداکثر طبع آزمایی کرده اند یا قطعه ای ادبی را از مفهومی که قبلا مطرح شده است، باز نویسی کرده اند. اما با نام خودشان بی هیچ مهابا از عناوین شاعر، نویسنده و … استفاده می کنند و با گسترش فناوری نشر در شمارگان های چند صد جلدی تنها با چند اثر، صاحب دیوان و کتاب هم می_شوند و در واقع راه چند ساله را چند روزه طی می کنند. Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com

نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۲۷ شهریور ۱۳۹۷ ساعت ۹:۲۲ ق.ظ

دیدگاه


+ هشت = 15