حاشیه های پررنگ تر از متن شهرنشینی در آذربایجان غربی

گروه اجتماعی: بیشتر مناطقی که امروز در ارومیه و سایر شهرهای بزرگ آذربایجان غربی به عنوان مناطقه حاشیه نشین و یا بافت فرسوده حاشیه شهر شناخته می شود، مطالباتی دارند که برآورده کردن آنها خارج از توان مدیریت شهری بوده و برآورده نکردن آنها معضلی جدی را در شهرها به وجود آورده است.
مناطقی که در شهرهای بزرگ آذربایجان غربی پسوند ‘آباد’ را یدک می کشند، همانند حسین آباد علی آباد، شاهرخ آباد، وکیل آباد و کشتارگاه در طول سالیان متمادی و در اثر مهاجرت روستائیان شهرهای مختلف استان به وجود آمده اند و اگر گذری در این مناطق داشته باشیم، مردمانی را خواهیم دید که از عدم تحقق خواسته هایشان شکایت می کنند.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان هر پدیده اجتماعی علتی دارد و حاشیه نشینی در آذربایجان_غربی نیز حاصل نبود توسعه متوازن و بی توجهی به روستاهاست.
به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران، اگر به روستاهای استان به عنوان کانون تولید توجه می_شد و زیرساخت های روستایی توسعه می_یافت، شاهد رشد روز افزون مهاجرت روستائیان به شهرها و پدیده ای به نام حاشیه نشینی نبودیم.
اعتیاد، قاچاق، سرقت و انواع ناهنجاری های اجتماعی در مناطق حاشیه نشین رشد یافته و روز به روز تقویت می شود و پائین بودن سطح برخورداری از رفاه اجتماعی و فردی، این مناطق را به مناطقی مستعد برای انواع ناهنجاری های اجتماعی کرده است.
بیکاری و عدم دستیابی به شغل مناسب و انباشته شدن خواسته ها بر روی هم در سالیان متمادی از ساکنان این مناطق افرادی ناراضی و معترض ساخته است.
با رشد روز افزون مهاجرت و حاشیه نشینی نیازها در بخش های مختلف اجتماعی، فرهنگی افزایش می یابد که پاسخ دهی نامناسب به این نیازها با توجه به محدودیت امکانات، آسیب های اجتماعی را در پی خواهد داشت.
بهداشت، آموزش و پرورش، خدمات شهری و عمومی و برخورداری از حداقل های زندگی از جمله نیازهای ساکنان مناطق حاشیه نشین محسوب می شود.
*نماینده مردم ماکو، شوط، پلدشت و چالدران در مجلس شورای اسلامی؛حاشیه نشینی از معضلات جدی آذربایجان غربی است
عین الله شریف پور نماینده مردم ماکو، شوط پلدشت و چالدران در مجلس شورای اسلامی در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: هنوز نتوانسته ایم فرصت های شغلی مناسبی را به منظور رفاه حال مردم مناطق روستایی و عشایری ایجاد کنیم و به همین علت ساکنان این مناطق به شهرها کوچ می کنند و در نهایت حاشیه نشینی ناشی از کوچ آنها به یکی از معضلات جدی آذربایجان غربی تبدیل شده است. وی اظهار کرد: نبود فرصتهای شغلی در روستاها و مناطق عشایرنشین باعث مهاجرت ساکنان آنها به شهرهای استان به خصوص مرکز استان شده است.
نماینده مردم ماکو در خانه ملت با اشاره به جرم خیز بودن مناطق حاشیه نشین اظهار کرد: افزایش ناهنجاری های اجتماعی نظیر سرقت، اعتیاد و طلاق از جمله پیامدهای شوم حاشیه نشینی است. شریف پور ادامه داد: با افزایش حاشیه نشینی هزینه های امنیتی هم بالا می رود.
این نماینده مجلس بیان کرد: فراهم ساختن بسترهای اشتغال، راه اندازی صنایع کوچک و کارگاههای زود بازده می تواند روستاییان را در روستا ماندگار کرده و جلوی مهاجرت و حاشیه نشینی را بگیرد.
شریف پور با بیان اینکه آذربایجان_غربی دارای پتانسیل ها و ظرفیتهای بالقوه ای است، گفت: هنوز از این پتانسیلها در عرصه ها و حوزه های مختلف اقتصادی به خوبی استفاده نشده است.
نماینده مردم ماکو در خانه ملت اظهار کرد: امروزه کشاورزی به خاطر پائین بودن ارزش افزوده نمی تواند درآمد مناسبی نصیب کشاورزان کند و همین بی بهره ماندن کشاورز از درآمد مناسب، یکی دیگر از عوامل مهاجرت و گسترش پدیده حاشیه نشینی است.
شریف پور ادامه داد: با تغییر الگوی کشت قیمت تمام شده افزایش یافته و کشاورز و دامدار به درآمد و سود مناسب خود دست می یابد.
وی با بیان اینکه فرهنگ کار و پشتیبانی از فرهنگ کار در جامعه باید نهادینه شود، افزود: متاسفانه در این خصوص مقداری سستی شده و به عنوان مثال مروجان کشاورزی در انتقال روشهای نوین به کشاورزان موفق نبوده اند.
شریف پور ادامه داد: وقتی چنین اقدامی صورت نگیرد، بدون تردید کشاورز نیز نمی تواند چاره ای برای مشکلات خود یافته و درآمدی کسب کند و در پی آن مجبور به مهاجرت از روستا می شود. نماینده مردم ماکو بیان کرد: متاسفانه با گذشت ۳۶ سال از انقلاب، تنها سه درصد روستاهای چالدران از نعمت گاز بهره مند شده در حالی که متوسط برخورداری مردم روستایی در سطح کشور به ۶۰ درصد است و همین محروم بودن برخی روستاهای استان از بسیاری از امکانات عامل دیگری است که به آهنگ مهاجرت از روستا و رشد حاشیه نشینی شتاب می بخشد.
*مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری آذربایجان غربی؛ روستاهای استان فاقد فرصتهای شغلی هستند
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری آذربایجان غربی نیز گفت: در روستاهای استان امکاناتی از قبیل آب و برق و تلفن ایجاد شده اما فرصت شغلی به وجود نیامده است.
هوشنگ عطاپور در مصاحبه با خبرنگار ایرنا افزود: تنها منبع درآمد روستائیان کشاورزی است و اگر با دقت به این مهم نگاه کنیم کشاورزی نیز به علت سنتی بودن نمی تواند منبع درآمد مناسبی برای کشاورزان و روستانشینان باشد.
وی ادامه داد: نبود کسب و درآمد مناسب از کشاورزی، روستاییان را وادار به مهاجرت می_کند.
عطاپور اظهار کرد: تک محصولی بودن اقتصاد روستا و وابسته بودن آن به کشاورزی، نبود واحدهای تولیدی و کارگاههای مختلف باعث می شود تا روستائی برای امرار معاش و کسب درآمد ناچار به ترک روستا شود.
وی افزود: وقتی بستر مناسبی برای اشتغال روستائیان فراهم نشود و کشاورزی از سنتی به مدرن تغییر نکند، در آینده ای نزدیک شاهد خالی شدن روستاها، از بین رفتن کشاورزی و افزایش حاشیه نشینی خواهیم شد.
*کارشناسان مسائل اجتماعی ناهنجاری_های اجتماعی، اعتیاد و فقر از پیامدهای حاشیه نشینی است
تعدادی از کارشناسان مسائل اجتماعی معتقدند که افراد جوان با توجه به احساس محرومیت نسبی و عدم توانایی ارضای نیازهای خود، به صورت بالقوه به ناراضی هایی تبدیل می شوند که ممکن است با وقوع هر حادثه ای و با تحریک عناصر ناآگاه و یا مغرض به برهم زدن امنیت عمومی و اخلال دست بزنند که این مساله محدود به ایران نیست و حتی شورش های فرانسه در سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۷ نیز به نوعی متاثر از این مساله بود. این کارشناسان معتقدند که مناطق حاشیه نشین منشا و محل تجمع کودکان فراری، کودکان کار خیابانی و کارتن ‌خواب‌هایی می شوند که در فرار از قانون و عدم همکاری با مامورین انتظامی با هم متحد هستند.
جامعه شناسان هم بر این عقیده هستند که فقر و ناتوانی یا عدم تمایل بازار رسمی اقتصاد شهر به جذب حاشیه نشینان، آنها را به بازار فعالیتهای غیر رسمی می کشاند که بخشی از محصولات آن در زمره امور ممنوع و بزهکارانه مثل مواد مخدر دزدی و سایر ناهنجاری های اجتماعی است.
*معاون استاندار آذربایجان غربی: مقابله با اعتیاد و حاشیه‌نشینی اولویت آذربایجان غربی در برنامه ششم توسعه است‌
معاون سیاسی و امنیتی استاندار آذربایجان_غربی نیز گفت: مقابله با اعتیاد و حاشیه‌نشینی اولویت نخست مدیران آذربایجان غربی در تهیه و تدوین برنامه ششم توسعه است.
علیرضا رادفر‌ افزود: مقام معظم رهبری پیوسته در خصوص ضرورت توجه و مقابله با آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی تاکید دارند و از این رو مقابله با اعتیاد و حاشیه‌نشینی اولویت نخست مدیران آذربایجان غربی در تهیه و تدوین برنامه ششم توسعه است.
وی ادامه داد: از تبعات و آثار مسائل اجتماعی و فرهنگی نباید به سادگی عبور کرد و همانگونه که رهبر معظم انقلاب تاکید دارند باید تمام تلاش و توان دولت برای مقابله و کاهش آسیب‌های اجتماعی به ویژه موضوع مقابله با اعتیاد و حاشیه‌نشینی به کار گرفته شود و این مهم در آذربایجان غربی در تدوین برنامه ششم توسعه به یقین لحاظ می‌شود.
معاون سیاسی و امنیتی استاندار آذربایجان_غربی اظهار کرد: تحلیل وضعیت موجود استان و بررسی دقیق آمارها برای برنامه‌ریزی صحیح و اصولی باید در تمام کمیته‌ها به دقت انجام شود چون اساس برنامه‌ریزی صحیح و اصولی برای استان، داشتن اطلاعات اولیه و آمارهای دقیق است.
به گزارش آرازآذربایجان به نقل ازایرنا، ۶۰۰ هزار نفر در ۷۲ محله با وسعت سه هزار هکتار در مناطق حاشیه ای شهرهای استان آذربایجان غربی زندگی می کنند. در میان شهرهای آذربایجان_غربی ارومیه، میاندوآب، بوکان، مهاباد و خوی دارای بیشترین جمعیت حاشیه نشین هستند و در ارومیه بر اساس مطالعات سال ۹۳، بیش از ۳۰۰ هزار نفر در مناطق حاشیه ای شهر زندگی می کنند.