تماشاگر منفعل نبرد آرتمیا اورمیانا با مرگ و تشنگی نباشیم

گروه اجتماعی: فلامینگوها این روزها محل ورود آب شیرین به دریاچه ارومیه را به دلیل کاهش غلظت شوری آب، افزایش تعدادآرتمیا و کاهش پدیده کریستالیزاسیون برای زندگی انتخاب می‌کنند. به گزارش آرازآذربایجان فلامینگو از ارتمیا تغذیه می‌کند، فلامینگو پرنده‌ای اجتماعی است و معمولاً در اردیبهشت ماه، زمان آماده شدن برای جوجه ریزی است. ۲۴ روز پس از تخم گذاری جوجه به دنیا آمده و پس از ۴۰ روز قدرت پرواز پیدا می‌کند.
فلامینگوها معمولاً سواحل دریاچه و رودخانه‌ها و محل ورود آب شیرین به دریاچه ارومیه را به دلیل کاهش غلظت شوری آب افزایش تعداد ارتمیا و کاهش پدیده کریستالیزاسیون برای زندگی انتخاب می‌کنند.
این پرندگان در مکان هایی کاملا باتلاقی و در خارج از دسترس شغال و روباه تخم گذاری می_کنند. غذای این جانداران آرتمیا و حشرات ریز موجود در آب دریاچه ارومیه است و این جانداران به علت آبکش بودن شکل منقارشان می_توانند از حشرات ریز آب تغذیه کنند.
شمار فلامینگوهای دریاچه ارومیه طبق آمار سال گذشته ۳۵ هزار بال برآورد می شود که با جوجه آوری امسال به ۴۵ هزار بال افزایش می_یابد. فلامینگو پرنده‌ای است از راسته‌ای بال‌آتشی‌سانان با پاهای دراز و منقاری منحنی و گردنی بلند خمیده، آبچر با بدنی بسیار کشیده و پر و بالی به رنگهای سفید و صورتی است.
در پروازها، پاها و گردنش کشیده و قدری پائین‌تر از سطح بدن قرار می‌گیرد و بالهایش ترکیب زیبایی از رنگهای سرخ و سیاه است.
پرنده نابالغ قهوه‌ای مایل به خاکستری چرک است. فلامینگو به آرامی راه می‌رود و در حالی‌که سر و منقار خود را در آب کم عمق فرو برده تغذیه می‌کند.فلامینگو از ۹۰ سانتیمتر تا یک و نیم متر بلندی دارد. بیشتر فلامینگوها حلزون و گیاهان آبی را می‌خورند. این پرندگان به صورت دست جمعی و در دسته‌های چند هزارتایی زندگی می‌کنند.
آرتمیا اورمیانا در نبرد با کم‌آبی و مرگ
آرتمیا اورمیانا یکی از هفت گونه آرتمیای شناخته‌شده در جهان است و در حالت طبیعی ۵۲ درصد پروتئین و ۴ درصد چربی دارد که می‌توان میزان چربی آن را در پرورش مصنوعی و غذادهی دستی به میزان ۱۴ درصد افزایش داد.
آرتمیا یا میگوی آب شور موجود ظریف و کوچکی است از رده سخت پوستان که به زندگی در آبهای شور و بسیار شور عادت کرده و بدلیل عدم وجود جانوران شکارچی و رقبای غذایی در چنین محیطهای با شرایط دشوار آنها سازش پیدا کرده است و بصورت جمعیت‌های بسیار انبوه رشد و تکثیر نموده است.
توزیع جغرافیایی وسیع ، تنوع اکولوژیکی زیستگاههای مجزا و انعطاف پذیری ژنتیکی گونه_های آرتمیا، باعث به وجود آمدن سویه ها یا نژادهای مختلف جغرافیایی گردیده است. این گروه های متنوع آرتمیا در دو گروه تحت عنوان آرتمیای دو جنسی و آرتمیای بکرزا شناخته شده_اند.
از گروه های آرتمیاهای دوجنسی هشت گونه مهم در دنیا شناخته شده اند که آرتمیای دریاچه ارومیه یکی از آنها می باشد و تحت عنوان آرتمیا اورمیانا معروف است.
بزرگترین زیستگاه آرتمیا در ایران و جهان دریاچه ارومیه می باشد و آرتمیای موجود در آن با توجه به ویژگی های خاص، بعنوان یک گونه مجزا نامگذاری شده است. علاوه بر دریاچه ارومیه وجود آرتمیا در دریاچه های دیگرنیز گزارش شده است.
مهمترین کاربرد آرتمیا مربوط به صنعت آبزی پروری می باشد. امروزه آرتمیا به عنوان بهترین ماده غذایی برای پرورش میگو، ماهیهای دریایی، آب شیرین و زینتی شناخته شده است.
شاید مهمترین علل در این مورد، ارزش غذایی آن باشد. علاوه بر ارزش غذایی بالا دلایل دیگری نیز در گسترش روزافزون استفاده از آرتمیا در آبزی پروری وجود دارد.
طلای زنده ارومیه
آرتمیای دریاچه ارومیه نیز برای اولین بار در سال ۱۸۹۹ توسط گونتر گزارش شده و در سال ۱۹۷۶ توسط کلارک و باون تحت گونه جداگانه_ای بنام آرتمیا اورمیانا شناخته و نامگذاری گردید. البته این گونه، بومی دریاچه اومیه بوده و بر اساس ویژگی های منحصر به فردی که نسبت به سایر گونه ها در جهان دارد تحت گونه جداگانه نامگذاری شده است.
آرتمیا ارومیانا یکی از ۷ گونه ی شناخته شده دو جنسی درجهان است ولی در اطراف دریاچه استرین پارتنوژنز یا بکر زایی نیز گزارش شده است. ارزش غذایی و پتانسیل رشد آرتمیا در دریاچه ارومیه علاوه بر اینکه بر ظرفیت های ژنتیکی وابسته است تا حد زیادی هم به کیفیت و کمیت جمعیت فیتوپلا نکتون ها مرتبط است.
ادامه حیات »آرتمیا ارومیانا« منوط به احیای پارک ملی دریاچه ارومیه
کاهش ذخایر، تخم و سیست »آرتمیا ارومیانا« در دریاچه ارومیه که زمانی بزرگ‌ترین منبع آرتمیای جهان بود نشانه‌ای از تهدید جدی برای ادامه حیات تنها موجود زنده دومین دریاچه شور دنیاست، تهدیدی که امروز به یکی از دغدغه‌های زیست‌محیطی تبدیل‌شده است.خشک‌سالی‌های یک دهه اخیر در منطقه و تبخیر بسیار بالا به همراه گرمای بیش‌ازحد، کاهش آب ورودی به دریاچه ارومیه سبب شده بود که غلظت نمک به بالای ۳۶۰ گرم بر لیتر رسیده و شرایط مطلوب برای ادامه حیات آرتمیا ارومیانا از بین برود.
با توجه به افزایش میزان بارش در سال‌های اخیر و نیز اقدامات ستاد احیای دریاچه ارومیه شرایط این تالاب ارزشمند کمی بهبودیافته و می‌توان در آب آن آرتمیاها را مشاهده کرد که نویدبخش حیات دوباره این زیست‌بوم است.
آرتمیا از بین کل جانوران پرسلولی در کره خاکی مقاوم‌ترین در خصوص زیست در آب با میزان شوری بالاست ولی شرایط موجود دریاچه ارومیه و رسیدن آب آن به حالت فوق اشباع موجب به خطر افتادن حیاتش شده است
اما این روزها هرچند بهبود نسبی اوضاع دریاچه ارومیه امیدها را در دل زنده کرده اما با توجه به فرارسیدن فصل گرما و تبخیر و بالا رفتن شوری مجدد آب نگرانی برای از بین رفتن آرتمیاها قوت یافته است.
آرتمیا از بین کل جانوران پرسلولی در کره خاکی مقاوم‌ترین در خصوص زیست در آب با میزان شوری بالاست ولی متأسفانه شرایط موجود دریاچه ارومیه و رسیدن آب آن به حالت فوق اشباع موجب به خطر افتادن حیات آرتمیا نیز شده است.
بر اساس اعلام کارشناسان امر در سال ۷۴ تعداد آرتمیا در دریاچه ارومیه در هر لیتر یک عدد بود؛ از سال ۷۶ با آغاز خشک‌سالی در کشور و تأثیر آن بر دریاچه ارومیه به همراه بهره‌برداری از آرتمیا در سال‌های ۷۹ و ۸۰ موجب شد ذخایر آرتمیا رفته‌رفته سیر نزولی به خود گیرد.
سیست و تخم آرتمیا هرچقدر هم شرایط دریاچه ارومیه شرایط بحرانی باشد قادر است سال‌های سال خود را در بستر دریاچه حفظ کرده تا وقتی‌که شرایط مناسب باشد مجدد ادامه حیات دهد اما آنچه موجب نگرانی شده کمبود سیست و ذخایر آرتمیاست.
ادامه حیات »آرتمیا ارومیانا« منوط به احیای پارک ملی دریاچه ارومیه بوده؛ دریاچه‌ای که چشم‌انتظار برنامه‌ریزی و تخصیص اعتبار موردنیاز و اجرای طرح‌های احیا از سوی دولتمردان است.
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com