سهم ناچیز راه آهن از ترانزیت کالا در آذربایجان غربی
مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: آذربایجان غربی به لحاظ کوهستانی و سردسیر بودن منحصر است و متاسفانه در کنار این موضوع وضعیت حمل و نقل استان به خصوص شبکه ناچیز راه آهن استان پاسخگوی حمل و نقل و ترانزیت کالا نیست.
سال ۹۳ سهم راه‌آهن در ترانزیت کالا نسبت به سال پیش ۵۵ درصد رشد داشت و به ۵٫۶ درصد از کل ترانزیت کالا در کشور رسید
در سال ۹۳ مجموع ۱۳٫۰۷ میلیون تن کالا نفتی ۵٫۶۶ و غیرنفتی ۷٫۴۱ ترانزیت شد که نسبت به سال گذشته ۸ درصد رشد نفتی ۷ درصد و غیرنفتی ۹ درصد را نشان می‌دهد و ۹۵ درصد از هدف برنامه ۱۳/۸ میلیون تن تحقق یافت.
این در حالی است که سهم راه‌آهن در ترانزیت کالا ۵٫۶ درصد معادل ۷۲۹ هزار تن کالا بود که نسبت به سال پیش ۵۵ درصد افزایش داشت و از هدف برنامه پنجم نیز ۳۶ درصد محقق شد.
در سال جدید با وجود کاهش ۲۳ درصدی ترانزیت عمومی در بخش حمل و نقل اما ترانزیت ریلی در سه ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۸۸ درصد رشد داشت. ضمن آنکه در بخش جابجایی ریلی بارهای داخلی و بارهای موجود در بنادر حدود ۶ درصد رشد داشت.
البته ترانزیت در بنادر نیز طی سال ۹۳ معادل ۱۰٫۷۷ میلیون تن کالا ۴٫۹۴ نفتی و ۵٫۸۳ غیرنفتی بود که نسبت به سال ۹۲ با رشد ۳۸ درصد داشت که این میزان ترانزیت بدون دخالت ریل در بنادر است.
سیاست وزارت راه و شهرسازی تقویت ترانزیت ریلی است بر همین اساس در بهار امسال با وجود کاهش عمومی ترانزیت، سهم ریلی از ترانزیت افزایش یافت.
در سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه ابلاغی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) دو بند به صورت صریح به زیرساخت‌های حمل و نقل اختصاص دارد. در بند ۲۴ و ۲۵ امور اقتصادی این برنامه آمده است:
اولویت بخش ریلی در توسعه حمل و نقل و ایجاد مزیت رقابتی برای آن و توسعه حمل و نقل ریلی باری با اولویت تجهیز شبکه و پایانه‌های باری و اتصال شبکه به مراکز بزرگ اقتصادی، تجاری و صنعتی و مبادی ورودی و خروجی مهم کشور و شبکه‌های ریلی منطقه‌ای و جهانی به‌ویژه کریدور شمال جنوب با هدف توسعه صادرات و ترانزیت بار.این در حالی است که توسعه و نوسازی شبکه راه آهن در هر کشوری به منظور ترانزیت کالا و توسعه صادرات یکی از زمینه ها و ضرورت های پیشرفت جوامع است. هر چند که ظرفیت های بالقوه فراوانی در آذربایجان غربی برای توسعه بخش کشاورزی و صنعتی وجود دارد ولی هنوز این استان از حداقل های امکانات بخش حمل و نقل ریلی کشور نیز برخوردار نیست و راههای ارتباطی و ریلی آن نیز مناسب نیست.
استان آذربایجان غربی به سبب موقعیت خاص جغرافیایی و استراتژیکی خود و مرز مشترک با ترکیه، عراق ، آذربایجان و ارمنستان به دلیل داشتن جاذبه‌های گردشگری می‌تواند به یکی از مسیرهای عمده ترانزیتی، گردشگری تبدیل شود و نوید رسیدن به توسعه را در استان با برنامه‌ریزی مدون و استفاده از فرصت‌ها بدهد این امر قطعاً در خروج استان از حالت انزوا و بن‌بست، افزایش میزان اشتغال و درآمد عمومی آن سهم بسزایی خواهد داشت به همین دلیل توجه به چالش‌ها در این زمینه و راهکارهای بهبود آن باید در دستور کار سازمان‌های دست‌اندرکار قرار گیرد.
توسعه جاده ها و راههای ارتباطی و همچنین شبکه راه آهن برای ترانزیت کالا به لحاظ سهم مهمی که در تامین درآمد آذربایجان غربی دارد، باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد. متاسفانه به دلیل مشکلاتی که در حوزه راه و خطای راننده وجود دارد سالانه تصادفات جاده ای زیادی در این استان اتفاق می افتد.کارشناسان معتقدند که تنها راه کاهش تصادفات استان بهسازی و چهاربانده کردن و تعریض کردن جاده ها و توسعه شبکه راه آهن استان است و انتظار می رود با تخصیص اعتبارات ویژه به استان آذربایجان غربی که به لحاظ هوایی و ریلی نیز مشکل دارد تا حدی در بحث جاده ای ارتقا پیدا کند.نگاهی گذرا به وضعیت راه آهن استان نشان می دهد که حجم بالایی از ترافیکی در جاده های این استان وجود دارد و متاسفانه در حال حاضر بیشترین بار ترافیکی در استان مربوط به ترانزیت جاده ای است و هرچند این ترانزیت فواید زیادی برای کشور دارد اما متاسفانه نبود زیرساخت های مناسب جاده ای و ریلی در آذربایجان غربی باعث افزایش آمار تصادفات در جاده ها شده است.
نیاز ضروری استان برای احداث و افتتاح راه آهن از دیگر موضوعاتی است که باید همه مدیران اجرایی نسبت به آن اهتمام داشته باشند و به لحاظ ریلی و هوایی هم انتظار می رود راه و شهر سازی برنامه ای جامع، با زمانبدی مناسب ارائه دهد تا در آینده نزدیک شاهد تحول در حوزه حمل و نقل استان باشیم.
این در شرایطی است که ترانزیت کالا از مراکز تولید داخل به بازارهای مصرف در کشورهای آسیایی و اروپایی از طریق پایانه های مرزی استان با اتصال ایستگاه راه آهن ارومیه به شبکه سراسری راه آهن افزایش قابل توجهی می باید. با تکمیل این پروژه در سال نخست ۶۰۰ هزارتن بار جابجا می شود.
قطار و حمل ونقل ریلی در استان یکی از قدیمی ترین پروژه هاست که با گذشت ۱۴ سال از آغاز آن هنوز به ایستگاه آخر نرسیده است و تاکنون برای احداث این پروژه ۲۹۸۰ میلیارد ریال هزینه شده و برای اتمام قطعات باقی مانده آن نیز ۲۵۰۰ میلیارد ریال دیگر مورد نیاز است.
تنها مانعی که می‌تواند در مسیر رشد ترانزیت ریلی استان آذربایجان غربی مشکل ایجاد کند کمبود منابع مالی است چون مانع عمده پیشرفت پروژه‌های ریلی می‌شود در عین حال مسئولان اداره کل راه و شهرسازی استان باید تلاش کنند تا با استفاده از ظرفیت‌های قانون بودجه برای تأمین منابع مالی طرح‌های راه آهن، منابع لازم در این زمینه را تامین کنند.
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۳۰ تیر ۱۳۹۴ ساعت ۴:۴۹ ق.ظ
