نماينده مردم ماکو در مجلس:

حاشیه نشینی ناشی از کوچ روستائیان معضلی جدی برای آذربایجان غربی است

گروه خبر: نماینده مردم ماکو در مجلس: با بیان اینکه ، فرصت های شغلی مناسبی به منظور رفاه حال مردم مناطق روستایی و عشایری ایجاد نشده و به همین علت ساکنان این مناطق به شهرها کوچ می کنند و در نهایت حاشیه نشینی ناشی از کوچ آنان به یکی از معضلات جدی آذربایجان غربی تبدیل شده است.
نماینده مردم ماکو و نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی هم با اشاره به جرم خیز بودن مناطق حاشیه نشین گفت: افزایش ناهنجاری های اجتماعی نظیر سرقت، اعتیاد و طلاق از جمله پیامدهای شوم حاشیه نشینی است. عین الله شریف پور با تاکید بر اینکه با افزایش حاشیه نشینی هزینه های امنیتی هم بالا می رود، بیان کرد: فراهم کردن بسترهای اشتغال، راه اندازی صنایع کوچک و کارگاه های زودبازده می تواند روستاییان را در روستا ماندگار کرده و جلوی مهاجرت و حاشیه نشینی آنان را بگیرد.
شریف پور گفت: هنوز فرصت های شغلی مناسبی به منظور رفاه حال مردم مناطق روستایی و عشایری ایجاد نشده و به همین علت ساکنان این مناطق به شهرها کوچ می کنند و در نهایت حاشیه نشینی ناشی از کوچ آنان به یکی از معضلات جدی آذربایجان غربی تبدیل شده است. نماینده مردم ماکو اضافه کرد: امروزه کشاورزی به خاطر پایین بودن ارزش افزوده نمی تواند درآمد مناسبی نصیب کشاورزان کند و همین بی بهره ماندن کشاورز از درآمد مناسب، از عوامل مهاجرت و گسترش پدیده حاشیه نشینی است. حاشیه نشینی از معضلات اجتماعی شهرهای مختلف آذربایجان غربی بوده که حل آن با چالش های بزرگی روبرو است زیرا نه مردم حاشیه نشین توان مالی برای جابجایی دارند و نه مسوولان می توانند خیل عظیم حاشیه نشینان را به مشارکت در حل این معضل ترغیب کرده یا امکانات رفاهی در این مناطق وسیع فراهم کنند.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز گفت: یک پنجم جمعیت کشور حاشیه نشین هستند و آسیب های اجتماعی ناشی از حاشیه نشینی در حال گسترش است.
رسول خضری با بیان اینکه حاشیه نشینی از مرز هشدار گذشته و در برخی مناطق به مساله ای امنیتی و اساسی تبدیل شده است، افزود: آسیب های اجتماعی در مناطق حاشیه نشین به دلیل فقر شیوع بیشتری دارد و متاسفانه به دلیل نبود عزم جدی، یکپارچگی و مدیریت واحد هنوز گامی جدی برای مدیریت آن برداشته نشده است. این نماینده مجلس ادامه داد: در حالی که اغلب مناطق حاشیه نشین پروانه ساخت دارند و دارای امکاناتی مانند آب، برق و گاز هستند، چطور می توان از آنجا به عنوان سکونتگاه های غیررسمی یاد کرد.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با بیان اینکه دولت در برنامه ششم مکلف به کاهش ۲۵ درصدی حاشیه نشینی تا پایان برنامه شده، گفت: هنوز یک درصد از اهداف این مصوبه محقق نشده زیرا آمار حاشیه نشینان کاهش نیافته است. نماینده سردشت و پیرانشهر با تاکید بر اینکه دولت باید برای مبارزه با آسیب های اجتماعی برنامه و تصمیم واحد داشته باشد، گفت: اغلب کشورهای دنیا برای مبارزه با آسیب های اجتماعی برنامه مدون داشته و بودجه های ویژه ای را اختصاص می دهند.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار آذربایجان غربی نیز در آخرین جلسه کارگروه تخصصی اجتماعی و فرهنگی استان با بیان اینکه طرح جامع کاهش آسیب های اجتماعی استان در حال تهیه و تدوین است، گفت: با برگزاری جلسات متعدد در این خصوص و اولویت بندی آسیب ها، تکالیفی برای تمامی دستگاه های اجرایی در برنامه ششم توسعه پیش بینی شده و دولت مکلف است این تکالیف را اجرا کند.
علیرضا رادفر ادامه داد: نقاط آسیب پذیر و آسیب خیز به ویژه در مناطق حاشیه ای شهر باید به موقع و دقیق شناسایی شده و اقدامات لازم برای بهبود و رفع این نقاط آسیب پذیر باید به موقع انجام شود.
وی اضافه کرد: مهاجرت معکوس به عنوان یکی از آسیب های اجتماعی استان مطرح بوده و در این خصوص پنج شهرستان هدفگذاری و مقرر شده است تا در هر سال ۱۰ درصد از روند مهاجرت های معکوس آنها کاسته شود.
برخی از ساکنان مناطق حاشیه نشین ارومیه از جمله حسین آباد، انتهای جاده انهر و شهرک گلمان نیز نبود فضای سبز و محیط بهداشتی برای بازی کودکان در این مناطق را یاد آور شدند. یک کارشناس مسایل اجتماعی معتقد است که حدود ۳۶۰ تا ۴۰۰ هزار نفر از جمعیت آذربایجان غربی را حاشیه نشین ها تشکیل می دهند و برخی برآوردها کل جمعیت سکونتگاه های غیررسمی استان را ۶۰۰ هزار نفر تخمین می زنند.
هوشنگ عطاپور اضافه کرد: با توجه به تفاوت تعریف سکونتگاه غیررسمی با حاشیه نشینی و تفاوت سطح اقتصادی حاشیه نشین ها با ساکنان سکونتگاه های غیررسمی از نظر اجتماعی، حاشیه نشینی مساله اصلی به شمار می رود و اگر مدیریت نشود به آسیب اجتماعی تبدیل می شود. وی اضافه کرد: شهرستان ارومیه به طور متوسط سالانه با افزایش ۷۰ هکتار از مناطق حاشیه نشین روبه رو است که البته بخش عمده ای از این حاشیه نشینی به سکونتگاه های غیررسمی و ساخت و سازهای غیرقانونی و زمین خواری و کوه خواری برمی گردد.
وی ادامه داد: در ارومیه باید موضوع حاشیه نشینان با شرایط اجتماعی اقتصادی آسیب پذیر از گروه شکل دهندگان سکونت گاه های غیررسمی و غیر قانونی تفکیک داده شوند. عطاپور بیان کرد: بخش عمده ای از حاشیه نشینان را جمعیت مهاجران از همان استان تشکیل می دهند یعنی حاشیه نشینان شهر خوی اغلب از روستاهای اطراف و در ارومیه هم جمعیت حاشیه نشینان ترکیبی از جمعیت کل استان هستند.
وی ادامه داد: در جنوب آذربایجان غربی نیز مهاجرت هایی از استان های جنوبی کشور مشاهده می شود و مناطق حاشیه ای شهر بوکان بیشترین مقصد آنان در دهه های اخیر بوده است. این کارشناس مسایل اجتماعی با بیان اینکه حاشیه نشینی به منزله ترکیبی از شرایط اجتماعی پیچیده و متعارض است که جمعیت ناهمگونی را از نظر اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی درون خود دارد، بیان کرد: مناطق حاشیه نشین در گسل های اجتماعی و فرهنگی مستقر هستند.
وی افزود: این مناطق به دلیل تفاوت های فرهنگی و اقتصادی از ساخت شهری پس زده می شود یعنی حاشیه نشینی زندگی در تبعیض آشکار و دسترسی نداشتن به منابع و تسهیلاتی است که جمعیت اصلی شهر از آن برخوردار هستند.
عطاپور بیان کرد: همین نسبت اجتماعی و اقتصادی در بستر ناهمگونی فرهنگی به شکل گیری جزایر اجتماعی منجر می شود و ساکنان این مناطق را با معضل آسیب های اجتماعی مواجه می کند. وی اضافه کرد: ساکنان مناطق حاشیه نشین انسان های شریفی هستند که برای دسترسی به رفاه نسبی و نداشتن موقعیت مناسب اقتصادی در سرزمین مبدا و بر اساس یک حق قانونی یعنی مهاجرت درون سرزمینی به حاشیه های شهر پناه آورده اند ولی در نهایت به مشکل خارج از محدوده بودن برخورد کرده و مورد غضب برنامه ریزان و مسوولان شهری و حتی اجرایی قرار گرفته اند. وی بیان کرد: خوشبختانه در دوره دولت تدبیر و امید کارهای جدی برای توانمندسازی حاشیه نشینان شروع شده و تداوم آن با جدیت بیشتر ضروری است. لیلا اسدی، یکی از ساکنان این مناطق گفت: سال ها پیش از سر ناچاری و به دلیل نبود شغل مجبور به مهاجرت به ارومیه شدیم اما تنها چیزی که از این کلان شهر نصیب ما شد، بیکاری و زندگی مشقت بار بود. یکی دیگر از ساکنان شهرک گلمان نیز گفت: اگرچه اینجا را شهرک نامیده اند اما هنوز از کمترین امکانات بی بهره است؛ فاصله طولانی تا شهر و نبود مراکز درمانی و خدماتی دست به دست هم داده و ما را از حاشیه نشین هم حاشیه نشین تر کرده است.
شکل گیری سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه نشینی از مسایل اجتماعی پسا صنعتی شدن و مهاجرت روستاییان به مراکز تولیدی در شهرهاست؛ کشور ما نیز با شروع صنعتی شدن و کاهش نقش روستاها در تولید داخلی و جایگزینی صنایع کوچک محلی با واردات کالاهای صنعتی، به تدریج با این معضل روبرو شد.
حاشیه نشینی به شکل حلبی آباد ابتدا در تهران، تبریز، اصفهان و سایر شهرهای صنعتی پدیدار شد اما در زمان حاضر نه تنها در ارومیه بلکه در شهرهای بوکان، پیرانشهر، مهاباد، میاندوآب، سردشت و خوی نیز مناطق حاشیه نشین شکل گرفته است.
یکی از ویژگی های حاشیه نشینی در آذربایجان غربی و به ویژه جنوب آن مهاجرپذیری از استان های همجوار به دلیل شیب توسعه ای و وجود فضای کافی گسترش شهری بوده که شهرستان بوکان نمونه عینی آن است.
به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایرنا ، ۶۰۰ هزار نفر در ۷۲ محله با وسعت سه هزار هکتار در مناطق حاشیه ای شهرهای آذربایجان غربی زندگی می کنند که بیش از ۲۰۰ هزار نفر از آنان در ارومیه و در مناطقی چون کشتارگاه، حاجی پیرلو، وکیل آباد، اسلام آباد، علی آباد، حسین آباد، شهرک پردیس و شهرک گلمان سکونت دارند. بر اساس این گزارش روستاهای الواج، دیگاله، دیزج سیاوش، طرزیلو و تعداد دیگری از روستاها که به دلیل توسعه شهر ارومیه در اراضی داخل شهر قرار گرفته‌، از معضل حاشیه نشینی در امان نمانده است.
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com