محمدعلی خالق نژاد
گروه تحلیل : امسال روز خبرنگار با ایام شهادت سرور وسالار آزادگان واحرار جهان امام‌ حسین‌ بن علی(ع )ویاران باوفایش مقارن گشته .
به گزارش آراز آذربایجان،چه زیبا وبجا خواهد بود که یادی کنیم از بزرگ پیام رسان واقعه کربلا حضرت زینب کبری (س) که به واقع یک خبرنگار وخبررسان نهضت خونین حسینی(ع)بود که مردانه در حادثه کربلا ایستاد وهرچه درتوان داشت برای ادای آنچه بردوشش نهاده‌ بودند بکار بست .در واقع زینب کبری(س)خبرنگار واقعه عاشورای سال ۶۱هجری بود .پس حضرت زینب س(س)علیرغم تحمل مصیبت‌ها وشدائد عظیم آن حادثه واز،دست دادن عزیزترین هایش به درستی پیام رسان عاشورا است‌ چرا که : ” سِرّ نی در نینوا می ماند اگر زینب نبود کربلا در کربلا می ماند اگر زینب نبود‌” پس پر بیراه نخواهد بود اگر آن حضرت را اسوه و الگوی خبرنگار راستین عاشورای حسینی(ع) دانسته وبهترین الگو برای خبرنگاری معرفی کنیم. با این مقدمه کوتاه مطالبی در وسع صاحب این قلم پیرامون روز خبرنگار در مرعی ومنظر صاحبان قلم واندیشه قرار می‌گیرد .
هرروز ،روز توست…
نگذارتورابخرندجماعتی که ازخدا نمی_ترسند،ازقلم توهراس دارند واین تکلیف تورا مقدس می کند.خبرنگاری، واژه‌ای‌است خالی از هر ابهام و ایهامی. پشت نام خبرنگار اما، مملو از مهارت، دانش، تعهد، دقت، صداقت و درست‌نویسی است. چنین روزی در تقویم ملی و به پاسداشت نام »شهید محمود صارمی« در تاریخ ما ثبت شد تا به بهانه این روز، از تلاش این مرزبانان آزادی، عدالت و حقوق تقدیر به عمل آید.بر همین اساس، معتقدم اهالی رسانه، رسالتی دارندکه تنهاباشوق آگاهی بخشی می‌توانند نویدبخش انجام آن باشند و خبرنگار و قلمش در اوج این اشتیاق است و همین شوق است که قوه محرک مدیران برای به حرکت در آوردن چرخه خدمت‌رسانی به مردم است.واقعیت این است که بیان واقعیات جامعه، رسالتی است که بر دوش هر خبرنگار ونویسنده خبری سنگینی می‌کند ودرواقع تعهدی است نسبت به آنچه که خودرادرقبال انجام آن موظف می‌دانند.آنان که در کار قلم اند ومدام در فکر نوشتن خوب می دانند که دغدغه داشتن، بزرگ ترین انگیزه برای خلق است و آنان که دغدغه ای ندارند خالقان خوبی هم نخواهند بود. خبرنگاران در زمره دسته نخستین اند و آدم های بی خیال هیچ گاه خبر نگارنخواهند شد. همه آنان که یا کار خبری کرده اند و حالا از آن دست شسته اند و یا همچنان با این حرفه پر دغدغه روزگار می_گذرانند به خوبی آگاهند که در همه حوزه های این راه پر رمز وراز، هنر مدیریت کردن دغدغه ها اولویتی اساسی دارد.چه اگر کسی نتواند این دغدغه ها را هدایت کند اندک زمانی پس از همه کامیابی ها نصیبی جز ناکامی نخواهد داشت. خبرنگاری یک هنر است و از آن مهم تر هنر اداره دغدغه ها. خبرنگار در کنار همه دغدغه خویشتن داری را هم به روی دغدغه های دیگران می گشاید واین همه با انگشت تدبیر او راه به جایی می برد. خبرنگاردر این وادی سخت وآسان های پیاپی خود را می یابدو به دیگران نشان می دهد که دغدغه داشتن هنر است ، هنری بزرگ که مثل همه هنر های جهان مشقت و صبوری می خواهد و میوه ای می دهد که شیرینی پاسخ آن در خور به همه رنج ها است . خبرنگاری هر چند شغلی است به ظاهر لذت بخش، اما در باطن انبوهی از رنج ها و مشکلات طاقت فرسایی به‌همراه دارد که اگر لذت تاثیر پذیری اثرات و نوشته ها و مطالب آن را از نظر دور بداریم می تواند بسیار جانکاه و ملال آور باشد و سختی کار را دو چندان کند. بقول برخی دوستان ؛ خبرنگاری شغل دلربایی است اما چنان دل مشغولی و دل افسردگی را در فرد بوجود می آورد که خانواده اش را فراموش می کند . همچنانکه می گویند : شغل خبرنگاری از برون دل می برد و از درون دل می ترکاند . بسیار اتفاق افتاده که خبرنگاران به خاطر انجام وظیفه خویش که همانا خبررسانی فوری و به‌موقع است اعضای خانواده دوستان و حتی منفعت های اقتصادی را از دست داده است.در روزگاری که از آن به عصرانفجار اطلاعات و فنّ آوری نام می برندقطعا نقش خبرنگار به عنوان ابزار اطلاع رسانی، نقشی حیاتی و انکار نشدنی دارد. در دنیای کنونی با وجود فن آوری های ارتباطیِ پیشرفته و متعدد در امر دست یابی سریع به اطلاعات و منابع مختلف و با وجود درگیری هایی که به طور آشکار در بیشتر نقاط این کره خاکی فراگیر شده، کسب اطلاعات صحیح و قابل اطمینان، تنها از راه خبرنگارانی درست کار شدنی است. خبرنگاران که از مهره های اساسی این مهم به شمار می آیند، باید با قبول خطرهای فراوان به واقعیت مسأله پی ببرندوآن را به مردمان برسانند.
حرفه خبرنگاری، باخبر سر و کار دارد و آن را به شیوه های گوناگون به مخاطبان خود می رساند.این خبرباید ویژگی هایی داشته باشد تا مورد توجه بینندگان، شنوندگان و خوانندگان قرار گیرد.خبر خوب، خبری است که درست، روشن و جامع باشد. اگر خبر درست نباشد، مردم اندک اندک به خبررسان بی اعتماد می شوندو منبع خبری خودرا تغییر می دهند.در قرآن کریم هم می خوانیم: (یا اَیّّهَا اَلَّذینُ آمَنوا اِن جائَکُم فاسِقِِ بِنَبَاءِِ فَتَبَیَّنوا »اگر فاسقی برایتان خبری آورد، بدون تحقیق حرفش را نپذیرید«. (سوره حجرات آیه ۶) براساس این آیه نیز خبر باید با صراحت و روشنی، و به دور از ابهام و کنایه به دست مخاطب برسد. هم چنین خبری کامل است که به پرسش هایی که برای مخاطبانِ خبر به وجود می_آید، پاسخ بدهد.
خبرنگار؛ واسطه مردم و مسئولان دردنیای کنونی که همگان سرگرم کار خویش اند و چندان به عملکرد حاکمان و نقد و بررسی آن ها توجه ندارند، این خبرنگاران رسانه ها هستند که با تیزهوشی ودقت، نقش واسطه بین مردم و مسئولان را ایفا می کنند. آن ها، از یک طرف درد دل مردم را می شنوند و به مقامات بالا انتقال می_دهند، و از سوی دیگر، پاسخ های مسئولان را به آگاهی مردم می_رسانند.
نقدعملکرد خوب یابد حاکمان در رسانه هااز دیگر وظایف خبرنگاران است که به بالندگی نظام و نیز پاسخگو بودن مسئولان یاری می رساند.به راستی چه کسی می داند در زمان دفاع و جنگ تحمیلی، آن هنگام که رزمندگان در جبهه ها زیر بمباران اطلاعاتیِ رسانه های غربی و عربی بودند، چه کسانی خطر را به جان می خریدند و از بین گلوله ها، خمپاره ها و میدان های مین، گزارش و خبر تهیه می کردند؟وحتی بسیاری ازآنان جان شیرین خودرا دراین را فدا کرده و شهد شهادت می نوشیدند و این عزیزان و همه خبرنگاران راست کردار دفاع مقدس، با از جان گذشتگی وارد معرکه نبرد حق علیه باطل می شدند و قلم و دوربین به دست، به ثبت وقایع می پرداختند تا آیندگان بدانند که جهانخواران و زورگویان چه بر سر ملت مظلوم و انقلابی ایران آورده بودند. به طور کلی خبرنگار در محل وقوع رویدادها، چشم و گوش رسانه و چشم و گوش مردم است. او باید با استفاده از ویژگی های خدادادی و نیز خصوصیاتی که در دوره های آموزشی دیده، به کشف حقیقت ها بپردازد و آن را در کمترین زمان به مخاطبان خود برساند. گاه خبرنگاران تیزهوشی پیدا می شوند که با توجه به حوادث پیش آمده و نیز تجربه های گذشته، به پیش بینی حوادث آینده می پردازند و به مردم، در مورد منافع ملی، اعتقادات و نیز فرهنگ حاکم هشدارهایی می دهند. خبرنگار خوب، خبرنگاری است که از خطر کردن نهراسد و همواره به دنبال کشف حقیقت باشد.ذوق و استعداد خود را به نمایش می گذاشتند.
یکی از مهم ترین ویژگی های خبرنگار، داشتن عشق و علاقه و قریحه خبرنگاری است. بر این اساس، کسی باید وارد عرصه جذّاب و در عین حال پر مخاطره خبرنگاری شود که ضمن داشتن این استعداد ذاتی، از هنر واژه گزینی، شمّ خبری، حوصله زیاد و نگاه موشکافانه و دقیق نیز برخوردار باشد و با پرهیز از احساسات، بکوشد رویدادها را همان طور که اتفاق افتاده منتشر کند، نه آن طور که خود می خواسته اتفاق بیفتد.سرعت در تصمیم گیری و انتقال سریع خبر، از ویژگی های اساسی خبرنگاری است.حساسیت خبر رسانی، نیاز مخاطبان به دانستن سریع و به موقع خبرها برای اتخاذ تصمیم درست و نیز افزایش رسانه ها و رقابت میان آن_ها، بر ضرورت»سرعت« در کار خبررسانی افزوده است. کمترین تعلل در انعکاس سریع رویدادها، به کاهش اعتبار رسانه و در ادامه، مرگ رسانه و بی خاصیت شدن آن می انجامد. البته باید توجه داشت که هیچ گاه نباید سرعت انتشار را جانشین صحت و درستی خبر کرد؛ زیرا دروغ پراکنی درنهایت به ضرر کمپانی خبری خواهد انجامید واعتماد مخاطبان را به رسانه موردنظر کاهش داده وبی اعتماد خواهد کرد.