ریشه‌های مشکلات و نارضایتی مردم چیست؛ چه باید کرد

گروه سیاسی: جامعه در آستانه ورود به مرحله جدیدی از زیست اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است؛ تا چند روز آینده با استقرار دولت سیزدهم، نخستین دولت در چهل سال دوم حیات جمهوری اسلامی آغاز به کار می‌کند و فصل نوینی در معادلات و تعاملات ملت-دولت رقم خواهد خورد. علائم و نشانه‌های موجود در کشور نشان می‌دهد، به دلیل تحریم‌های ظالمانه و ضدبشری آمریکا و طولانی‌شدن حضور نامیمون ویروس کرونا شرایط خاص اقتصادی بر کشور حاکم است؛ بر این موارد باید برخی مشکلات طبیعی و زیست محیطی را هم افزود؛ از جمله خشکسالی و مشکلات تامین ضروریات آب و برق مردم.
از آنجا که معضلات و کاستی‌ها رابطه مستقیمی با نارضایتی در هر جامعه‌ای دارد، به نظر می‌رسد برای حل مشکلات و افزایش رضایتمندی مردم از مسئولان، طرحی نو در انداخت.در موارد متعددی کارشناسان و صاحب‌نظران و نیز مسئولان ارشد کشور دیدگاه‌های خود رابرای کاهش نارضایتی‌ها و مشکلات و توانمندسازی وجه کارآمدی نظام جمهوری اسلامی بیان کرده‌اند.در این میان رهبر معظم انقلاب به واسطه اشراف طولانی و تسلطی که به جوانب مختلف موضوع دارند، همواره تذکرات و رهنمودهایی ارائه داده‌اند که دقت در آنها، راهگشای بسیاری موانع و گرفتاری هاست.
آنچه در ادامه می‌خوانید مروری است کوتاه به مبانی نظری و عملی و راهکارهای رفع مشکلات و تاکید بر رضایتمندی آحاد مردم در نظام سیاسی کشور.
رضایت مردم و ضرورت‌های فکری آن
در درجه اول، مبانی فکری و تئوریک پایه‌گذاری انقلاب و نظام سیاسی موجود، توجه خاصی به مردم، مشکلات آنها و جایگاه مسئولان دارد. حضرت امام(ره) در یکی از جامع‌ترین مواضع خود اشاره.ای کوتاه و مفید به این موضوع دارند؛ ابشان در یک دوره زمانی با تاکید بر تحولی انقلابی و ریشه‌ای در سیستم مدیریتی فرموده بودند: »مردم حق.اند و مسئولین مکلف«.
رهبر معظم انقلاب نیز همواره تاکید داشته‌اند »نظام اسلامی نظامی است که مسئولین، خدمتگزار مردم و برای مردم‌اند« و »هیچ کاری فوری‌تر و مهمتر از خدمت به مردم نیست« در فرازی دیگر رابطه «مسئولیت» مدیران و »تکلیف« آنها به کسب رضایت و حل مشکلات اینگونه تشریح شده است: »تکلیف‌ و وظیفه‌ مسئولان‌ در نظام‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران، بکارگیری‌ تمام‌ توان‌ برای‌ خدمت‌ به‌ مردم‌ است« ایشان سال ۱۳۹۱نیز در یک سخنرانی، خطاب به مسئولان رابطه رضایت مردم را با رضای الهی مورد توجه قرار دادند: »جلب رضایت مردم زمینه‌ساز جلب رضایت الهی است؛ اگر مسئولان بتوانند دل‌های مردم را با حضور خود آسوده و امن نگه دارند، مطمئنا رضایت الهی را نیز جلب خواهند کرد«.
۲۱ سال پیش نیز ایشان در دیدار با مسئولان، مشکلات اقتصادی را یکی از عوامل نارضایتی و آسیب به کرامت انسانی مردم برشمرده بودند: »کدام نقض کرامت انسانی بالاتر از این که انسانی، رئیس عائله‌ای، پدر خانواده‌ای، در جامعه‌ای که در آن همه‌چیز هم هست، نتواند اوّلیات زندگی فرزندان خودش را تأمین کند!؟ کدام تحقیر از این بالاتر است!؟ کدام نقض شخصیّت و شرف و کرامت انسانی از این بالاتر است!؟ کدام شکستن شخصیّت و شرف انسانی از این بالاتر است؟ شما می‌خواهید چه کسی از شما راضی باشد؟«.
مروری بر ریشه‌ها و راهکارها
در بررسی تذکرات و اشارات رهبری پیرامون ریشه‌های پدیدآیی مشکلات و نارضایتی و راه‌های رفع آن، می‌توان دوره‌های زمانی مختلف و دسته‌بندی‌های موضوعی متنوع داشت؛ از جمله تاکید همیشگی ایشان بر توجه خاص به محرومان جامعه؛ ایشان در یک سخنرانی فرمودند: »یکی از هدف‌های من در سفرهایی که سال‌های گذشته به استان‌های مختلف کشور می‌کردم و در سفرها هم می‌گفتم، همین بود که دولتمردان را به توجه هر چه بیشتر به نقاط آسیب‌دیده و آسیب‌پذیر و محروم در کشور متوجه کنم«.باید توجه داشت که دغدغه‌ رهبر معظم انقلاب نسبت به اوضاع اقتصادی محرومان و اقشار آسیب‌پذیر فراتر از موضوع گرانی و تورم بوده و انتظارات مردم برای حل معضلات را »به حق« دانسته‌اند: »ما امروز دچار مشکلیم، نمی‌شود مشکلات مردم و گلایه‌های مردم را نادیده گرفت…انتظار به‌حقّ مردم ما، این است که از یک اقتصاد شکوفا برخوردار باشند، رفاه عمومی باشد، طبقه‌ ضعیف از وضعیّت غیرقابل ‌قبول خارج بشود، از مشکلات نجات پیدا کند؛ اینها انتظارات مردم ما است و این انتظارات به‌حق است.«.
اما به نظر می‌رسد جامع‌ترین مبحث در این رابطه ذیل »بیانیه گام دوم انقلاب« آمده باشد؛ پیام مهمی که ۲۴? بهمن سال ۹۷در آغاز چهل سال دوم عمر انقلاب و جمهوری اسلامی منتشر شد و در آن از جمله بر سه محور عدالت، شعارهای اولیه انقلاب و ظرفیت‌های کشور تاکید شد.
در بحث عدالت و برخورداری مستحقانه مردم از مواهب کشور، »گوهری بی‌همتا» توصیف شد: »نارضایتی این حقیر از کارکرد عدالت در کشور به دلیل آنکه این ارزش والا باید گوهر بی‌همتا بر تارک نظام جمهوری اسلامی باشد و هنوز نیست، نباید به این معنی گرفته شود که برای استقرار عدالت کار انجام نگرفته است… . البتّه عدالت مورد انتظار در جمهوری اسلامی که مایل است پیرو حکومت علوی شناخته شود، بسی برتر از اینهاست«فراز دیگر این پیام مهم، ارتباط مشکلات و نارضایتی‌های مردم با »غفلت از شعارهای اصلی انقلاب« بود: »اگر بی‌توجّهی به شعارهای انقلاب و غفلت از جریان انقلابی در برهه‌هایی از تاریخ چهل‌ساله نمی بود، بی‌شک دستاوردهای انقلاب از این بسی بیشتر و کشور در مسیر رسیدن به آرمانهای بزرگ بسی جلوتر بود و بسیاری از مشکلات کنونی وجود نمی‌داشت«.
ایشان همچنین توجه به »ظرفیت‌های ویژه و موقعیت خاص و ممتاز کشور« را همراه با حضور مدیران »کارآمد و با انگیزه« یکی از راهکارهای اصولی گشایش امور برشمردند: »مدیران کارآمد و پُرانگیزه و خردمند می‌توانند با فعّال کردن و بهره‌گیری از آن، درآمدهای ملّی را با جهشی نمایان افزایش داده و کشور را ثروتمند و بی‌نیاز و به معنی واقعی دارای اعتماد به نفس کنند و مشکلات کنونی را برطرف نمایند«.
از منظری دیگر به واسطه مشکلات ناشی از تحریم‌های ضدبشری غرب، راهکار همیشگی رهبری علاوه بر تاکید بر گسترش تعاملات با جهان، سیاست اقتصاد مقاومتی بوده است که برای عملی کردن آن می‌فرمایند: »باید برنامه‌های اجرائی برای همه‌ بخش.های آن تهیّه و با قدرت و نشاط کاری و احساس مسئولیّت، در دولت‌ها پیگیری و اقدام شود. درون‌زایی اقتصاد کشور، مولّد شدن و دانش‌بنیان شدن آن، مردمی کردن اقتصاد و تصدّیگری نکردن دولت، برون‌گرایی با استفاده از ظرفیّت‌هایی که قبلاً به آن اشاره شد، بخش‌های مهمّ این راه‌حل‌هاست. بی‌گمان یک مجموعه‌ جوان و دانا و مؤمن و مسلّط بر دانسته‌های اقتصادی در درون دولت خواهند توانست به این مقاصد برسند. دوران پیشِ‌ رو باید میدان فعّالیّت چنین مجموعه‌ای باشد«.
امید و خوش‌بینی به آینده کشور
نکته کلیدی در همه دوره‌های خاص، تاکید همزمان رهبر معظم انقلاب بر تائید دستاوردهای موجود و البته داشتن امید به آینده است: «هیچ بن‌بست و مشکل غیرقابل حلی در کشور وجود ندارد و ما به فضل الهی و با عزم و اراده‌ مردم و مسئولان، و با استفاده از ظرفیت بی‌بدیل جوانان و نخبگان توانمند ایرانِ عزیز و با فعال کردن ظرفیت‌ها و منابع ممتاز کشور، یقیناً بر مشکلات درونی و تحمیلی فائق خواهیم آمد.«.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایرناپلاس، دقت در این موارد و بسیاری از دیگر نکات و رهنمودهای رهبری معظم انقلاب، راه را برای افق‌گشایی کشور در آستانه آغاز به کار دولت سیزدهم جمهوری اسلامی نشان می‌دهد. میزان مشکلات کنونی را باید جدی گرفت و تا می‌توان با حل آنها، از نارضایتی‌ها کاست.
azazarbaijan.siyasi@gmail.com