سونای آذربایجانین ولنتاینتی دیر
اکبر سعادت
هر باخیشدا چالیبان کیرپیگی مضراب کیمی بیر قولاق وئر ، بو سینیق قلبی نه ساز ایله میسن؟آنا دیلیمیز:بیلمیرم نه یه گوره رسم اولوب هر کیمسه غرب کولتوروندان یاشایشیندا چوخ ایشلتسه او قدر کیلاسلی دی!بونون دلیل لرینین بیری، بیزیم اوز کولتورموزلا فولکلوروموزا تانیش اولماماقیمیز اولا بیلر. دئملی دی بیزیم اوزوموزون ان گوزل دب لریمیز اولا- اولا، هر دن اوزگه کولتورلارینین دالیسیجا گئدیب، اوزوموزی اونودوروک…
آمما هامی گوناهلار بیزده دئیل! فولکلوردان، کولتوردان دانیشانمیز یوخدو، تلویزیونوموزلا قئزئت لریمیزده، بو سیرادا آز دانیشیر و دئملی اولا بیلریک هئچ دانیشمیر!بو دب لرین بیری »سونآی« دی… نئچه میز بونون آدین ائشیتمیشیک؟! آمما بیر آیری کلمه دییرم: »ولنتاین«! دا بونو هامییز ائشیدیب سینیز! ولنتاین گوزل بیر رسم دی. بیز بو گونون گوزلیک لرین دانمیریک، آمما بیزیم ده کولتورموزدا بیر گون وار »سئوگیلی لر« اوچون… بو گونون آدی »سونآی« دی.»سونآی« آذربایجانین ولنتاینتی دی.یایین سون آیی خیرمن لر ییغیشارگئجه لر آی چیخارهئچ زامان آیین باخیشییایین سون چاغی کیمینسئودالی اولا بیلمز…
سونآی ندی؟سونای بیر یوکسک رسیم دی، ایسلامدان قاباقدان ایندیه کیمی، بو گوزل رسیم دیری ساخلانیب، اونودولمویوب.دوزدو بو رسیم گئتدیکجه، اوز رنگین الدن وئریب، آمما ایندی ده چوخلو کندلرده بو گون سئوگیلی لر گونونه آدلانیر. سونآی آدیندان گلن کیمی، آیین سونونلا باغلانتی سی وار. بیز آذربایجانلیلارین فولکلوروندا، »آی«ین یوخاری یئری وار و بو کلمه، افسانه لریمیزده چوخ قولاقیمیزا چاتیب.
سونآی ایلین او گونودور کی گوندوزنن گئجه بیر حدده یئتیشیب، اصطلاحدا »اعتدال«حدینده اولورلار. دئمک اولار بو گون، یایین سون گونودور… آذربایجاندا، سئوگی گونو…بو گئجه ده، گون له اولدوز ۱۸۰ درجه لی زاویه ده قرار تاپیب، گون باتاندا دوز بیربیرین اوستونه دوشورلر. بو صحنه چوخ سرعتله اوز وئریر، آمما بو آن ابدیته کیمی ایدامه تاپیر. یوکسک افسانه لرده، بو صحنه عشقه تعبیر اولوب… سئوگیه… بیر سئوگی که سونو یوخدو…آمما بو گونو نئجه دیری ساخلاماق اولار؟ بیزلر ائلیه بیلریک ولنتاین کیمی، سونآیی دا دیری ساخلایاق.
نئجه کی ولنتاین-ین نمادی قیرمیزی قولچاقلار یا آیری شی لر اولوب، سونآیین دا نمادی آی شکلینده قولچاقلار یا آیری نمادلار اولا بیلر که بیزلر دوزلدیب، بیر بیریمیزه پای وئریب، سونآیی رواج وئره بیلریک.زومار(شهریور) آیی نین ۳۱- اینجی گونو، آذربایجانلی لارین کولتوروندا، سونای گونو آدلانیب؛ دونیادا فئوریه نین ۱۴- اینجی گونو، ولنتاین آدلاندیغی کیمی. سونای گونو آذربایجان دا سئوگیلی لر گونودور.
آذربایجان کولتوروندا گونش و آی سئوگیلی دیلر. بو سئوگیلی لر هئچ زامان بیربیرینه چاتمازلار آما سئوگی لری اوره ک لریندن سیلینمه ز. سونای گونو بو ایکی سئوگی بیربیرینین اوزون گورورلر و سئوگی لرین، عشق لرین یئنیله دیرلر. گونوموزده آراشدیریچی لار دا بونو اثبات ائتمیشدیلر. بو گونده گوندوز و گئجه نین اوزونلوغو بیر اولارکن آی و گونش بیر دوز خطین اوستونده دورورلار. اومود کی گنج لریمیز بوگونو دیریلدیب سئوگی لرینه قوتلاسین لار.
سون ایل‌لرده بیزیم یئرلرده والنتاین گونو آدلانان بیر سئوگی‌لی‌لر گونو دونیانین هر یئرینه تای، بوردا دا گنج‌لرین طرفیندن قوتلانیر. »سونای«لا والنتاین سئوگی‌ده اورتاق اولدوق‌لارینا گوره نظره گلیر بیر-بیرلرینین یئرینه اوتورا بیلرلر. داها دوغروسو »سونای« دونیالاشمیش والنتاینین یئرینه اوتورماق قابلیتینده دیر. بو ایش آذربایجاندا اوتورا بیلسه ده باشقا یئرلرده اوتورا بیلمه‌یه‌جک. عئینی حالدا آذربایجاندا اوتورماغینا بیر دوولتین یاردیمی گره‌کیر.
اوخشار اولای‌لاری سرگی‌لمک اوچون بیربیرلریندن فایدالانمالی‌ییق. آنجاق بیرینی بیرینین یئرینه قویماق تپگی یارادار. والنتاین گونون یاخین ایل‌لرده بورالاردا یاییلماغینا باخمایاراق اوزونه اوزل یئر آچیب. دونیالاشمیش بیر اولایا چئوریلیب. سونایی دونیالاشدیران، بو قابلیتیندن باشقا بیر قابلیتی ده وار دیر. او دا تیکرارلانان ابدی دوغا یاپی‌لی بیر سئوگی دیر. ابدی بیر سئوگی‌ده سئوگی‌لی‌لر هئچ زامان بیربیرلرینه یئتیشمه‌ییب سئوگی هئچ زامان اؤلمز. ابدی‌له‌شیب، هر زامان یاشار. »گون« ایله »آی« کیمی. اونلارین آراسیندا اولان سئوگی بیتیرسه بیز تانیدیغیمیز یاشام، بیتر. بیز سونایی والنتاینین یئرینه یوخ بلکه سونایی بیر ابدی و تیکرالانان سئوگی گونو کیمی دونیالاشدیرمالی‌ییق.
سونای گونو بیزیم ائللر ایچینده آز تانینیب ، گلین سئوگی گونونه چوخلی ارزش وره ک. بو گئجه سئوگیلر چوخلو بیربیرنن اولالار ، بعضی لری گئدللر اشیه بعضی لری ده اوده با هم اولالار ، کادو ورمک چوخ یاخجی بیر ایشدی کی محبتی چوخالدار ، پس یادیزدان چیخماسین.
نوشته شده توسط admin در جمعه, ۲۴ بهمن ۱۳۹۳ ساعت ۴:۵۵ ب.ظ
