حرکت لاک پشتی ساخت راه آهن غرب آذربایجان
قسمت اول
گروه گزارش: طرح ۱۸۵ کیلومتری اورمیه ،مراغه که از سال ۱۳۸۰ با صرف حدود ۲ هزار میلیارد ریال در عرض ۱۳ سال گذشته آغاز شده است هنوز به اتمام نرسیده و طبق آخرین اظهارات مسئولین تا پایان سال ۱۳۹۳ در خوشبخت ترین وضیعت و در صورت تامین اعتبار خط راه آهن احداثی از طرف مراغه به نقده ( سولدوز ) خواهد رسید و این یعنی هنوز نزدیک ۸۵ کیلومتر از پروژه مورد نظر نیازمند سالهای دیگر فرصت، زمان ها و اعتبارهای فزونتر خواهد بود! راه آهن به عنوان یکی از مهمترین راه های ارتباطی زمینی چه به لحاظ حمل و نقل کالا و چه از لحاظ جابه جایی مسافر از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
در ساختارهای زیربنایی کشورها راه آهن جایگاه خاصی دارد و بر همین مبنا راه آهن را میتوان به تنهایی یک صنعت کامل نامید، اهمیت راه آهن در صنعت، کشاورزی، حمل و نقل، جابه جایی مسافر و مسائل نظامی آنرا در زمره داشته های امنیتی قرار داده است.
جایگاه این صنعت در جنگ، صلح، توسعه و ترقی کشورها، استانها و شهرها لزوم توجه و سرمایه گذاری های کلان در این زمینه را توجیه پذیر کرده است. امنیت حمل و نقل کالا و انسان در راه آهن، ضریب اطمینان آن و درصد بسیار پایین حوادث ریلی مزیت آن را بر دیگر وسایل امور حمل و نقل ( هوایی، جاده ای و دریایی) غیرقابل کتمان است.
حتی از منظر اقتصادی نیز راه آهن بر سه مولفه فوق الذکر برتری دارد. نقش مهم این صنعت در ترقی، آبادانی و توسعه کشورها و استانها بیانگر بازدهی مثبت این وسیله نقلیه مطمئن میباشد. نگاهی مختصر به آمار و ارقام جهانی راه آهن بیانگر این نکته مهم است که کشورهای پیشرفته و صنعتی در کنار اقتصاد برنامه ریزی شده، صنعت مادر، کشاورزی مدرن، تکلونوژی متعارف، معادن غنی و ذخائر زیر زمینی، مالک خطوط راه آهن طویل و لوکوموتیوهای پیشرفته نیز هستند. بر این مبنا از میان ۲۰۰ کشور جهان ، ۱۵۰کشور دارای خطوط ریلی هستند و ۵۰ کشور فاقد راه آهن میباشد که برمه ، لیبی ، مالت ، ماداگاسکار ، کویت ، قطر ، بحرین ، عمان ، امرات ، نیکاراگوئه و قبرس از آن جمله اند. اما آمریکا با۲۲۰ هزار کیلومتر خط راه آهن ، روسیه با ۱۵۰ هزار کیلومتر ، آلمان با ۹۰ هزار کیلومتر ، چین با ۸۰ هزار کیلومتر ، هند با ۶۵ هزار کیلومتر ، انگلیس با ۵۰ هزار کیلومتر ، آرژانتین با ۳۵ هزار کیلومتر ، استرالیا با ۳۳هزار کیلومتر ، فرانسه با ۳۲ هزار کیلومتر ، ژاپن با ۲۸ هزار کیلومتر و ایتالیا با ۲۰ هزار کیلومتر خطوط راه آهن ، ۱۲ کشور برتر جهان این لحاظ به شمار میروند. کشورهای موناکو با ۲ کیلومتر، سوتو با ۳ کیلومتر، میکرونزی با۵ کیلومتر، لیختن اشتاین با ۲۰ کیلومتر و افغانستان با ۲۵ کیلومتر حائز رتبه های آخر در زمینه مالکیت خطوط ریلی هستند.
در این میان وضیعت راه آهن در میان همسایه‌های کشورمان ایران حاکی از این است که ترکیه با ۹۵۰۰ کیلومتر و پاکستان با ۹۰۰۰ کیلومتر، آذربایجان با ۲۳۰۰ کیلومتر، ترکمنستان با ۲۱۰۰ کیلومتر، عراق با ۲۰۰۰ کیلومتر و ارمنستان با ۷۰۰۰ کیلومتر خط ریلی دارای بیشترین خطوط راه آهن میباشند و اگر کشورهایی که از راه دریا با ایران همسایه هستند را هم در میان لحاظ میکنیم، قزاقستان با ۱۵۰۰۰کیلومتر و عربستان با ۱۰۰۰ کیلومتر راه آهن جایگاهی بس متفاوت از دید آمار و ارقام دارند. در این میان کویت ، قطر ، بحرین ، امارات و عمان فاقد راه آهن هستند.
ایران با حدود ۹ هزار کیلومتر خط آهن اصلی به جایگاه ترکیه و پاکستان نزدیک است، اما باید در نظر گرفت دو کشور ترکیه و پاکستان تقریبا نصف مساحت ایران را دارند و لذاست که تراکم و ارتباط ریلی دو کشور فوق از ایران بیشتر است و از این قیاص دسترسی مردم شهرها و کشورهای ترکیه و پاکستان به خطوط ریلی و حمل نقل از طریق راه آهن بیشتر است.
جایگاه مهم ایران به واسطه قرار گرفتن در شاهراه حیاتی اروپا، آسیا قفقاز، خاورمیانه، شبه قاره ی هند و چین، ترکستان (آسیای مرکزی) و قرار گرفتن دریای خزر در شمال و تنگه ی هرمز، دریای عمان و خلیج فارس در جنوب و مساحت ۱۶۵۰۰۰۰ کیلومتری و موجودیت بنادر مهمی چون؛ بندرعباس، بندر بوشهر، بندر چابهار، بندر انزلی، بندر ترکمن و بندر آستارا در جنوب و شمال کشور و همسایگی خاکی و آبی با چهارده کشور مختلف، لزوم گسترش خطوط ریلی را حائز اهمیت کرده است. نگاه مختصر آماری به ما میگوید که آلمان با ۳۵۵۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت و با ۹۰۰۰۰ کیلومتر خطوط ریلی در حدود یازده برابر ایران راه آهن دارد. یعنی دسترسی ۸۰میلیون آلمانی به خدمات ریلی ۱۰برابر مردم ایران است. و از این منظر به این نتیجه میرسیم که یکی از شاخصه های ترقی کشورهای صنعتی در صنعت راه آهن قابل رویت است.به مقصد رسیدن سریع محصولات کشاورزی، صنعتی و غذایی و مسافر با ایمنی و امنیت متعارف یکی از راهکارهای رشد اقتصادی در جوامع فوق الذکر است.
آمار کشته های جاده‌ای در کشورهای توسعه نیافته مانند ایران و آسیب های فراوان جسمی، روحی و اقتصادی وارد شده به خانواده ها، جاده های غیر استاندارد، اتومبیل های غیر استاندارد، علائم ناکافی، رانندگی ناکارآمد و فرهنگ عجله و عصبانیت و لزوم مسافرت های ضروری و وسعت پهناور ایران راهی جز سرمایه گذاری فراوان در صنعت راه آهن ندارد.
کشته شدن سالانه حدود ۲۰ هزار نفر در جاده های ایران یعنی فاجعه، به عبارتی در ۱۵ سال اخیر ۳۰۰ هزار نفر در جاده های این مرز و بوم قتل و عام شده اند به نحوی که آثار ویرانگر این فاجعه با جنگ های کلاسیک برابری میکند و در مواردی از آن هم فراتر میرود! به لحاظ اقتصادی هم گران بودن کرایه حمل و نقل زمینی ارتباطی مستقیم با آمار پایین خطوط ریلی دارد. هم از دیدگاه سلامتی انسان ها و هم به لحاظ اقتصادی بودن راه آهن یکی از بناهای توسعه و ترقی تلقی میشود.
مباحثی همچون کوهستانی بودن و صرفه اقتصادی نداشتن در مقوله ی راه آهن جز توجیه کم کاری و طفره رفتن در خدمات رسانی به استان ها نبوده و نیست.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۱۵ بهمن ۱۳۹۳ ساعت ۶:۵۶ ق.ظ
