زبان تیز مطبوعات ضرورت جراحی سرطان فساد

زبان تیز مطبوعات ضرورت جراحی سرطان فساد

گروه فرهنگی: افشای آزادانه فساد به ویژه در حوزه اقتصادی از سوی رسانه ها گرچه امری مرسوم و پذیرفته شده در بسیاری از دموکراسی های جهان است اما در ایران به سبب خطوط قرمز سلیقه ای و فراقانونی با مشکلاتی مواجه است . برای توسعه اقتصادی و استحکام مردم سالاری زبان تیز مطبوعات روشنگر باید نخستین مرحله جراحی سرطان فساد اقتصادی و سیاسی باشد.
نمایشگاه مطبوعات که هرساله محل گردهمایی رسانه های چاپی و غیرچاپی در مصلای تهران است تا فرصتی برای دیدار تازه با مخاطبان و تبادل نظر درباره شیوه های نوین خبررسانی و فعالیت مطبوعاتی فراهم شود. حضور صاحبان رسانه، خبرنگاران و روزنامه نگاران در این نمایشگاه فرصت دیدار با مردم و آگاهی از دغدغه های آنان برای انعکاس در رسانه هاست.
از این رهگذر رسانه و مطبوعات به عنوان رکن چهارم دموکراسی رسالت سنگینی بر دوش دارند. آگاهی از مشکلات مردم و بیان نابرابری های اجتماعی و مفاسد اقتصادی زمانی می تواند راهگشای معضلات جامعه باشد که رسانه ها به عنوان نظام بازتاب دهنده این معضلات از آزادی و قدرت کافی برای بیان آنها برخوردار باشند. زمانی می توان به حل مشکلی امید بست که ابتدا آن مشکل به شکل علمی و با معیارهای عقلانی و به دور از ارزش گذاری ها و داوری های مرسوم مورد واکاوی قرار گیرد. رسانه و مطبوعات نخستین ایستگاه این واکاوی و مهمترین آن است تا بتواند ابتدا صورت مسئله مشکل را به درستی بیان کند.
»سیاه نمایی«، »تهمت زنی« و »شایعه پراکنی« سه اتهام سنگینی هستنند که گاهی رسانه ها هنگام انعکاس معضلات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی با آنها مواجه می شوند.بسیاری از اسناد مهم تخلف در سیستم اقتصادی و سیاسی و یا حتی فرهنگی و اجتماعی کشور پشت سد این واژه ها بازتاب نمی یابند و موریانه وار بنیان های اقتصادی، سیاسی و اخلاقی در جامعه را از درون متزلزل می کند. این میان آنچه آرام آرام از عرصه جامعه رخت برمی بندد اعتماد عمومی به رسانه هاست. حقیقت تلخ اما آن است که زبان رسانه درافشای فساد نه تنها تیز نبوده بلکه بین سال های ۸۴ تا ۹۲ این زبان با توجه به رویکرد دولت وقت به شدت کند شد و عمده مفاسد اقتصادی و سیاسی که این روزها خبرهای آن باز نشر می شود در همین سال ها روی داده است. مطبوعات طی یک دهه گذشته در بسیاری از موارد یا در برابر مفاسد موجود سکوت کرده اند یا تنها پس از گستردگی فساد و آشکار شدن آن، توانسته اند در محدوده ای محدود به بازتاب آن بپردازند.
زبان تیز رسانه ها حقیقتی است که »علی شمخانی« دبیر عالی شورای امنیت ملی در دیدار از نمایشگاه مطبوعات به آن اشاره کرد و از ضرورت های کاهش اصطکاک رسانه ها و حاکمیت سخن گفت. الزامات کاهش اصطکاک های قانونی و فراقانونی نظام مستقر سیاسی با مطبوعات و رسانه ها در کنار دلایل کم رمقی رسانه ها برای افشای مفاسد، موضوعاتی بود که با »مهرداد خدیر«روزنامه نگار به بحث گذاشته است.
*افزایش پشتوانه مردمی دولت علت کاهش اصطکاک درباره کاهش مشکلات رسانه ها با دولت می توان گفت که در انتخابات اخیر ریاست جمهوری رسانه ها یا از آقای روحانی حمایت کردند که طبعا انتظار دارند نگاه امنیتی فروکاسته شود و یا رسانه هایی بودند که با ادعای نظام سراغ رقیب او رفتند و چون بیشتر از دیگران بر امنیت تاکید دارند طبعا نمی توانند به خطوط کلان شورای عالی امنیت ملی بی توجه باشند و یا در صحنه حاضر نشدند که لابد ملاحظات خود را دارند. کاهش اصطکاک بین رسانه ها و حاکمیت را هم می توان به حساب افزایش پشتوانه افکار عمومی دولت در انتخابات اردیبهشت ۹۶ گذاشت و هم تمرکز حاکمیت بر رسانه های مجازی که در خارج از کشور هدایت یا حمایت می شوند یا به خاطر تهدید خارجی که نوعی وفاق و توافق بر سر اصول را اجتناب ناپذیر می_سازد. اما در مجموع سخن درستی است هر چند به این موضوع اشاره نشده که اصطکاک از کجا آغاز می شود. از برخی بی پروایی های رسانه ای که اتفاقا در منتقدان دولت بیشتر دیده می شود یا پاره ای ناشکیبایی ها در آن سو؟
*ضعف اطلاعاتی و بیم برخورد
دسترسی نداشتن به اطلاعات و آمار مورد نیاز در یک گزارش تحقیقی و بیم برخورد و شکایت از مهم ترین عوامل سکوت یا انفعال رسانه ها در برابر مفاسد اقتصادی است اما همه داستان نیست. بخش قابل توجهی از اقتصاد ایران دولتی یا حکومتی یا اصطلاحا عمومی است و سرک کشیدن به پرونده اقتصادی نام های سیاسی را نیز چه بسا به میان کشد.
زنده یاد عمران صلاحی طنز نویس می گفت من پا روی دُم کسی می گذارم غافل از این که این دم به دم های دیگر گره خورده است. این دُم های گره خورده و این دم به دم شدن دهان ها اسباب درد سر می شود. مشکل دیگر تعلقات جناحی و سیاسی برخی رسانه هاست که سراغ هم طیفی خود نمی روند و منتظر گاف رقیب هستند و این با ذات روزنامه نگاری معطوف به حقیقت تعارض دارد. در همین چند ماه نگاه برخی رسانه ها به دو مجموعه شهرداری تهران و دانشگاه آزاد تغییر کرده است. چرا که تمایلات یا تعلقات سیاسی راس این دو مجموعه وارونه شده است. در جشنواره مطبوعات کدام روزنامه نگار افشا کننده فساد تقدیر شده است؟ یا دست کم روزنامه نگاری که چنین رویکردی را وجهه همت خود ساخته است؟
*روحیه مچ گیری جایگزین روحیه کشف حقیقت علت دیگر این که مطبوعات و رسانه ها کمتر سراغ مفاسد اقتصادی می روند این است که اگر چهار کلمه به خطا نوشته شود آمادگی یا بیم برخورد وجود دارد ، اما برای کاری که دیده بانی اخلاق جامعه و پاسداری از اموال عمومی است انگار این ذهنیت وجود ندارد. مشکل دیگر این است که به جای روحیه کشف حقیقت و حذف عضو فاسد روحیه مچ گیری داریم. پس چاره کار در یک کلمه پنج حرفی است: آزادی و البته آزادی مسوولانه و کدام مسوولیت بالاتر از کشف و بیان یک فساد.
*رسانه های ناظر می خواهیم نه اطلاع رسان
مردم به هیچ مقوله ای به اندازه فساد حساس نیستند. رسانه ای که فسادی را کشف یا بیان می کند در واقع به کلیت ساختار یاری می رساند. چون فساد موریانه ای است که از درون می پوساند و دردا و دریغا اگر فساد سیستماتیک شود. در این صورت چون سرطانی بدخیم پیکره را از پا می اندازد. ژانر گزارش تحقیقی باید تقویت شود و هیات منصفه دادگاه مطبوعات از روزنامه نگاری که قصد افشای فساد داشته ولو خطا کرده و عمدی مرتکب نشده حمایت کند. در این صورت ما شاهد گزارش رسانه ها درباره فساد اقتصادی خواهیم بود.
*صاحبان قدرت باید زیرذره بین رسانه ها باشند
نسل ما در دهه ۶۰ همه جا این سخن رهبر فقید انقلاب را می دید که »عالَم محضر خداست. در محضر خدا معصیت نکنید.« به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایرنا ،اگر صاحب منصبان و صاحب قدرتان جامعه چنین حسی داشته باشند و خود را زیر نگاه احساس کنند خطا نمی کنند ولی نمی توان به دقت اندازه گرفت که یک مدیر صاحب امضای طلایی تا چه اندازه به این گزاره باور دارد اما می توان به رسانه ها این امکان را داد تا این نظارت را اعمال کنند و صاحب قدرت یا منصب یا امضای طلایی خود را زیر ذره بین رسانه احساس کند.
EMAIL.agazadeh1@gmail.com

نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۱۷ آبان ۱۳۹۶ ساعت ۶:۵۴ ق.ظ

دیدگاه


− 5 = چهار