رشد چشمگیر درآمد کشاورزان آذربایجان غربی با تغییر الگوی کشت
مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: خشک شدن دریاچه ارومیه و گرم شدن آب و هوا، کشاورزان منطقه را که بیشتر سیب و انگور برداشت می‌کنند نگران کرده اما اخیرا با کشت زعفران در منطقه ثابت شده که منطقه آذربایجان غربی با تغییرات آب و هوایی خود دروازه‌ای جدید را بر روی کشاورزان گشوده است.
ایران بزرگ‌ترین تولید کننده زعفران در دنیاست و استان‌های خراسان رضوی و جنوبی بیشترین تولید کننده این محصول در کشور می‌باشند، تا بیش از این کشاورزان آذربایجان غربی باور نداشتند که این استان استعداد کاشت زعفران را داشته باشد اما اخیرا اطمینان داده شده که با ترویج کشت زعفران سطح بیشتری از اراضی دشت حاصلخیز منطقه و به خصوص شهرستان نقده و منطقه سولدوز زیر کشت این محصول برود.زعفران گیاهی است نیمه گرمسیری و در نقاطی که دارای زمستان‌های ملایم و تابستان گرم و خشک باشد به خوبی می‌روید. مقاومت زعفران در مقابل سرما زیاد است و لیکن چون دوران رشد آن مصادف با پائیز و زمستان و اوایل بهار است طبعا در این ایام به هوای مناسب و معتدلی نیاز دارد.شرایط خشکسالی منطقه باعث شده تا با توسعه کشت محصولاتی که دارای آستانه تحمل بالاتری نسبت به شوری در مقایسه با سایر محصولات زراعی و باغی دارند، در الگوی کشت ارائه شده برای دشت‌های اطراف دریاچه از جمله تبریز، جایگزین کشت محصولاتی مانند پیاز و یونجه شود.
این در حالی است که تجدید نظر کلی در شیوه کشت اراضی حاشیه دریاچه ارومیه یک ضرورت و یک اولویت اساسی برای کشاورزی استان باید باشد و تغییر روش کاشت محصولات کشاورزی خصوصاً گسترش کشت محصولات کم آب و تغییر الگوی کشت با توسعه سطوح زیر کشت زعفران در حاشیه دریاچه ارومیه با توجه به تحمل بالای این محصول به کم آبی با هدف جلوگیری هرچه بیشتر از وقوع فاجعه زیست محیطی در شهرستان‌های حاشیه این دریاچه در راستای حمایت مستقیم از بهره‌برداران بخش کشاورزی، از جمله اقداماتی است که باید توسط سازمان جهاد کشاورزی در اراضی حاشیه‌ای دریاچه، با جدیت دنبال و پیگیری شود.با توجه به مشکل کم آبی و پایین رفتن سطح آب‌های زیر زمینی و همچنین خشک شدن دریاچه ارومیه، کشاورزان منطقه می‌توانند محصول با ارزش و گران قیمت زعفران را در دشت سولدوز با اطمینان بکارند.
با خشک شدن تدریجی دریاچه ارومیه و تغییرات آب و هوایی استان آذربایجان غربی در چند سال اخیر، احتمالا بزودی باید شاهد تغییر الگوی کشت در شهرهای این استان بود و به نظر می‌رسد شرایط کم آبی و بحران خشکسالی‌های اخیر باعث شده تا این محصول در میان کشاورزان آذربایجان غربی جا باز کند.
کارشناسان علوم کشاورزی معتقدند که نیاز آبی کم از مهم‌ترین مزایای کشت زعفران است و این محصول در هر سال زراعی فقط دو بار نیاز به آبیاری دارد که در صورت بارندگی این نیاز به حداقل می‌رسد. نوع و کیفیت آب این محصول چندان هم مهم نیست و با آب شور هم سازگاری دارد.کارشناسان علوم کشاورزی بر این باورند که دوره رشد رویشی زعفران منطبق بر فصولی از سال می‌باشد که معمولا ریزش باران و برف دارد و عمده نیاز آبی آن به وسیله آب برف و باران تامین می‌شود و نیاز به آبیاری مداوم ندارد.
در دوره خواب یا استراحت گیاه یعنی فصل تابستان، بارندگی یا آبیاری برای زعفران مضر است بنابراین کشت و کار آن در مناطق گیلان و مازندران و مناطق گرم جنوب کشور معمول نیست. اراضی آفتاب گیر و بدون درخت که ضمنا در معرض بادهای سرد نیز نباشد برای رشد زعفران مناسب است. با این وجود در برخی از روستاهای بیرجند و قاین در زیر سایه بوته‌های زرشک و درختان بادام که در تابستان کمتر آبیاری می‌شوند کاشته می‌شود.
خاک زمین باید سبک یا ترکیبی از شن و رس باشد که پیاز بتواند در این مدت علاوه بر تامین مواد غذایی، در مقابل شرایط خاص منطقه‌ای نیز مقاومت نماید؛ بنابراین جهت رشد و نمو مناسب گیاه و تولید محصول مرغوب و مطلوب زمین‌های حاصلخیز و زهکشی شده بدون درخت با خاک لومی، لیمونی، رسی و شنی و آهک دار بر زمین‌های شور، فقیر و مرطوب اسیدی ترجیح داد.
زعفران در زمین‌هایی که دارای قلوه سنگ یا علف‌های هرز یا مواد آلی پوسیده نشده باشد محصول خوبی نمی‌دهد. این در حالی است که چند سالی می‌شود که خشک شدن دریاچه ارومیه و گرم شدن آب و هوا، کشاورزان منطقه را که بیشتر سیب و انگور برداشت می‌کنند نگران کرده اما اخیرا با کشت زعفران در منطقه ثابت شده که منطقه آذربایجان غربی با تغییرات آب و هوایی خود دروازه‌ای جدید را بر روی کشاورزان گشوده است. این محصول ابتدا در شرایط آزمایشی و تحقیقاتی، کشت شده و اکنون استعداد برداشت بیش از ۶ کیلو گرم زعفران در هکتار را دارد و به نظر می‌رسد می‌توان با تغییر الگوی کشت در استان آذربایجان غربی و روی آوردن به محصولاتی مثل پسته و زعفران شاهد یک رشد چشمگیر در درآمد کشاورزان منطقه بود.از سوی دیگر می‌توان با این تغییر در الگوی کشت کشاورزان و تغییر نگاه آنان به نوع محصولات کشاورزی منطقه همچنین در مقابله با خشکسالی‌های اخیر اقدام عملی برای صرفه>جویی و حفظ آب‌های زیر زمینی منطقه انجام داد و مهم‌تر از همه در برابر میراث ملی و حیاتی دریاچه ارومیه ادای دین کرد.
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۱۹ اسفند ۱۳۹۲ ساعت ۵:۱۵ ق.ظ
