زنگ ممتد هشداراعتیاد درمدارس

گروه اجتماعی: صدای زنگ هشداراعتیاد سال¬هاست که به مدارس هم رسیده است و جامعه شناسان و آسیب شناسان نسبت به کاهش سن اعتیاد هشدار می دهند.
هر چند آموزش و پرورشی ها سال هاست که این مساله را رد می کنند اما به تازگی سید حمید صرامی، مشاور دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره آمارهای اعتیاد اعلام کرده: ما به موضوع اعتیاد در سطح دانش آموزان معترض هستیم اما این که گفته می‌شود دانش آموز در مدرسه معتاد می‌شود را هیچ کس عنوان نمی‌کند.
بر اساس تحقیقات به دست آمده ۳۳ درصد از دانش آموزان یکی از اعضای خانواده‌شان سیگاری بوده، پنج درصد از آن‌ها یکی از اعضای خانواده‌شان مصرف مواد دارند، چهار درصد عنوان کرده‌اند که دوستان حشیشی دارند و هفت درصد نیز گفته‌اند دوستانی دارند که مصرف کننده تریاک هستند.
این در حالی است که آموزش و پروش را شاید بتوان پر مسئولیت ترین وزارتخانه کشور دانست چرا که مسئولیت تربیت فرزندان کشور را بر عهده دارد.
کمبود اعتبار در خصوص پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و کمبود مربیان بهداشت در مدارس از دلایلی است که آموزش و پرورش برای کم کاری‌هایی که در خصوص آسیب‌های اجتماعی در مدارس صورت می‌گیرد عنوان می‌کند.
پیش از این نیزدراین خصوص هشدار داده شده بودکه رواج مصرف مواد مخدر صنعتی نظیر شیشه و کراک در بین دانش آموزان در وضعیت هشدار قرار گرفته است.
یعنی همان روزهایی که مسئولان آموزش و پرورش موضوع اعتیاد در مدارس را به شدت انکار می‌ کردند اما تحقیقات کارشناسان در زمینه اعتیاد دانش آموزان خلاف ادعاهای مسئولان آموزش و پرورش را نشان می‌داد.
در آن روزها، اگر چه از ذکر تعداد دانش آموزان معتاد که توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر در این جلسه ارائه شده، خودداری شدو آن را محرمانه ‌خواندند اما در عین حال هشدار دادند که رواج مواد مخدر صنعتی نظیر شیشه و کراک در بین دانش آموزان در وضعیت هشدار دهنده‌ای قرار دارد و ۳۰ درصد از دانش آموزان نیز در معرض کشیدن سیگار قرار دارند. اما به نظر می‌رسد سیاست آموزش و پرورش در خصوص اعتیاد دانش آموزان انکار واقعیتی است که در مدارس جریان دارد و این مساله به نوعی تا به امروز هم ادامه دارد.
اگر چه کارشناسان از پایین آمدن سن اعتیاد در کشور خبر می‌دهند و رده سنی ۱۳ سال را در معرض آسیب‌های ناشی از اعتیاد عنوان می‌کنند اما آموزش و پرورش با موضع گیری در قبال آمار و ارقامی که در خصوص اعتیاد در سنین پایین و در مدارس منتشر می‌شود سعی در کتمان واقعیتی دارد که صدای آن در چند سال آینده به گوش همگان خواهد رسید.
در هر حال با وجود انکارهاها، امروز پای “اعتیاد” که گفته می‌شود یکی از بزرگترین دغدغه‌ها و نگرانی‌های مردم است هم به مدرسه باز شده است و صاحب نظران در عین ابراز نگرانی از پایین آمدن سن اعتیاد، از ظرفیت خوب فضای آموزشی برای پیشگیری از بروز این آسیب سخن می‌گویند و تاکید دارند و باید دست از آمارسازی‌های اشتباه برداشت و بر توانمندسازی مربیان پرورشی و دانش آموزان در این خصوص متمرکز شد. در این میان تکذیب ها در دولت روحانی نیز ادامه دار شده و به تازگی منصور کیایی، مدیرکل دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه در وزارت آموزش و پرورش همواره با این پرسش روبرو هستیم که آمار و وضعیت اعتیاد به چه صورت است ، گفته: واقعیت این است که وزارت آموزش و پرورش خطر اعتیاد را سال‌هاست که پذیرفته است و بیشتر آمارها، آمار دقیقی برای جمع بندی در مورد اعتیاد نیست. ما قصد کتمان و انکار اعداد را نداریم اما به دلایل فنی لفظ “اعتیاد” را برای این جامعه آماری قبول نداریم.
وی با تاکید بر اینکه ما حتی نمی‌پذیریم یک دانش آموز اعتیاد داشته باشد ادامه داده: دانش آموزان نزد آموزش و پرورش امانت هستند. این در حالی است که رئیس انجمن آسیب شناسی اجتماعی درباره اعتیاد دانش آموزان گفته: همه نگرانی ما از این است که الگوی مصرف مواد مخدر تغییر کرده و موادمخدر صنعتی جدید به راحتی در کیف مدرسه جا می‌گیرد و بو و دود ندارد، مصرف آن دشوار نیست و می‌تواند از یک قرص ساده شروع شود و حتی در مواد خوراکی چون پاستیل تعبیه شود. به عنوان مثال شیشه ماده مخدری است که در ابتدا علامت مشخصی مثل موادمخدر سنتی ندارد که بتوان به سرعت از روی ظاهر پی به مصرف آن برد.
محمدی با بیان اینکه نباید در چنین شرایطی خودمان را با آمارسازی‌های اشتباه گول بزنیم تاکید کرده: اگر آموزش و پرورش نخواهد با واقعیت روبرو شود، واقعیت آموزش و پرورش را درگیر خواهد کرد.
متاسفانه محدودیت‌هایی از سوی آموزش و پرورش در این خصوص وجود دارد و فرار از این واقعیت تنها این معضل را گسترده‌تر و بر عمق آن می‌افزاید و سفیدنمایی آموزش و پرورش دردی را دوا نخواهد کرد. وی تصریح کرده: از سوی دیگر باید پذیرفت آموزش و پرورش جدای از خانواده نیست و باید احساس مسئولیت کند.
معتقد نیستم اعتیاد از آموزش و پرورش و مدارس رشد می‌کند بلکه می‌تواند تقویت شود. آموزش و پرورش نباید از قبول مسوولیت‌های خود در این خصوص سرباز بزند.
در هر حال، در گرایش نوجوانان و جوانان به سمت سوءمصرف مواد مخدر، علل و عوامل گوناگونی نقش دارند که شامل علل شخصیتی روانی، علل اجتماعی، علل خانوادگی و… است. در مورد علل شخصیتی روانی می‌توان به محرومیت‌ها و ناکامی‌ها، عقده‌های سرکوب‌شده فرد، هیجان در نوجوانی، کنجکاوی و… اشاره کرد.
از علل فردی و اجتماعی می‌توان به دوستان ناسالم، نداشتن مقبولیت اجتماعی، در دسترس بودن مواد، محله ناسالم و وجود خرده‌فروشان اشاره کرد.
از عوامل خانوادگی نیز که زمینه‌ساز اعتیاد فرزندان است، می‌توان به اعتیاد یکی از اعضای خانواده، سکونت در محله یا منطقه‌ای که به مواد مخدر آلوده است، پایین بودن اعتقادات مذهبی، طلاق والدین، مصرف تفننی در خانواده‌هایی که با هم در رفت و آمد هستند، اشاره کرد.
عواملی که اگر مورد توجه کارشناسان و جامعه شناسان قرار نگیرد بحران در مدارس و دانشگاه ها جدی تر خواهد شد.