دنیا دولاندی بایرامین باشینا

کوچوره ن:اکبرسعادت
آنادیلیمیز:بایرام عمی کوچدوخبر مسجد قاباغیدا آغیزدان- آغیزا دولاندی. کیمسه نه ایستیردی دئدی. امما بیلمدیلر او نیه و هارایا کوچوب گئتدی چوخ حئیف لندیلر کی گنه ده بیر یاخجی کیشی اونلاری یالقیز قویدو.
بیلیردیلر : بایرام عمی بیر کیشیدی کی ایرانین چوخلو یئرین ایشلیه-ایشلیه گزیب دولانمیشدی. نئچه ایل “کد خدا”یدی و اوندان چوخلو شیرین خاطره لری واریدی.
اوندا کی ایشدن ال چکمیشدی:»مندن ایستیئرلر مظلومون حاقین ظالیمه وریم، بو ایش منیم الیمدن گلمز« دئمیشدی.
او ساوادسیزیدی امما صحبت یولویله اوز دوره سینین قاباقجیل فیکیرلرینه واقف ایدی. مشروطیتی،خیابانی ، پیشه ورینی سئویردی و شاه، خانی گئریجی سایئردی.
اکین،پتک،دام-دووار، داوا-درمان، مال-داوار ایشلری اونون هنرلریندنیدی.کند اونون ایلان یاغینان دری نوخشلوغوق درمان ائلمه یی هله ده اونوتمامیشدی. امما اونون ان بیوک هنری مهربالیغیدی.
اوزونون کینه و اوزگه یه بیر آتاکیمی یاناردی. حیات یولداشی تئز اولموشدی. بیز قیزی ایکی اوغلو واردی. قیزی ائولنمیشدی، ماحمود کیچیک اوغلو، ۱۲ یاشدا، و قربان اونلا یاشیردیلار.
ائله کی قربان سربازلیقدان قایئتدی و کوچ مسئله سین آرایا قویدو، اودا اوغلوینان آیاقلاشدی.
گونش یاندیریب یاخیر. مال-داوار چئولده یاییلیر.اوت-علف ایی هاوانی بوروبدو. ایلان چایان اوتلارین آراسیندا ملییر. سولار “قاصیراووا” گئدیب. “پشته چایی کی زنجیره نی ایکیه بؤلوردی”قوروموشدو. دیل سیز-آغیزسیز کولگه لر سیرین لیگ آختاریر. ماشینین تکرلری اورمونون زانباقلی، ایری-بروق یولارین سومورارکن شهره چاتدی.
عایئله، بالو دروازاسینین، اوچ اوتاقلی ” پُست “ی یانیندا ، کی شهره گیرن یوکلره جاواز وریردی، اتوبوسدان یئندی. اونلارا اوز شئ شوی لرین کی بیرنئچه بوخچا پار-پالتاریدی دووار دیبینه قویدولار:»بالا، سیز بوردا دورون بیز گئدک ائو اوچون، مشه ممد گیله بیرباشوروب قایئداق.«-بایرام گلزارا ساری دئدی.
قربان، خیاوانین ساغ الیندده ،”ایری بوجاق” کوچه سینده، مشه ممدین ائوین تانیردی.او گئچمیشده فهله لیک اوچون بیر نئچه دفعه اورمویا گلمیشدی، شهری تانیردی. ائله بوناگوره ده آتاسینا دئمیشدی اورمویا کوچ سونلر. گولزار هله یاخجی اوزونه گلمه میشدی.
آتا-آناسیندان آیریلان عالمدیدی. کوچ، یول گلجک بیله سینه ائله چتین گلمیشدی کی فیکیر الیردی اونلاری داها بیرده گوره مویجک. بیر آغیر غم-غصه اونا زور گلیردی. آتا سینین سوزون یادینا سالدی:
“بالا، ایستیرسن قال؛ قوی اولار گئدیب بیر دام توتسونلار سورا گئت”
“آتا قربانین اولوم ایندی یا سورا، نه فرقی وار؟ من ایکی باشدان گئدجیم، یاخجیسی بودور کی ایندی گئدیم. – جاواب ورمیشدی.
جماهات، ماشینلار، گلیش-گئدیش دیدی.ماحمود جوموشدو شهری تاماشا ائلیردی. خیاواندا اوشاقلار قاچاق فایتون دالینا مینیردیلر.پیادووداکی اوشاقلار اونلارین شیطالیغین ائلییب فایتون چییا:
“عمی دالدان بیرقونوت! – دییردیلر.
فایتونچی قونوتی دالینا اندیرکن اوشاقلارین باش-گوزو یانیب یاخیلیردی. و اونلار قویوب قاچیردیلار.
بوآرادا پست قاباغیندا بیرشخصی ماشین بالجا بیر تورموز وردو. بیر جاوان قادنین هارایئ قاوزاندی:
“کومک، کومک !کوپک اوغلو ساخلا، منی هارا آپاریرسان؟! کومک! کومک”
بو آندا پست مأمورلاریندان بیری قاچدی ماشینا ساری :»ایست!ایست!« باغیردی.
شوفر ساخلامادی گئدی. مأمور قاچیب آسلاندی ماشینین یوک یئریندن. ماشین بیزآز گئدندن سونرا دوردو. آروادینان کیشی نی چئخاردیب اداره یه آپاردیلار… گلزار بوصحنه یه مات قالیب دوردوغو یئرده قورموشدو.ماحمود نن بایرام قایئتدلار:
” بالا گلین گئدک. بایرام دئدی.اونلار مشهدی محمدین حیطینده بیر قیش ائوی ، تندیرلی دام توتوب یئرلشدیلر… قربان فهله میدانیندادی گولزار ائو ایشینه یئتیشیر.بایرامنان ماحمود شهردن اشیکده “دره دیئرمانی یانیندا، اودون دالاریندا گلیرلر.اونلار سحر تزدن اودون یئغماق اوچون چوله چیخمیشدیلار. “جووودلر” داغیندان “قره لر” مشه سیندن یوکلرین توتوب لهلیه -لهلیه گلیردیلر. بلکه اودونلاری ساتیب ائو اوچون بیرآز خورد-خوره ک آلسینلار.
دیئرمانلا ویرانا بورج لارین یانیندا، ماحمود داها یئرییه بیلمه دی یئخیلدی! بایرام باشین سالمیشدی آشاغا گئدیردی. بیردن دالینا باخیب :»به بالا سن هاردا قالدین؟«- دئدی و اونا ساری قاچدی.
»آتا گله بیلمیره م؛ آجام!«- اوشاق دئدی. دنیا دولاندی بایرامین باشینا: » تانری ، من بوردا بو اوشاغا هاردان چوره ک تاپیم؟« اؤز-اوزونه دئدی. بیردن گوزوساتاشدی دیئرمانا :
» بالا دوز، گلدیم.« -دئیب قاچدی.
او دیئرمانچیدان بیرآز اون آلدی، چاین کناریندا خمیر ائلدی اود دا پیشیریب اوشاغا وردی. اوشاق جان تاپیب اولومدن قورتولدو…
بونلارین هامیسین گوروردوم، اونلارین سسین ائشیدیردیم ، آمما دیوار دالیندان. بیزیم دنیالاریمز آیرییدی.
بعضاً قاریشردیق ، یاخینلاشیردیق، امما هئچ بیر ارتباط آرادا یوخودو. چالیشیردیم وارلیغمدان خبرلری اولسون؛
بیر-بیریمیزی حس ائدک، گوروب دانیشاق. امما اولمویان بیر ایشیدی…
دیئرمانچی نین محبتی قویمادی آتا اودون یئرینه اوشاغین جنازه سین دالینا آلیب شهره آپارسین.
و من چوخ سئویندیم.آجلیق بو هاسادلیقدا اوشاقلارین بوغازین سئخیب جانین آلیردی. بایرام اوز-اوزونه دئدی:»بوردا یاشایش دئمک آجلیقدی. وارلیلارین دولو آنبارلاریدی.«
یاشایش دئمک دئمکراتلاری “چارباش” کندینده تانک ایله باسیب قیرماقدی؛ائولرین آرواد اوشاغین باشینا اوچوردوب ازمک دیر؛ کی خبری دیلرده گزیز. آزاد وطن، یکانلی،صابونچی و آیریلاری گرک محو اولاردیلار کی آجلیق ابدیت تاپایدی.
نئجه کی تاپدی…اوحاقلیدی. آجلیق یوخسوللوق جان آلیردی. و من یالنیز بیر کناردان باخانیدیم…
دده-بالا ائوه یئتیشدیلر. قربان ایش تاپابیلمه میشدی. گولزار قونشونون چایدانیندا چای قویموشدو. هله ایچمه میشدیلر. قونشو قاپینی کسدی، کی چایدانی ورین لازیمدی.»هله ایچمه میشیق«-گولزار دئدی.» ورین لازیمدی«- قونشو دئدی.
بایرام دوردوآیاغا چایدانین چایین اشیکده یئره بوشالتدیب قونشویا وردی:» دور گئدک اودونولاری ساتاق«- قربانا ساری دئدی.
اونلار اودونلاری آلدیلار دالارینا دوشدولر یولا. بوخیاوان منیم-اوخیاوان سنین هی گزدیلار. کیمدی اودون آلان،هئچ کس. چوخ یول گدندن سونرا بیر ماغازا چی چاغیریب :
» آی عمی گل بورا، اودونلاری نئچه دییرسن ؟« سوروشدو.
»حاج آقا، قیمت دئمیره م، نئچه وریرسیز ورین. بو ایکی نفرین بیر گونلوک ایشدیدر« بایرام یاخینلاشیب دئدی.
ماغازاچی یاخجی قیمته اودونلاری آلدی اونلاری چای ایچمیه ایچریه دعوت اتدی. و ایش-گوجلریندن سوروشدو. سونرا دئدی:« منیم آدیم ولی آقا بی دی.
»دیزه=دیزج« کندیندنم .ایندی شهرده یاشیرام و بوعطارتوکانین دولاندیریرام. دیزه ده باغ باغاتیم وار، ایستیره م اونلارین قیراغینا دووار چکم.
ایه راضی اولساز ائو-اوشاغی گؤتورون ، گلین گئدین کنده، ایشه باشلایین. دووار ایشی قورتولدو، باشقا ایشلریمه یئتیشه سیز. قالدی کی آیری آداملارادا ایشلیه بیلرسیز. حاقیزدان خیالیز راحات اولسون ، من سیزی راضی سالارام. «
بایرامنان قربان، کیشی نین تکلیفیندن چوخ سئوندیلر،اونا سوز وردیلر کی دونسی گون دیزج کندینه گئتسین لر. اونلار بازاردان چای چای پز، ایستکان-زیر ، خورد-خوره ک آلیب ائو قایتدیلار.ایندی گولزار اوز چایدانیندا چای قویموشدو…