ستارخان آذربایجان ایگیدی

کوچوره ن:اکبرسعادت
ستار سیزه قوربان، بو منه نیسگیل اولاردی
تسلیم سوزو قوی اولماسین هئچ واخت دیلیمیزده
آنا دیلمیز: ستارخان داستانی عاشیق ان سونونجو قهرمانلیق داستانلاریمیزداندیر.بو داستانین یارادانی عاشیق حوسئن جاواندیر.
ایلک دفعه۱۳۲۹ -جی ایل (۱۹۵۰میلادی) ده حوسئن جاوانین باکیدا یایینلادیغی آزادلیق ماهنیلاری آدلی اثرینده همین داستانین بیر حیصه سی داخیل اولاراق چاپ اولموشدور.
اولا بیلسین کی اثر نئچه ایل اونجه آذربایجاندا (تبریز موحیطینده) یارانمیش اولسون. پاشا افندیئفین یازدیغینا گوره ستارخان داستانی هله تماملانمامیشدیر. میللی قهرمانلارسیز یاشاماق فنا مسئله دی.
بویوک و یا کیچیکلیگیندن، یاشادیغی تاریخدن و کئچدیگی دونملردن آسیلی اولمایاراق هر ائتنوسون، حتی ان کیچیک خالقلارین بئله، اوز قهرمانلاری اولور اونلار کوتله یه یول گوسترن، اینسانلاری اورجاه اولدوقلاری بلالاردان قورتاران کسلردیر کی، سونرادان اینسانلار دا همین آداملاری میلتین یادداشینا حک ائدیر، عصرلردن عصرلره کئچیریرلر.
بویوک خالقلارین بویوک قهرمانلاری اولور، چونکی بویوک ظفرلر قازانیر، بویوک حیسسلرله یاشاییر، بویوک بلالارا سینه گریر، ائتنوسو بویوک فلاکتلردن قورتاریرلار.
بونون دا اساس شرطی خالقین تاریخی نین گئرچک اولماسیدی.
وای او گونه کی، تاریخ اویدورما، حادیثه لر قوراما، یادداش چیی اولا.اوندا بئله میلتین میللی قهرمانلاری دا ساختا، یالانچی و بیر آز آراشدیراندا بی آبیرچی چیخیرلار.
گونش ایلی ۱۲۸۷ جی ایلین تیر آیینین ایکینجی گونو محمد علی شاه میلی شورا مجلیسین توپا باغلادیقدان ۲۴ گون سونرا، یعنی تیر آیینین ۲۶ سیندا بیر حالداکی موستبدلر طرفیندن هر بیر ایش قورتارمیش حساب اولونوردو، تبریزین بیر چوخ منطقه لرینده مشروطه باشچیلارین آلداداراق، داملارین اوستونه آغ بایراق سانجیلمیشدیر. چلبیانلی رحیم خان ۷ مین سیلاحلی دویوشچو ایله شازدا باغیندا (باغشمال) دوشرگه سالیب و تبریزین باشا- باش اله کئچیرمه یین دوشونوردو.
بو آرادا تک جه امیره قیز سنگرلری تسلیم اولماییر، ستارخان و اونون ۱۷ نفرلی سیلاحداشی بایراقلاری ائندیرمک اوچون قهرمانلیق گوستره رک، اینانیلماز و میثیل سیز یوروشده دوشمنه غلبه چالیب، آغ بایراقلارا ائندیریلیر و یئنی دن مشروطه بایراغین قالدیریرلار و بئله لیک له بو گونو یعنی تیر آیینین ۲۶ سین گله جک نسیللر اوچون بیر بایرام کیمی آنیت (یادیگار) قویموشلار.بو تاریخی حرکتین آردیجا باقرخان و اونون سیلاحداشلارینین قهرمانلیغی ایله رحیم خان شازدا باغیندان قوغولور و ۱۱ آی قانلی دویوشدن سونرا، بیر حالداکی تبریز شهری یالقیزجاسینا آردیجیل دویوشلرده دایانیب و ائده بیلدی محمد علی شاهی سلطنت تختیندن سالیب و او قاچماق مجبوریتینده قالسین، بئله لیک له مشروطه بایراغی بیر داها دالغالانیر.
عمومیتله ستارخانین شجاعت و قهرمانلیغی حقینده اونلارلا افسانه لر، داستانلار ایندییه کیمی خلقین دیلینده گزمکده دیر. ستارخانا اولان عموم خلق محبتی نین ان گوزل افاده سینی اوزمان خلق طرفیندن یارانیب سنگرلرده، کوچه لرده، مجلس، ییغینجاقلاردا اوخونان نغمه لرده داها آیدینلیغی ایله گوروروک.
تاسف اولسونکه، خلقین ستارخان حقینده یاراتمیش اولدوغو داستانلار، ناغیل لارو نغمه لر هله ده توپلانیب کل حالیندا بوگونکو نسلیمیزین اختیارینا ویریلمه میشدیر.
داهابیر تاسفلی جهت ده بوراسیندادیرکه، مشروطه انقلابی، تبریز حرکاتی، خصوصیله ستارخان حقینده یازیلمیش تاریخی اوچرک واری اثرلرین دیمک اولار اکثرینده اوزمان خلق و مجاهد شاعرلر طرفیندن دییلمیش شعرلردن آدبئله چکیلمیر.
خلقین ادبی ارثینه بیرنوع قایغی سیزلیق حس اولونور. بورادا اوزمان خلق طرفیندن دییلمیش شعر و نغمه لرین بیرنچه سینی چتین لیکله اولسادا توپلایا بیلمیشیک.
ساده دیلده دییلن بو خلق شعرلرینده ستارخانین و اونون سلاحداشلارینین یوکسک قهرمانلیق کیفیت لری تصویر اولونور.
داستانین قیساجا مضمونو : محمدعلیشاه آذربایجاندا گونو-گوندن ظولمونو آرتیریردی.خلق آراسیندا اعتیراضلار و عوصیانلار باشلامیشدی.
بو عوصیانلارا ستارخان رهبرلیک ائدیردی.ستارخان اوز سیلاحداشلاری ایله مصلحتلشیرلر و محمدعلیشاها بیر مکتوب گوندریب، آذربایجان ایالتینین داخیلی ایشلرینده موستقل لیک و موختاریت ایسته‌ییر:
اینسان اولان وطنینی ساتماسین تمیز قانی، ناپاک قانا قاتماسین ناموسون ، غئیرتین ، عارین آتماسین اوزو، اوز یوردوندا پایدار اولسون محمدعلیشاه بو مکتوبدان چوخ حیرصله نیر، قیامچیلاری محو ائتمک اوچون قوشون توپلاییر و امر ائدیر کی آذربایجان قیامچیلاری تئزلیکله داغیلسین.
ستارخان ایسه اوز سیلاحداشلارینی موباریزه دن دونمه‌مه‌گه چاغیریر.ستارخان بوتون آذربایجان موجاهیدلرینی توپلاییب، باشا سالیر کی دویوشه حاضیرلانسینلار.
آزادلیق یولوندا آخسا دا قانیم قورباندیر وطنه بو جیسمی-جانیم قوی دونسون گولشنه آذربایجانیم باغیم دولسون شیرین باغا، گئدیم من محمدعلیشاه قیامچیلاردان قورخاراق، سارای اهلینین باشینا توپلاییر و مصلحتلشیر.
آخیردا ستارخانی چاغیریب، پول، قیزیل وئرمکله اونو یولدان چیخارماق ایسته ییر.بئله اولدوقدا ستارخان پوللاری شاهین اوستونه آتیب، دئییر: – شاه منی نه حساب ائدیرسن؟ یوخسا ستارخانی قیزیل گوموشله آلماق ایسته ییرسن؟ آنجاق بیل کی ستارخان آذربایجانلیدیر.
او دونیا جوببه سینه آلدانیب، اوز وطنینی، ائلینی ساتماز.سن آذربایجاندا امنیت ایسته‌ییرسنسه، اوندا بیزیم حقیمیزی وئر.
قوی بیز ده آزاد حیات سورک.اوندا بیز ده راحت اولاریق، سیز ده. بو سوزلری ائشیدن محمدعلیشاه دستور وئریر ستارخانی توتسونلار.لاکین ستارخان جانینی قوتاریب، تبریزه دونور. و قانلی قیامینا باشلاییر. آذربایجان جوانلاری یئری‌یین دوشمن اوستونه کوراوغلولار، جاوانشیرلر مرد گئدین، مئیدان اوستونه آت سالین، گیرین مئیدانا جنگ ائدین مردی-مردانا بویانسین دوشمن آل قانا هره‌میز بیر خان اوستونه محمدعلیشاه آزادلیق ایسته‌ین میلتی تاپدالاماق اوچون ماکی خانینی و رحیم خانی تبریزه گوندریر.
ستارخان ایسه بیر طرفدن دویوشه حاضیرلیق گورور ، بیر طرفدن ده آذربایجانا هجوم ائدن قوشونلارین سرکرده‌لرینه دئییر گلین قان توکولمه‌دن چیخیب، گئدین.آنجاق اونلار قبول ائتمیرلر. شاه قوشونلاری قیامچیلارین اوزرینه باسقین ائدیرلر، ستارخان بئله گوردوکده موجاهیدلره دویوش امرینی وئریر.
بو دویوشده ستارخان غلبه چالیر: ستارخان دا بو تاریخده قالاجاق آزادلیغی ائل گوجونه آلاجاق بو مکان دونیایا ایشیق سالاجاق سس دوشه جک بو جاهانا یئریسین شاه مغلوب اولدوقدان سونرا دونیا گورموش بیر قوجا ستارخانین یانینا گلیر، اونون صوحبتی ستارخانلا چوخ تأثیرلیدیر، قوجا آذربایجان آدیندان دانیشیر و ستارخانا دیرلی مصلحتلر وئریر. ستارخان غالیبیتله تبریزه دونوب و تبریزین سیماسیندا بوتون آذربایجانا اولان محبتینی بئله دئییر: گئجه ، گوندوز قیلینج ووررام سنه خوش گون آلیم تبریز مظلوملار اولسون آسوده منده دیلشاد اولوم تبریز حقیقتین اوجاغیسان عزیز آنا قوجاغیسان جنتین بیر بوجاغیسان آچیب قونچا گولون تبریز سنین کیمی آنا هانی شوهرتین توتوب هر یانی یاخشی ساخلا ستارخانی سنه اوغول اولوم.
ایران آزادلیق حرکاتی نین سرکرده سی، آذربایجان خلقی نین قهرمانی اوغلو ستارخان سردارملی ائله بیرتاریخی شخصیت دیرکه، اونون خدمتلری علمی و تاریخی اثرلرده قیدایدیلمیش، محبتی اوره کلرده اوزونو یرسالمیش، بدیعی اوبرازی ایسه شعر و نثر ساحه سینده دفعه لرله یارانمیش و بوندان سونرا یقین که، داها تکمیل و داها تاثیرلی صورتده یاراناجاقدیر.