تورکچولوک و آذربایجاندان قاباق آذربایجان

حاضیرلایان:اکبر سعادت
تورک جماعاتی فیکری؛تورکلر آراسیندا نه زامان و هاردا گیردی؟ایشته هلی چوخ دا آسان اولمایان بیر تاریخ مسئله سی… .اصیل مسئله نین هللی یولونداچالیشماغا باشلامادان اؤنجه ایستفاده ائتدیگیمیز ایکی ایفاده دن-تورکلر ومیللت فیکری ایفاده لریندن قصد ائتدیگیمیز معنالاری آچیقجا تعیین ائتمه لی ییک.
تورکون تعریفی:
تورکلر دئدیگیمیز زامان ائتنوقرافیا و فیلولوگییا وتاریخله انگلیسی اولانلارین بزن “تورک-تاتار” تورک تاتار موغول دئیه آندیقلاری بیر عیرقه دن گلمه،عادتلری؛دیللری بیر بیرینه چوخ یاخین،تاریخ حیاتلاری بیر بیرینه قاریشمیش اولان قؤوم وقبیله لرین تامامینی نطرده توتوروق..
بو باخیمدان ایرانلی و آوروپالی بعضی یازارلارین و اونلارا اویاراق بعضی عوثمانلی یازارلارینین تاتار دئدیکلری کازانلیار،آذربایجانلیار…ایلاخیری ایله برابر قیرغیزلار یاکوتلار دا تورک لر ایفاده سی نین ایچینده دئمک دیر.
میللتین تعریفی:
میلت ندیر؟ گرئچک ده میلت لر وار اولماسینا رغمن میلتین تعریفی او قدر ده آسان دئییل دیر.
میلتلرین گرئچک ده اورتایا چیخماسینا اولدوغو کیمی، تئوریده تعریفینه ده سیاسی منافعلرین موداخیله سی، تاثیری اولموشدور.
بو گون میلتین تام علمی دئیه بیله جگیمیز بیر تعریفینی تاپیب گؤستره بیلمه ریک…میلتین بیر نئچه تعریفی واردیر:تشکیلات حالیندا بولونان هر میلت موؤجود شرط لره و قارشییا قویولان مقصده گوره میلتی تعریف ائتمیشدیر.
مثلن آلمانلار و سلاویانلار عیرق ودیلی(یئنی تاریخ ضروریتی) فرانسیزلار آرزو و ایرادنی(یئنی فردی آزادلیغی)ایتالیانلار اراضی و دیلی(یئنی جوغرافی و تاریخ ضرورتی)میلتین میدانا گلمه سینده و داعوامیندا ان اساسلی عامیل اولاراق آلمیشلار.
میلت:میلت عیرق و دیلین اساسن بیرلیگیندن دولایی سوسیال ویجدانیندا بیرلیک و برابر لیک میدانا گلمیش بیر اینسان توپلومودور.
آذربایجان دان قاباق آذربایجان
آذربایجان آدینین نه اولدوغونو،هانسی دیله منسوب اولدوغو بلکی ده آذربایجان تاریخی مسئله ریندن بیری سی دیر.
بعصی عالیم لر اونو آز تورکلریینه باغلاییرلار و قدیم زامانلاردا اونلارین بورادا یاشادیقلارینا استناد ائده رک آرز(آذ+ار+بی)سوزونو آذربایجان سوزونون قایناغی بیلیرلر.
بعضی عالیم لر اپآذربایجانی اودا باغلاییر.بعضی لر آتروپات آدینا،خلف تبریزی ایسه،برهان قاطع اثرینده بو آدین تورکلرین اساطیری شاهی اوغوزخان طرفیندن وئریلدیگی قناعتینده دیر.بورادا آذربایجان حاقیندا یوخ،آذربایجاندان قاباق آذربایجان آدلارینا گوره دانیشماق ایسته ییریک:
توروککی:
قدیم آذربایجاندا یاشایان توروک طایفا بیرلیگی نین آدیلا باغلی دیر.هله میلاددان قاباق ۳-نجو مین ایللگین بیرینجی یاریسیندان “اورمو آسوری “کتیبه لرینده توروک گؤلونون جنوب و جنوب شرقیندن ایندیکی زنجانا قدر کی تورپاقلارا یاشاییردیلار.
اورارتو کتیبه لرینده کیمی آدلاری چکیلیر.بین النهرین کتیبه لرینده بعضا آذربایجان زنجان وهمدان بؤلگه لری توروکی یعنی :”توروک لارین اؤلکه سی” آدلانیر.
کوت/قوت:
قوت لاردا نئچه طایفا بیرلیگی ایدیلر.لندسبرگر۱۹۳۷ده تورک تاریخ قورولتاییندا اونلارین تورک اولدوغو حاقدا گوجلو نظریه لر ایره لی سوردو.بو طایفانین آدی میلاددان قاباق ۳-نجو مین ایللکیده صحنه یه چیخیر .میلاددان قاباق ۱-نجی مین ایللیک قاینا قلاری غربده اورارتو اراضیسی داخل اولماقدلا بوتون آذربایجان و اوردا یاشایان خالقا کوت آدینی وئردیر.
کوت سوزو سونرالار عمومی لیگینی ایتیریر و یئرینی ماننا سوزونه وئریر.کوت لار ایسه ماننانین بیر طایفیاسی کیمی یاشاماغا داوام ائدیرلر…
ماننا:
بیرینجی مین ایللیگین اوللرینده یارنان دؤلت،میلاددان قاباق۵۹۰ ایلینده ماد توسطیله اشغال اولوب آرادان گئدیر.
بو دؤلتین آدی مادا ضمیمه اولانا قدر،آذربایجان اراضیی نین آدی کیمی ایشلنیردی.
کیچیک ماد:
مادلارین مختلف طایفالاردان بیرلشمیش اولدوقلاری بیلیریک .آنجاق بونلارین حاکیم طبقه سی نین هانسی دیلده دانیشدیغینی سؤیله مک چتین دیر…ماد تاریخی اوزه رینده تدقیق لرآپاران روس عالیمی دیاکونوف یازیرکی میلاددان قاباق ۸-۹نجی عصرلردن بیزه گلیب چاتان ماد آدلاری نین یاریسندان چوخا هند واروپایی دیللرینده بیر کؤک تاپماق اولور.ماننا اهالیسی دیل و منشا جهتیندن مادین خصوصیله مرکزی ایران اراضی سینده یاشایان طایفالاریندان فرقلندیکلری اوچون ماننا ماد اراضی سینه قاریشیقدان سونرا کیچیک ماد آدینی داشیمیشدی و بئله لیکله مادین باشقا اراضی سی اولان بویوک ماددان فرقلندیریلمیشدی.