زندگانلیغین چرخی فیرلانمیردی

مژگان صیامی
بیراینجی بولوم
آنادیلیمیز:قبرستانین بوتون ایش‌لری »میری«نین الینده ایدی؛ اؤلو یوماقدان، باسدیرماقدان، یاسین اوخویوب، مرده‌شیرخانانین دام – دووارینی تمیزله‌ییب، سیل – سوپورمه…
هله بسدیک دئییلدی، ائله اوردا بیر بوجاق دا، دار – دودوک بیر یووا قوروب، عائله‌سینی ده ییغمیشدی قانادی آلتینا!
قادین جنازه‌سی گلدییی زمان »زیور« قوللارین چیرمالاییب، اینانیلماز بیر هیجان‌لا اؤلونون جانینا دوشوب، ایشه باشلاییردی. تر – تمیز یویوب، کفن‌له‌ییب، آزدا اولسا، میری دن مواجیب آلیردی.
ماوال‌لاری اولمادان، مرده‌شیرخانایا آچیلان دمیر قاپی‌دان گیریب، کفن – کوزه آراسیندان سووشوب، گئدیردیلر…
داها اونلارا عادی اولموشدو!
زیور دال با دال دوغدوق‌لاری اوشاقلارا یئتیشیب، یئمک پیشیریب، خیرداجا دؤرد دوواری ییر – ییغیش ائتمکدن علاوه، ایپ آتیب، قاش آلتی دا گؤتوروردو…
شاباجی‌لارین دئییشی ایله »اونون اللری یونگول و هیزلی ایدی« دیلی آغزی، اوچ قارین قیز دوغدوغوندان سونرا بیر دنه اوغلو »میر آلی« اولوب، میر آغانین یانیندا »اوزوم آغ اولدو« دئییردی.
گومانجا اونو، علی اصغردن آلدیغینا، کفندن پالتار تیکیب، قاباغینا گله‌نه نوکر وئریردی!
کؤرپه‌لری ده، ائله چوخ واقت او سکی اوستونده، مئییدلری یووان یئرده، یووندوروب، آی دا بیر دونه »شهباز« حامامینا آپاریردی. زیور گلیب – گئده نه کیمی‌»حبیب« حامام چی جانی بورنونا گلیردی. هله – هله ایستی سودان دویموردو، قیزلارین جانسیز بدن‌لرینه آخیر گوجو ایله کیسه چکیب، سانکی دری‌لرینی سویماق ایسته‌ییردی…!
پالتار یویوب، دیرناق دوتور؛ خینا قویوب، آیاق داشی چکیر؛ اون دفعه غسل ائدیر، یوز دفعه سویا چکینیر؛ مین دونه ده ائتدییی – ائتمه دییی گوناهلارینا توبا ائدیب “استغفرالله” دئییردی! آنجاق سونوندا پؤرتموش – قیزارمیش – آج – یورغون، بیر الینده یئکه توربا، میر آلی نی چیت چادرا ایله بئلینه باغلاییب، او بیری‌لری ده گاه یاپیشیب – گاه باغیریب، دالی سوره چکیردی.
همن سکی، اوشاق‌لارین اویناق یئری ده اولموشدو؛ او اوزدن دیرماشیب، بو اوزه آشیب، گولوشوردولر.
دار – داریشلیق، همی‌ده قارانلیق اولان دالانین بوجاغینا پرده ویریب، چاره‌سیزلیکدن، مطباخ ائله‌میشدی؛ آیریجا، مرده شیرخانا ایله دووار با دووار اولدوغونا، هر زمان نملی – رطوبتلی اولوب، بوغوجو اولان میندار قوخو گلیردی! سانکی اؤلولرین لئشی، زیورین ائیری – مویرو قابلامالاریندا قایناییب، قاققیلداییب، پیشیردی…
آمما اؤزونو میر آغانین کؤلگه‌سینده بخته‌ور بیلیب، او تویوق لونونه بنزر یئر و باشقا اوره‌ک بولاندیریب – قورخودوجو شئی‌لری هئچ اومورسامیردی…
بیر جئجیم، بیر والور، بیر نئچه رهلی – بزهلی یورغان – دؤشک، تاقچادا بیر چارتلامیش آینا، کیچیک گلدان دا بئش – آلتی دنه گولی واه – واهی قیرمیزی گول، بیرده کی میری‌نین رحمتلیک دده‌سی‌نین شکیلی (یالنیز کچل بیر باش، اوزون بورون و چوققورا دوشموش بیر تای گوز) یئکه تاختا قاب دا گؤرونوردو…
اؤنملی اولان اشیالاری ایشکافا یئرلشمیشدی، اؤزل بیر ده‌یرلی شئی، گؤزه دئیمیردی، آنجاق هئچ کیمسه‌نین ده اورایا ال اوزاتما حاققی یوخ ایدی!
او خیرداجا حیه‌تده، کاوار اکیردی؛ کاوارلار ایسه، اؤلولرین، ات – قانیندان بیتیردی! بیر آز بوی آتجاغین بیچیب، بوتون ماراق لا، او آرالی دیش‌لرینده گئوه له ییب، خیرچیلتی ایله یئییردیلر…
مشتری گلدییینده، جاندان – باشدان چیخیردی؛ ایپ – ماققاشی گوتوروب، تر توکه رک، بئش یوز تومن آلاجاغینا سئوینیردی. اوزو دئمیشکن »دالداناجاق ساخلاییردی«
گور قازیلدیغی گون، یاوان‌لاری داها یاغلی اولوردو…! عؤمورلری کافور – کفن – کوزه و مئییت له سووشوردو.
جمعه آخشام‌لار بایرام‌لار ایدی؛ صوبح آچیلاندان اوشاق – بؤیوک دوروب چالیشیردیلار. آخشاما کیمی‌حالوا – خورما، نذیر پایی، هر نه اولوردو ییغیب، خیردا پول آلیب قبیرلردن یویوب، یورغون – آرغین، آمما راضی‌لیک‌له یووالارینا قاییدیردیلار…
شیرین چای، سودلو آش، سودا پیشمیش یئرآلما ایله خام سوغان، کوفته، قویماق، خشیل و ایل‌ده – آی دا تویوخدان بئچه دن… یئمک‌لری ایدی.
ایلک قیز کوبرا، اون اوچ یاشی اولمامیش، میر آغا (میری) ماشین آلتیندا قالدی! لوو خبری گلجه‌یین زیورین جانی وایا قالدی… بئش باش‌لا نه ائده‌جه‌یینی هئچ بیلمیردی.
میری گئتدی قارا یئره، یاس دا قاسیمیه مچیدین ده، بیر ساعات دا، ال – آیاغی باغلانیب، تشت داغیلدی… یالنیز یازیق قادین، قارا گونه قالدی!
زیورین ساخلادیغی دالداناجاق، آز زمان دا قوتاردی. «قبیرسانلیقدان چیخین» دئدیلر! سیغیندیغی او یووانی، قانون آدی ایله اللریندن آلیب، آللاها گؤره، اونون یئرینه بیر تاوان آلتی – بیر لون ده وئرمه‌دیلر، ساغیرلارین باشین ساخلاسین دئیه!الی قوینوندا آوارا قالدی، باشینا‌هارانین کولون اله‌یه‌جه‌یینی بیلمه‌دی. او قاپی – بو قاپی هر یئردن قوولدو. محله‌نین آغ ساققالی »سید تاغی«نین یانینا گئدیب، باشینا گلن بلالاری اونا آنلاتدی. نئچه گون باش دا دولاندیراندان سونرا، چیخارسیز قوجا، هئچ یول تاپا بیلمه‌ییب »الیمدن یالنیز دوعا گلر« دئدی…!!
زیور، اؤزونو اودا – سویا ویریب، اون ایکی امام دان بئله دخیل دوشدو، ساققاخانایا گئدیب شام یاندیردی، شیر – شیندیری چؤله تؤکولدویونده، »آللاوئردی«هارایینا چاتیب، گاراژی‌نین اوستونده کی بالاخانادا، یئر – یئتیمه یئر وئردی. او ایسه هر ایکی گوندن بیر چئشیتلی ماهنالارلا، اوشاق‌لارین آووجونا پول قویوردو.
بیر نئچه آی بئله‌لیک‌له سووشدو.
زیور، قاپی – قاپی دوشوب ایش آختاریر، قارشیسینا چیخان هر ایشی گؤروردو، حامام دا دئللک‌لیکدن، چای تؤکوب، قاب – قاشیق یویوب، مچیدلرده باشماق جوتله‌مکدن، قاری ساخلاماقدان… آنجاق قازاندیغی پول، بالالارینین قارنین دا دویونجان دویورموردو. آللاوئردی‌نین بیر الی اونلارین آغزیندا اولماسینا باخمایاراق، زیور اورکدن راضی اولماییب، گئت – گئده اوندان باشقا قوخولار آلیردی…
زیور دول اولوب، اللری آغیرلاشیب، شوم اولما ماهناسی ایله آرتیق کیمسه اونا ایپ آتدیریب، قاش گوتورموردو!
قادین‌لار، اوندان آرا آچدیلار؛ ارلرینین اونا آغزی سولانماسین دئیه… ناخوش، ائولی – سوبای، کور – شیل، قوجا – جاوان،‌هامی‌اونا آغیز آتیردی! زیور آه چکیب، قارغیش ائده‌رک اوزاقلاشیردی… کؤرپه‌لر گونو – گوندن، گؤزونون اؤنونده ارییب سولوردولار. ناخوشلیق‌لاری، توخ اولمالاری، اوستو باش‌لارینین قارما – قاریشیق وضعیتی، دده‌سیزلیک، همی‌ده مین بیر درد – چورلاری… عؤمرونده، یاشامین بو چیرکین اوزونه دوشونوب، هئچ آغلیندان بئله سووشمازدی! نه قده‌ر جان ویریشدیریردی، بیر شئی عاید اولوب، یاراماز زندگانلیغی‌نین چرخی فیرلانمیردی، یوزه بیر دردی درمان اولموردو…
بیر یانداندا جاماعاتین الیندن راحاتچیلیغی یوخ ایدی! آجی دیل‌لریندن، قیقاجی باخیشلاریندان، هئچ آمان دا دئییلدی. ایش – گوج‌لرینی بوراخیب، یاپیشمیشدیلار قارا یازی زیوردن… گئل – گئدین سوز ائدیب، پیچیلتی‌لاری ایله او باشی داشلینی دلی ائله‌میشدیلر!
»زیور دوشوب آرالیقا«، »دونن قوز دابان گئیمیشدی گئدیردی…«،»آرسیز – آرسیز میری بئناوانین ایلی چیخمادان، قاش‌لارین دا گؤتوردو، آللاه آمان دیر آللاه…«، »صوبح چاغ‌لاری گؤره‌سن‌هارا گئدیر! دیلیمه داش تورپاق، بلکه….«، »اؤلن اؤلمه‌سینه آآآ….ی باجی! ائله میرآغانین باشین بو شومچا یئدی…« و‌ها بئله سؤزلردن، آغیر بهتان‌لاردان…..
قارا باخت قادین، داها یئریدیگی یولدادا کاریخیردی: »میری سنی اوندان دا درینه باتاسان! قبرین اودلا دولسون! منی نه پیس گونه قویدون گئتدین…« دئیه، اؤز – اؤزونه دئیینیردی. بیر دری بیر سوموک، اللری تاختا کیمی، اوز – گؤزونون دری‌سینی گون یاندیرمیشدی؛ آللاها خاطیر بیر دوغرو – دوزگون آدام دا تاپیلمیردی بوندان باشقا شئی اوممادان یاردیمجی اولسون! اوره‌ک دولو درد ایله آرادا »نوبار« خالانین یانینا گئدیردی، دویونجان آغلاییب، سیزیلدایاندان سونرا، توپورجکلی خیر – دوعانی اوزونه پیله‌ییب، قاتلاییب، دوشلویونه قویوب اوتوروردو… گون‌لر چتین کئچدیینده، زیورین اوره‌یینه، کین – کدورت یول تاپیردی. بوتون وجودو غضب‌له اوفکه بوروموشدو؛ هر نه یین حسرتینده قالان سوچسوز اوشاق‌لارینا باخدیغیندا، گؤزلری دولوب، ایچینی چکیردی…