دریاچه ارومیه قربانی مناقشات خانگی بر سر آب خط انتقال آب زرینه رود به تبریز متوقف شود

سکینه اسمی
گروه گزارش: فصل تابستان در راه است هر چند بیش از ۹۵ درصد از آب دریاچه ارومیه خشک شده و از بین رفته ولی هنوز مناقشات دو استان آذربایجان شرقی و غربی بر سر اجرای طرح انتقال آب زرینه رود شاهرگ اصلی دریاچه ارومیه به تبریز به قوت خود باقی مانده جدالی که مرگ دریاچه را در پی داشته است.از خط آبرسانى زرینه رود به تبریز در حالی به عنوان یکی بزرگترین طرحهاى آبرسانى خاورمیانه به دلیل مشخصات منحصر به فرد آن یاد می شود که سالهاست با اجرای آن دریاچه ارومیه رفته رفته خشک شده و از بین رفته ولی با علم کامل تمام مسئولان وزارت آب کسی جلودار عدم اجرای آن نشده است.با وجود هشدارها و تاکیدات فراوان کارشناسان، مسئولان و نمایندگان مجلس آذربایجان غربی مبنی بر اینکه زرینه رود شاهرگ اصلی دریاچه ارومیه بوده و انتقال آب آن به تبریز ظلم بزرگی به دریاچه و مردم آذربایجان غربی است ولی اراده تبریزی ها برای تدوام این طرح و حتی اجرای خط دوم و سوم این طرح بر این هشدارها و تاکیدات فائق آمده است.در سالهای نه چندان دور زرینه رود ۴۸ درصد از آب دریاچه ارومیه را تامین می کرد ولی متاسفانه امروز بخش زیادی از آب این رودخانه برای آب شرب شهرهای آذربایجان شرقی اختصاص داده می_شود این در حالی است که چندین سد پر آب نزدیک تر از زرینه رود در اطراف آذربایجان شرقی وجود دارد که به راحتی می تواند آب شرب تبریز را برطرف کند ولی جای سوال اینکه چرا هنوز مسئولان وزارت نیرو بر انتقال آب از زرینه رود به این استان اصرار دارند؟در این مدت تیتر های جنجالی و تامل بر انگیز رسانه ها در خصوص عدم اجرای طرح انتقال آب از زرینه رود به آذربایجان شرقی، نامه های متعدد استانداران و نمایندگان مجلس استان آذربایجان غربی به وزیر نیرو و مسئولان کشوری در خصوص توقف اجرای خط دوم انتقال آب از زرینه رود به آذربایجان شرقی نیز بی نتیجه مانده است.فاز نخست انتقال آب زرینه رود به آذربایجان شرقی در اول شهریور ماه سال ۷۸ به بهره برداری رسیده اما تاریخ آغاز مطالعات آن به حدود سال ۶۸ برمی گردد طرحی که تاکنون با اجرای آن سه میلیارد مترمکعب آب معادل ۳۰ سد حسنلو از زرینه رود به آذربایجان شرقی منتقل شده درست میزان آبی که نیاز است تا دریاچه ارومیه در شرایط موجود باقی بماند!
*۳میلیارد مترمکعب از زرینه رود به آذربایجان شرقی منتقل شده است
ولی مسئولان به جای توقف اجرای این طرح و نجات دریاچه ارومیه هزاران طرح پرهزینه و بی_نتیجه را در جلسات متعدد برای احیای دریاچه ارومیه تصویب می کنند طرح هایی که در طول دهه اخیر وقت و هزینه های زیادی از مسئولان صرف خود کرده است.
نکته قابل تامل در اصرارهای مسئولان و نمایندگان آذربایجان غربی در مجلس در خصوص توقف فاز دوم انتقال آب از زرینه رود به آذربایجان شرقی وجود دارد و آن اینکه این آب به اسم آب شرب برای سایر مصارف از جمله صنعت تبریز مصرف می شود ولی تبریزی ها با وجود اینکه چند سد خیلی نزدیک تر از زرینه رود در اطراف تبریز وجود دارد از آنجا آب را نمی آورند و بر روی آب آذربایجان غربی طمع می کنند.در حال حاضر خط دوم انتقال آب از زرینه رود به آذربایجان شرقی تا شهر ملکان اجرا و هم اکنون متوقف شده است اما در صورت احداث خط دوم انتقال آب از زرینه رود برای تامین آب شرب تبریز با احتساب میزان برداشتهای قبلی، برداشت آب توسط آذربایجان شرقی از این رودخانه به ??? میلیون متر مکعب در سال افزایش می_یابد.
*جلوی فاز دوم خط انتقال آب زرینه رود به تبریز گرفته می شود حتی به قیمت عزلمان
مدیرکل محیط زیست آذربایجان غربی در آخرین نشست خبری خود در خصوص این طرح به صراحت توضیح داد و گفت: زرینه رود شاهرگ اصلی دریاچه ارومیه است و آب آن نه برای آب شرب و نه برای تفریح بلکه من میگویم برای خوشگذرانی آقایان تبریزی منتقل می شود.
حسن عباس نژاد با بیان اینکه هیچ کس نمی_گوید آب شرب در اولویت نیست گفت: آب زرینه رود برای آب شرب تبریز منتقل نمی شود چرا که بررسی کرده ایم چند سد اطراف تبریز وجود دارد که راحتر از زرینه رود می توانند آب شرب تبریز را تامین کنند.وی ادامه داد: آقایان آب زرینه رود را در مناطق عینالی زینالی تبریز جنگل می کارند در حالی که پارک جنگلی خود ما از بی آبی می میرد، الان درست نیست مردم میاندوآب با داشتن زرینه رود بی آب باشند و مشکل آب شرب داشته باشند، حتی تعدادی از روستاهای این شهر مشکل جدی آب آشامیدنی دارند.
عباس نژاد در خصوص سوال یکی از خبرنگاران که پرسید اگر به خاطر داشته باشید اولین مصوبه اجلاس باری مدیریت یکپارچه حوضه آبریز دریاجه ارومیه بود و بدان بسیار تاکید شد، این کدام اراده است که آب را از زرینه به آذربایجان شرقی می برد و الان می خواهد خط دوم را نیز احداث کند ؟ وقتی شما پروژه های مدیریت بحران دریاچه ارومیه را اجرا می کردید خط دوم را چه کسی مصوب کرد ؟ جواب داد: من در اجلاس باری نبودم، شما این را می گویید، من می گویم این کدام اراده است که وقتی می_خواهند از ارس به نام دریاچه ارومیه آب بکشند نزدیکترین فاصله و کوتاهترین مسیر از نظر ارتفاع در استان ماست در حالی که آذربایجان شرقی پیش افتاده و مصوبه می گیرد.مدیرکل محیط زیست آذربایجان غربی اظهارداشت: این برای ما هم جای سوال است نمی خواهم حساسیت ایجاد کنم ولی الان زمان آن نیست که یک سری موارد برای رسیدن به اهداف شخصی ابراز شود، یا آب شرب بهانه شود و آب را از گلوی دریاچه ارومیه بیرون کشیده و برای خوش گذرانی برخی ها در آذربایجان شرقی روانه شود این چنین وضعیتی اصلا منطقی نیست؟
عباس نژاد با تاکید بر اینکه محیط زیست کاملا در برابر این موضوع می ایستد، به هر قیمتی نمی گذاریم آب ببرند، حتی اگر بگویند به ما به سلامت و عزلمان کنند افزود: الان فاز دوم انتقال آب به آذربایجان شرقی در این باره شروع شده و من هم گفته ام به محض اینکه پا به خاک آذربایجان غربی بگذارید و اگر یک متر لوله گذاری در آنجا انجام شود رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان اخراج می شود از طرف بناب آمده اند ولی به آذربایجان غربی نرسیده اند، ما کاملا هماهنگ هستیم به محض اینکه خواستند به آذربایجان غربی برسند با کمال افتخار توقف علیات را از دادگستری میاندوآب می گیریم اگر آقای محمدیان(رئیس محیط زیست میاندوآب) این کار را انجام ندهد درجا از مسئولیتش کنار گذاشته می شود.
*زرینه رود را از دست آذربایجان شرقی آزاد می کنیم!
نماینده مردم میاندوآب، تکاب و شاهین دژ در مجلس شورای اسلامی با انتقاد شدید از بی توجهی مسئولان نسبت به عدم اجرای طرح انتقال آب از زرینه رود به آذربایجان شرقی گفت: مقصر اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه آقایان کلانتری و چیت چیان هستند چیت چیان را از سالها قبل می شناسیم و می دانیم که وی آذربایجان شرقی را به غربی ترجیح می دهد و اجازه نمی دهد یک قطره از آب آذربایجان شرقی به این دریاچه ریخته شود.
مهدی عیسی زاده در گفتگوی اختصاصی با بیان اینکه استاندار قبلی و فعلی آذربایجان غربی به همراه مسئولان و نمایندگان استان در مجلس به رئیس جمهوری و مقامات وزارت نیرو نامه نوشته و خواستار این شدند که که از فاز دوم انتقال آب زرینه رود صرف نظر کنند اما هیچ توجهی به این تذکرات که بارها انجام گرفته نشده است افزود: متاسفانه چیت چیان و کلانتری نمی خواهند قطره ای آب از زرینه و سیمینه رود که تامین کننده منبع اصلی آب دریاچه ارومیه است به این دریاچه ریخته شود.وی با بیان اینکه هم اکنون خط دوم انتقال آب از زرینه رود به آذربایجان شرقی متوقف شده و امسال نیز ریالی به اجرای آن اختصاص نیافته است اظهارداشت: در این خصوص از وزیر نیرو سوال کرده ام ولی تاکنون هیچ جوابی به سوالم داده نشده و همچنان منتظر جواب هستم.
عیسی زاده با تاکید بر اینکه به هر قیمتی حتی جانم تمام شود اجازه نمی دهم لوله فاز دوم انتقال آب شرب اززرینه رود وارد آذربایجان غربی شود افزود: در طول هشت سال دفاع مقدس همیشه در خط مقدم بودم ولی توفیق شهادت نداشتم ولی این بار در خصوص عدم اجرای این طرح حاضر هستم جانم را فدا کنم و به مردم آذربایجان غربی قول می دهم زرینه رود را از دست آذربایجان شرقی آزاد می کنم.نماینده مردم میاندوآب، تکاب و شاهین دژ با اشاره به اینکه چیت چیان و کلانتری اهل آذربایجان شرقی هستند و اجازه نمی دهند ریالی یا قطره آبی به غیر از آذربایجان شرقی به سایر استانها واریز شود گفت: این اقدام آقایان ظلم بزرگی است مگر استانهای ایلام، آذربایجان غربی، سیستان و بلوچستان استان چه گناهی دارند چرا باید مورد ظلم قرار گیرند.
*مسئولان در خصوص احیای دریاچه ارومیه وقت گذرانی می کنند
به گزارش خبرنگار مهر، عیسی زاده با بیان اینکه برخی مسئولان از جمله وزارت نیرو در خصوص احیای دریاچه ارومیه وقت گذرانی می_کنند افزود: دریاچه ارومیه که آخرین روزهای عمر خود را سپری می کند تا کنون ریالی برای ریخته شدن قطره آبی به آن صرف نشده در حالی که در آذربایجان شرقی برای ۱۰ الی ۲۰ سال آینده برای تامین آب شرب با صرف هزینه های کلان لوله گذاری می شود.
وی با بیان اینکه بر اساس اذعان کارشناسان وزارت نیرو فاز نخست انتقال آب از زرینه رود به آذربایجان شرقی جوابگوی ۴۰ سال آب شرب تبریز است افزود: از طریق فاز نخست ۱۷۵ میلیون مترمکعب آب به تبریز منتقل می شود که با اجرای فاز دوم این میزان به ۴۷۵ میلیون مترمکعب می رسد حال با وجود تامین آب مورد نیاز از فاز یک تا ۴۰ سال آینده چه اصراری به اجرای فاز دوم و یا سوم است؟
نماینده مردم میاندوآب، تکاب و شاهین دژ در مجلس شورای اسلامی گفت: از سال ۴۱ کانال های هوایی و زمینی در ۸۵ هزار هکتار از اراضی دشت میاندوآب زده می شود که ناتمام مانده که اگر این طرح به انجام رسد ۲۰۰ میلیلون متر مکعب آب آزاد می شود و مشکلاتی از قبیل تامین آب کشاورزی، رفع اشتغال و بیکاری و جلوگیری از هدر رفت آب حل می شوند ولی آقای چیت چیان پی گیری این طرح را رها کرده و اقدام به اجرای کانال هوایی در دشت های بناب و ملکان شده است پس مدیریت جهادی که از سوی مقام معظم رهبری بیان شده است کی و کجا انجام خواهد گرفت.دریاچه ارومیه از سال ۷۶ شروع به خشک شدن کرده است و در عرض ۱۳ سال سطح آب دریاچه کاهش زیادی پیدا کرد و در حال حاضر دریاچه مملو از نمک، گویی که کفن پوشیده باشد، به انتظار مرگ خود نشسته است.
خشک شدن دریاچه ارومیه، خطر تبدیل شدن قسمت زیادی از زمین های استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی به نمکزار را به همراه دارد.
از سوی دیگر دریاچه ارومیه دارای ??? جزیره کوچک و بزرگ است که تعدادی از آن ها وضعیت منحصر به فردی از نظر حیات وحش موجود در آن و گونه های گیاهی دارند. اسپیر، اشک، کبودان از جزایر مهم این دریاچه هستند که گوزن زرد، کل، بز و انواع دیگر پستانداران در آن زندگی می کنند.
پارک ملی دریاچه ارومیه که جزو ذخایر ?? گانه بیوسفری جهان اعلام شده با مساحت متوسط پنج هزار و ??? کیلومتر مربع بزرگترین دریاچه داخلی ایران محسوب می شود.