نفتِ مُفت
رؤیای نفت ۲۰۰ دلاری تا واقعیت نفت ۲۰ دلاری
مهرداد خدیر
گروه تحلیل: هر چند صفر شدن قیمت نفت آمریکا ( و در واقع یکی از انواع نفت در آمریکا) موقت است و مربوط به پر شدن انبارها و همچنان قیمت نفت برنت، معیار است نه WTI اما بد نیست یادمان بیاید که در سال ۹۲ هشدار داده شده بود نفت سال به سال ۱۰ دلار ارزان می شود و کافی است غرب انگیزه بالا نگه داشتن قیمت را از دست بدهد… کاهشِ فاحشِ قیمتِ نفت به خاطر شیوع ویروس کرونا و کمشدن تقاضا مهمترین خبر اقتصادی این روزهای دنیاست. آب، البته از سر ایرانِ تحریمشده گذشته چرا که روزانه کمتر از ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام صادر میکنیم و پیشاپیش با کمبود درآمد روبهرو شده بودیم تا از این کاهش فاحش مانند کشورهای دیگر تولیدکننده و صادرکننده شوکه نشویم و زانوی غم بغل نگیریم.
اتفاق جالبتر که برای خیلیها باورنکردنی و پرسشبرانگیز است اما صفرشدن یا منفیشدن قیمت نفت مربوط به آمریکاست. درستتر این است که گفته شود به زیر صفر یا منفی ۳۷ دلار رسید یعنی خریدار با خرید یک بشکه ۳۷ دلار هم دریافت میکند! داستان آمریکا هم از این قرار است که »در بورس کالا نفت را برای سه ماه دیگر پیشفروش میکنند و تا آن زمان، خریدار میتواند نفتی را که خریده و سررسید تحویل آن سه ماه دیگر است در بورس بفروشد و چنانچه تا سررسید، نفروخته باشد هنگام سررسید باید کالایی راکه خریده تحویل بگیرد«.
حالا اما چه اتفاقی افتاده؟ تقاضا و مصرف نفت به خاطر شیوع کرونا به شدت کاهش پیدا کرده و به همین خاطر انبارها همچنان پُر است و در نتیجه کسی که نفت را با پیشفرض مصرف عادی قبلی و مثلا با سررسید سوم اردیبهشت خریده ناگزیر است به هر قیمت بفروشد. چون انبار او جا ندارد و نمی خواهد متحمل هزینه انبارداری هم بشود.با این حال معیار جهانی نفت، قیمت نفت امریکا نیست هر چند که آمریکا به خاطر نفت شیل به عنوان غول سوم نفتی ( پس از سعودی و روسیه) وارد صحنه شده است و به همین خاطر این تحلیل هم وجود دارد که سعودیها میکوشند با غیر اقتصادی کردن تولید نفت در آمریکا از طریق کاهش عمدی قیمت، غول سوم را از صحنه خارج کنند.
با این همه همچنان معیار جهانی دو قیمت دیگر است: اولی قیمت اوپک که ۲۵ تا ۳۵ درصد تولید نفت را در جهان در اختیار دارد و بیشتر دنبال حفظ سهم خود از تولید است تا قیمتگذاری و البته با میزان تولید و عرضه عملاً بر قیمت هم اثر میگذارد و تازگیها با خارج از اوپک مانند روسیه نیز هماهنگ شده است. دومی »برنت« یا »نفت سبک دریای شمال« که قیمت آن هنگام تحریر این مطلب به ۲۰ دلار رسیده است. نکته قابل توجه این است که »برنت« به ذخایر جهانی و کشتیها دسترسی دارد ولی ذخایر نفت آمریکا پر شده است. با این حساب، قیمت نفت آمریکا ربطی به ایران ندارد. چون قیمت نفت ایران متأثر از برنت و اوپک است و نزدیک به قیمت اوپک. مشکل ایران البته در وهله نخست، تحریمها و کاهش فاحش تولید است و بعد قیمت ۲۰ دلاری.
در این یادداشت تا اینجا دو نکته را متذکر شدیم: اول این که صفر شدن قیمت نفت آمریکا (و در واقع یکی از انواع نفت آمریکا) به معنی مفت شدن نفت در همه جای دنیا نیست.در خود آمریکا هم باز برای سه ماه دیگر تا ۳۰ دلار قیمت خورده ولی در حال حاضر به خاطر پرشدن انبارها ترجیح دادهاند نفت پیشخرید قبلی را اصطلاحاً »رد کنند« تا هزینه انبارداری ندهند.
ثانیا معیار جهانی، نفت برنت و اوپک است نه نفت آمریکا که با ظهور نفت شیل، دیگر منحصر به WTI هم نیست.
به این بهانه اما جای یادآوری چند نکت? دیگر هم هست:۱- ۷سال پیش، در اردیبهشت ۱۳۹۲ و قبل از روی کار آمدن حسن روحانی و حل و فصل موقت مناقشه اتمی، دکتر محسن رنانی متن کتابی را که ۵ سال قبل از آن و در سال ۱۳۸۷ با عنوان »اقتصاد سیاسی مناقشه اتمی ایران« نوشته بود در فضای اینترنت منتشر کرد. او در آن نوشته و در واقع هشدار داده بود: »هدف غرب از بالا نگاه داشتن قیمت سوختهای فسیلی، ایجاد انگیزه برای بخشهای مختلف اقتصادهای غربی به منظور کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی و افزایش تولید انرژیهای تجدیدپذیر است.«۲- در اسفند همان سال و خود دکتر محسن رنانی در میزگرد »ماهنامه چشم انداز ایران«- شماره اسفند ۹۲ و فروردین ۹۳- گفت: »این کتاب مربوط به ۵ سال قبل بود و قیمت نفت را ۱۰۰ دلار آوردم. حالا اما ۹۰ دلار میدانم و هر سال هم ۱۰ دلار پایین میآیم چرا که هزینههای استفاده از انرژیهای نو سال به سال کمتر میشود.«
۷ سال پس از آن ۷۰ دلار پایین آمده یعنی همان سالی ۱۰ دلار کم شده و حالا به ۲۰ دلار رسیده و در واقع پیشبینی دکتر رنانی تحقق یافته است. هر چند که پیشبینی او مبتنی بر »کاهش هزینههای استفاده از انرژیهای نو« بود و علت اصلی کاهش در حال حاضر شیوع بیماری کروناست که طبعاً در پیشبینی او منظور نشده بود.
۳- دو سال قبل از آن و در دی ماه ۱۳۹۰ رستم قاسمی وزیر نفت دولت محمود احمدینژاد در اولین گفت و گوی اختصاصی خود با مجله »آسمان« پیشبینی کرده بود: »نفت ۲۰۰ دلار میشود اگر ایران، تحریم شود« ۸ سال و سه ماه پس از آن میبینیم که ایران اگرچه در تحریم کامل است اما به جای نفت ۲۰۰ دلاری شاهد نفت ۲۰ دلاری هستیم!
۴-خود آقای احمدینژاد البته در تیر ۱۳۸۷ گفته بود »امکان ندارد نفت زیر ۱۰۰ دلار بیاید.«به گزارش آراز آذربایجان به نقل از عصر ایران،درست است که اُفت قیمت نفت در آمریکا موقت است ولی با واقعیت نفت ۲۰ تا ۳۰ دلاری باید کنار بیاییم و رؤیای نفت ۱۰۰ دلاری را کنار بگذاریم و تازه این در شرایط عادی است نه وضعیت فروش نفت ایران که گرفتار تحریم_های شدید است.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۰۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ ساعت ۱۱:۳۶ ق.ظ