سئوگی تانریدان اوزل بیر پای دیر

سئوگی تانریدان اوزل بیر پای دیر

اکبر سعادت
آنادیلیمیز:بیر اوغلانا سوال وئردیم “سئوگی نه دیر؟” دئیه “گونو گوندن شمع کیمی اریگیب سونمکدی” دئدی
سوزوم رومانلاردا، داستانلاردا همیشه ماراغا و موباحیثه یه سبب اولان بیر مووضوع حاقیندادیر: ترسا قیزینا اولان سئوگی. نریمان نریمانووون »بهادیر و سونا«سی، حوسئین جاویدین »شئیخ صنعان«ی، »اصلی و کرم« داستانی و اونون سوژئتی اساسیندا ائلچی نین »محمود و مریم«یقوربان سیدین »علی و نینو«سو و … دایم آکتوال اولان و اطرافیندا جیدی موذاکیره لر آچیلان بیر مؤوضوع. بئله سئوگیلره شرحلر موختلیفدیر. بعضیلری بونو گوزو یادلارا آچیق اولان شرق کیشیلری نین ضعیفلیگی کیمی یوزور، دیگرلری ترسا قیزینا اولان سئوگیده شرقین قربه موناسیبتینی آختاریر، بیر اوچونجوسو ده ترسا قیزلاری نین سئوگییه داها لاییق اولمالاری کیمی ایضاح ائدیر. من فرقلی بیر ایستیقامتدن – بدیعی اثرلرده ترسا قیزینا اولان سئوگی نین «اینکیشاف خطیندن» یازماق ایسته ییرم. سئوگی نین فتح قووه سی سئوگی قارشیسی آلینماز قودرتلی بیر سئلدیر کی، قارشیسینا چیخان هر شئیی یویوب آپاریر. وای او سئلین آغزینا دوشه نین حالینا! خوش او سئلی ایداره ائده بیله نین حالینا! تاریخدن معلوم اولدوغو کیمی، بیر چوخ حاللاردا ایکی دیولت آراسینداکی گرگین موناسیبتلری نیکاحلا حلل ائتمک مومکون اولموش و هم پروبلئم قانسیز-قاداسیز اوتوشموش، هم ده یئنی بیر عاییله یارانمیشدیر. عئینی حال ایسلام تاریخینده ده یاشانمیشدیر. مثلا، محمد پئیغمبرین (ص) میصیردن هدییه وئریلن جارییه لریندن بیری مارییا (مریم) اونون (س) کورپه یاشدا دونیاسینی دییشمیش اوچ اوغلوندان بیری نین آناسیدیر. یاخود بییوک صوفی موتفککیر موولانانین ایکی اوغلونون آناسی رحمته گئدندن سونرا اونلارا بیر ایستی عاییله یوواسی، سئوگی وئرن کررا اولوب. هانسی کی، عاییله سی نامینه دینینی دییشه رک موسلمانلیغی قبول ائتمیشدی. ان گورکملی ایسلام موتفککیرلری نین نومونه سینده بو سیرانی اوزاتماق اولار. لاکین بونلاری بیرلشدیرن اساس بیر فاکت وار: ترسا قیزلاری تاماملاییجی طرفدیرلر. عئینی زاماندا، ترسا قیزلاری داخیل اولدوقلاری بو یئنی عالمده معنوی جهتدن زنگینلشیر، یئنی بیر دونیانین، سئوگی نین ایشتیراکچیسی و کونوللو اسیری اولورلار. سئوگی نین فاتئحلیک گوجونه ان گؤزل نومونه ایسه شئیخ صنعاندیر. هله ۱۳-جی عصرین صوفی موتفککیری فریدالدین عطارین یارادیجیلیغیندا راست گلینن بو سوژئته سونرالار حوسئین جاوید ده موراجیعت ائتمیشدیر. بو ایکی مولیفین دونیاگوروشونو »جاوید فلسفه سی«نده موقاییسه ائدن صلاح الدین خلیلوو »عشقین قودرتی ایله ترسا قیزینا ایلاهی عشق تلقین ائتمک، …بوتون دینلری بو یوکسک مقامدا بیرلشدیرمک مقصدینی« اونه چکیر. هر ایکی اثری اوخویاندا اورکده بیر حیسس قالیر – بیر روحون داخیلینده کی ایلاهی عشقی، موقدسلیک دویغوسونو کشف ائتمک اوچون سئوگی بوتون چتینلیکلره داوام گتیرن، حیاتین تام دیبیندن، چیرکابین درینلیگیندن چکیب چیخاران ان گوجلو بیر واسیطه دیر. ترسا قیزینا الینی اوزادان ال بئله بیر قوووه یه صاحیب اولمایاندا ایسه … ترسا گلن سئوگی بیر وار موناسیبتلرده گذشته گئتمک، دوزوملولوک گوسترمک. بیر ده وار اورتاق نوقطه لری تاپماق، هارمونییانی دویماق و بو بویوک وحدتی یاشاماق ایستگی ایله کیچیک حیسسلردن ایمتیناع ائتمک. بیرینجی– سییاستدیر. ایکینجی – عشقدیر. بیرینجیده اودان-اودوزان طرف وار. ایکینجیده یالنیز اودان وار. بیرینجیده ماهیتدن اوزاقلاشما، تحریف تهلوکه سی وار. ایکینجیده ماهیته یاخینلاشما وار. بورادا حلل ائدیجی فاکتور حیسسلرین درینلیگی، معنوی دونیادا ایلاهیلیگین، موقدسلیک دویغوسونون هانسی مقامدا – آپاریجی، یوخسا یئدکده – اولماسیدیر. فرقلی دینلرین، فرقلی دیللرین، فرقلی مدنیتلرین قارشیلاشماسی طبیعی کی، چارپیشماسیز اوتوشمور و موطلق بو ایکی موناسیبتدن بیری اوزونو گوستریر. مدنیتلر اینکیشاف ائدیر، معیارلار دییشیر، سیاسی-ایقتیصادی عامیللر اون پلانا کئچیر، معنویاتی سیخیشدیریر و بو، طبیعی کی، اوز تاثیرینی سئوگییه ده گوستریر. بعضی قهرمانلار اوز عنعنه لرینی بینمه ییب اونو قوصورلو گورور، ایکی دوشمن طرفی باریشدیرماق ایسته ییر، لاکین باجارماییب موحیطین قوربانینا چئوریلیر (باهادیر و سونا). بعضیلری ده بو فاکتورلاری گورمک ایستمیر، اونلاری سونونجو پلانا ایتلیه رک ساده جه اوز اولوی دونیالاریندا یاشاماغا اوستونلوک وئریر و یئنه ده اونلاردان داها گوجلو اولان قووه لر قالیب گلیر و اونلار فاجیعه لی طالع یاشامالی اولور (محمود و مریم). بو، فاجیعه دیر. لاکین داها بویوک بیر فاجیعه آرخا پلاندا قالیب گورونمور. بیر وار سئوگی طرف-موقابیللرله قیدالانیر. بونا بیر چوخ حاللاردا شهوت، ائحتیراس دئسه لر ده، بعضی حاللاردا موناسیبتلر عومومی ماراقلار، پلانلار و ایستکلر واسیطه سیله بوندان داها یوکسه یه قالخا بیلیر. لاکین نه قدر زنگین اولورسا اولسون، ماددی بیر اوبیئکت – توکنن، محدود منبعدیر. بیر ده وار ایلاهی عالمدن قیدالانان سئوگی. سونسوز و ابدی بیر عشقین یئرده کی تظاهورو. بیر قاپیسی بنده یه، دیگری موقدس عالمه آچیق اولان، بو سببدن ده هئچ واخت توکنمه یه ن، نورو سولمایان، هم زنگین، هم ده زنگینلشدیرن سئوگی. موولانا عزیز اوولادلارینی، اوجاغی نین حرارتی نین قورونماسینی بیر ترسا قیزینا امانت ائتسه ده، اونو آیاق اوسته ساخلایان، موولانا ائدن بیر قووه سی، ائنئرژیسی وار ایدی. خومارین عشقی شئیخ صنعانی دونوز اوتارماغا، قورانین صحیفه لرینی یاندیرماغا مجبور ائتسه ده، اونو ایره لی آپاران، صنعانی اوچورومدان قورویان، قورانین کاغیذ ورقلری نین یانماسی ایله یوخ اولمایان بیر نور، ایشیق وار ایدی. بو ائنئرژی، بو نور یالنیز موولانا و صنعان اوچون دئییلدی، هم ده اونلارین سئودیکلرینه سیرایت ائدیردی. سونراکی دوورلرده قهرمانلار اوز کوکونو بینمیر و اونو سئوگیسی نین یولوندا مانعه گوردوکلرینه گوره اوندان قوپماغا چالیشیرلار. نتیجه ده دایاقسیز قالیرلار. بو، یالنیز ایکی گنجین عشقی نین دئییل، هم ده بیر مدنیتین فاجیعه سیدیر، بو، قدیمدن بری گلن بیر مودریکلیگین محدود بیر چرچیوه یه سالیناراق بوغولماسیدیر. ترسا قیزی نین ترس قووه سی شرق و قرب آنلاییشلاری نین فورمالاشدیغی، قرب تفککورونون ثابیتلشدیگی و حاکیم اولدوغو بیر دوورده ترسا قیزی نین رولو دا دییشدی. بو سئوگی اوز میسسییاسیندان علاوه چیینینه داها بویوک یوک گوتورمه لی اولدو. ترسا قیزی نینکی هانسیسا باشقا، آرتیق داها اوستون ساییلان بیر عالمه کئچیده، واسیطه یه، هم ده کوبارلیغین، ائلیت طبقه نین سیموولونا چئوریلدی. سئوگی ایکی آدامین ان اولوی، ان گوزل طرفلری نین قوووشماسیندان یارانان بیر حیسسدیر. بورایا موطلق بیر-بیرینی تاماملایا بیلن ماددی و معنوی کئیفیتلری عاید ائدیریک. سئوگینی هم ده ایکی آدامین یوکسک، ایلاهی عالمده گوروشمه سینه بنزتمک اولار. یعنی محض بو دونیایا قالخا بیلن، معنوی اوجالیغی ایله ماددی وارلیغینی کامیللشدیره بیلن، ایلاهی عالمه آپاران معنوی قاپیسینی دایم آچیق ساخلایان، ان اساسی ایسه، عاغلینی ایفلیج ائتمک عوضینه، اونو بو آغیر، عئینی زاماندا ظریف حیسسین یاردیمینا قوشا بیلن شخصلره مخصوص بیر حیسسدیر. یالنیز بئله اولان حالدا اینسان قرب تفککورونون بیر منبع دئییل، یاردیمچی اولدوغونو، اوز میللی-معنوی مدنیتی نین بیر مانعه دئییل، کوکو، دایاغی اولدوغونو، شرق تفککورونون اینکیشاف ائتدیریلمه سی نین و قرب تفککورو ایله رقابت ائده بیله جک بیر سویییه یه قالدیریلماسی نین ائکزوتیک اَیلنجه دئییل، بیر مقصد اولدوغونو درک ائدر. حتی بدیعی تخییول سویییه سینده اولسا بئله.

نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۱۷ آذر ۱۳۹۳ ساعت ۶:۱۸ ق.ظ

دیدگاه


یک + = 4