اختصاصي آرازآذربايجان //

دلبستگی امن در خانواده اولین مانع وابستگی و سوء مصرف مواد

بهرعلی اسمعیلی
گروه اجتماعی: گوشواره¬های کهنه در دستهای لرزان پیرزن خبر از دردی جانسوز می¬داد . قیافه¬ای پر از غرور داشت لیکن اشک غماض راز دل دردآلود¬اش را هویدا می¬کرد.تا به من رسید با گوشه چارقد کم رنگ و کهنه¬ای اشکهایش را پاک کرد و آرام پرسید نزدیک ترین کمپ ترک اعتیاد کجاست .گفتم فلان جا .گفت نه آنجا را یک بار امتحان کردم و اینک از مال دنیا فقط این گوشواره ها مانده اند .پرسیدم چرا بنده خدا را رهایش نمی¬کنی او ۴۰ سال دارد؟ گفت تا جان در بدن دارم تلاش خواهم کرد تا ترک دهم .آدرس را گرفت و گفت خدایا تو شاهد باش که من با چه مصیبتی این پسر را بزرگ کرده ام و رفت .
راز خلقت چه جالب است که چه بی صدا آهوی در مقابل شیر گرسنه می ایستد تا بچه اش امکان فرار از دست شکارچی را داشته باشد و اینگونه هست که عالم مادران را الگوی وفا می داند آنان حاضراند خود هزاران رنج را متحمل شوند اما مشکلی برای فرزندانشان پیش نیاید.هرصبح می بینیم که چگونه مادران فرزندان خود را از سرما پوشانده و سوار سرویس مدرسه می کنند تا نقش خود را در جلوگیری از سرما خوردن فرزندان ایفا کنند . راستی والدین چه نقشی در اعتیاد فرزندان دارند.؟ حتما در منزل شما هم کارت واکسن فرزندان را در جایی امن هستند تا بموقع برای تزریق واکسن فرزند خود با وسواس زیاد اقدام نمایند و چه زیباست که با چند قدم فرزند خود را در مقابل دیو اعتیاد نیز واکسینه کنیم . مبادا دیر شود که نوش داروی رستم هم پس از مرگ سهراب اثر نکرد لذا داشتن حداقل اطلاعات از تعریف اعتیاد .علل و راههای پیشگیری منطقی به نظر می رسد تا به این ترتیب خانواده ها از فرزندان خود حفاظت کنند
و اما تعریف اعتیاد و مراحل رشد آن: اعتیاد تعاریف گوناگونی در کتابها دارد که از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد. عادت کردن به انجام دادن مستمرکاری (اینجا مصرف مواد مخدر) یا عدم توانایی فرد در رها شدن از ماده مخدر و یا اجبارجسمی و روانی برای مصرف مواد مخدر و دهها تعریف دیگر…اما در حقیقت تعریف اعتیاد جز این نیست که بگوئیم وابسته شدن به یک نوع ماده مخدر و ادامه مصرف در هر شرایط .
راستی دلیل این وابستگی به سوء مصرف چیست برخی ازصاحبان نظران.علت شیوع بیماری اعتیاد را تنهایی و دیگری دوستان ناباب را و یکی فقر و دیگری ثروت را. یکی کنجکاوی و دیگری گوشه گیری .یکی هیجان طلبی و دیگری افسردگی و هزاران دلیل دیگر که می نویسند اما اگر لحظه ای به اطراف خود نگاه کنیم درمی یابیم که هیچ کدام از این دلایل شرط کافی نیست پس چه چیزی در زندگی انسان ناقص است که شخص را اسیر درد اعتیاد می کند ؟ آیا واقعا والدین نقشی در اعتیاد فرزندان دارند ؟ هر وقت کودکی واکسن آگاهی را در یک خانواده صمیمی و منطقی دریافت ننموده باشد احتمال ضعیف تری دارد که با هر بهانه ای سمت سوء مصرف روی آورد -مراحل رشد ویروس اعتیاد
کی. چگونه. کجا. چطور. معتاد شد؟ با دقت در چرخه ی اعتیاد میتوان به این سئوال جواب داد که چرا هیچ معتادی نمی تواند به صراحت بگوید کی معتاد شد این موضوع به مراحل آرام رشد ویروس اعتیاد بر‌می گردد. اگر زمینه اعتیاد درکانون خانواده شکل گیرد یعنی در خانواده ای که منطق جای خود را به زور داده است .اخلاق گم شده و محبت گرفتار غرور است آگاهی جای خود را به جهل داده است . فرد در سه مرحله معتاد خواهد شد
۱- مرحله اول را آشنایی نامیده‌اند.( نوک زدن ماهی به دام ماهیگیر) مسیری غیر قابل برگشت هر چند چهره ی خود را مخفی کرده است . در این مرحله شخص اصراری نسبت به مصرف ندارد. کسب لذت، تفریح، افزایش تحرک، شوخی وچه بسیاردلایل دیگر برای خود فریبی وجود دارد این مرحله زمان آشنایی با مواد مخدر است که معمولاً بدون هزینه با شوخی و عمدتاً توسط دوستان و همسالانی صورت می‌گیرد که قبلاً با مواد مخدر آشنا شده‌اند آنها برای اینکه در این مسیر برای خود هم نوا و همسویی داشته باشند بشدت مشتاقند دوستان خود را زیاد کنند زیرا اولاً قبح کار آنها در چشم فامیل و دوست یا آشنا یا همکلاسی‌ها کم می‌شود و هم منبع درآمد جدیدی برای تامین مواد مورد نیاز پیدا کرده‌اند. این مرحله در وهله اول با احتیاط و در حد تعارف است.
فرد تازه وارد شده که اصلاً اعتقادی به اعتیاد ندارد موضوع را تفریح و کنجکاوی فرض کرده شروع به نقاشی اعتیاد در ذهن خود به امید پاک شدن می‌نماید. ۲- مرحله دوم را مرحله ی نامزدی خوانده‌اند (افتادن ماهی به تور مرگ)
در این مرحله شخص پس از مدتی مصرف نا‌مرتب مواد مخدر دچار دلهره و ترس می‌گردد او برای فرار و رهایی از مصرف فکر می‌کند و از معتاد شدن می‌ترسد به مقاومت و مبارزه با مواد می پردازد. یک روز به طرف مخدر نمی رود روز دیگر را آخرین بار فرض کرده مصرف می کند این آخرین بار را هیچگاه نمی بیند مگر در موارد نادر. در این مرحله سلولهای مغزی تصمیم گیرنده و کنترل کننده اراده انسان توسط مواد دزدیده شده اند و بهترین فریب‌ها و راهکارهای فرار از ترک مصرف را برای جسم تدارک می‌بینند. تا به پاداش حاصل از مصرف برسند
در این مرحله شخص با اطلاع از ضرر مواد و مرگ حتمی، ولع و طمع زیادی به مصرف دارد.
۳- مرحله سوم از این مراحل اعتیاد است. (بیرون انداختن ماهی از آب توسط صیاد)
غیر از عده بسیار کمی که از مرحله دوم عقب کشیده اند (یعنی نجات یافتگان) بقیه افراد مرحله شک همچنان مصرف می کنند.
آنان آرام آرام می دانند که گذر از این طوفان که روزی یک نسیم ملایم خنده وشوخی بود دیگر ممکن نیست و قانونی برای این طلاق شوم نیست برای همین کار مصرف خود را به خیال واهی اندازه ای مشخص روزانه یا هفتگی تعیین می کنند متاسفانه بدلیل ایجاد مقاومت آنان مجبورند مقدار مصرف خود را افزایش دهند. وروزی می رسد که در اثر افزایش مصرف تمام مکانیسم های بدن مختل شده است. می توان گفت در این راه بین بهشت وسلامتی تا جهنم همیشگی فقط یک قدم فاصله است وآن هم آشنایی با این مار خوش خط وخال است و مصرف آن و بعد هیچ… و سرانجامِ همه ی معتادان در این مسیر با کمی تقدّم و تاخّر یکسان است.
راههای پیشگیری از اعتیاد در خانواده اینک وظیفه والدین دلسوز است که با دو بال آگاهی و صمیمییت(دوست داشتن و دوست داشته شدن ) فرزند خود را در مقابل آسیبهای اعتیاد واکسینه نماید و یقین کنند که این واکسن امروز تنها در دستان پر مهر والدینی قرار دارد که به خاطر فرزند حاضرند هر گونه درد و رنج را به جان بخرند. و شرایطی مناسب را در منزل مهیا نمایند و بدانند که خود آئینه فردای فرزندان خویش اند لذا مناسب است نکاتی را در خانه به یاد داشته باشند – ایجاد صمیمییت در کانون خانواده با دوست داشتن و دوست داشته شدن تا فرزندان در محیطی منطقی و صمیمی مهارتهای زندگی را از والدین بیاموزند – افزایش آگاهی در خانواده که وظیفه والدین است – ارتباط صمیمی و نزدیک سبب می¬شود تا کودک هیچ رازی را از آنها پنهان نکند – به فرزندانمان احترام بگذاریم و به یاد داشته باشیم که فرزندان ما میل به با ارزش دیده شدن دارند.
- به فرزندان خود اعتماد کنیم وبا صداقت رفتار نمائیم (با فرزندان خود ریاکاری نکنیم)
- کاری کنیم که فرزندانمان از بودن در کنار ما لذت ببرند. – در صورت بروز بحران ومشکل برخوردی مثبت و اندیشمندانه با آنان داشته ضمن همراهی علت بروز مشکل را به آنان توضیح دهیم
- از عوارض و پیامدهای مصرف مخدرها و روان گردانها اطلاعات کافی داشته و آن را در اختیار فرزند خود قرار دهیم قبل از آنکه توسط همسال اطلاعات مسموم کننده را دریافت نماید – اعتماد به نفس و قدرت تصمیم گیری ‌را به فرزندان خود آموزش داده و افسردگی و کم رویی را در آنان از بین ببریم تا براحتی بتواند در مقابل درخواست غیر منطقی دیگران نه بگوید. – وقت بیشتری را برای فرزندان خود صرف کنید و اگر نیاز نیست حداقل زمان را به فضای مجازی اختصاص دهیم (به یاد داشته باشیم والدینی که خود اسیر فضای مجازی شده اند نمی توانند فرزند خود را از این جریان منع کنند )
- شرایطی ایجاد کنیم که ما را محرم اسرار خود بدانند. – موضع خود را در برابر سیگار، وسایرمخدر‌ها ضمن توضیح کامل آشکارا بیان کنیم- سعی کنیم وعده های غذایی واوقات فراغت را با هم باشیم.
- تفکر انتقادی را که از ویژگی‌های دوران بلوغ است در فرزند خود تخریب نکنیم – مسئولیت و تکلیفی به فرزند خود بدهیم که توان انجام آن را دارد. – از تنها گذاشتن فرزندان در منزل خودداری کنیم .
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com