تحول در نظام آموزشی با هوشمندسازی مدارس

تحول در نظام آموزشی با هوشمندسازی مدارس

فاطمه دهاتی
گروه گزارش:نظام هستی بر پایه تغییر و تحول شکل گرفته و از بارزترین خصوصیات عصر حاضر می¬توان به تغییرات و تحولات شگرف و مداوم در طرز تفکر، ایدئولوژی، ارزش¬های اجتماعی، روش¬های انجام کار و بسیاری از پدیده¬های دیگر زندگی، اشاره کرد. آموزش و پرورش نیز به عنوان بخش مهمی از زندگی مردم از این مقوله مستثنی نیست. در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، بحث هوشمندسازی مدارس و گسترش آنها بر پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات تاکید شده است. مدرسه هوشمند، رویکرد جدیدی است که با تلفیق فناوری اطلاعات و برنامه¬های درسی، تغییرات اساسی در فرایندهای یاددهی و یادگیری را به دنبال خواهد داشت. لذا باید با توسعه و اعتلای فرهنگ جامعه و همچنین آماده¬ساختن بستر قانونی و فرهنگی مورد نیاز، ارکان توسعه مدارس هوشمند در ایران فراهم شود. با توجه به اینکه مدار پیشرفت جوامع امروزی وابسته به آموزش و پرورش است، اگر نظام تعلیم و تربیت، خود را با بحث¬های صِرف نظری مشغول سازد و با روش¬های ناکارآمد و قدیمی راه خود را ادامه دهد، یقینا همه ابعاد جامعه با رکود فراگیر روبرو خواهد شد. لذا مدارس امروز باید برای عصر اطلاعات طراحی شوند. چنین ایده¬ای ویژگی¬های خود را دارد. یکی از ویژگی¬های آن، چند رسانه¬ای کردن مدارس است. در روش¬های سنتی، معلم¬محوری جای همه رسانه¬های مورد نیاز را گرفته بود. جهت به روز کردن مدارس نیاز است فکرکردن، خلاقیت و اهمیت¬دادن به توانایی¬های دانش¬آموزان مورد توجه قرار گیرد. به همین منظور مدتی است برخی کشورهای جهان به تاسیس مدارس الکترونیکی یا آنچه در ایران »مدارس هوشمند« مصطلح شده، دست زده¬اند.هوشمند‌سازی مدارس در ایران و جهان الگوی اولیه مدارس هوشمند در سال ۱۹۹۶ از کشور انگلیس گرفته شده است و کشور مالزی یکی از پیشتازان ایجاد این مدارس بشمار می رود. از اوایل ژوئن سال ۱۹۹۷ وزارت آموزش و پرورش مالزی درگیر بحثی عمومی در قالب “مدرسه هوشمند” شد. در آغاز، طرح مدارس هوشمند در ۹۰ مدرسه به صورت آزمایشی اجرا شد و سپس توسعه یافت. در سند آموزش و پرورش مالزی، هدف این مدارس کمک به تحقق اهداف فلسفه تربیتی مالزی و همچنین تربیت نیروی ماهر به گونه¬ای که بتواند با چالش های قرن ۲۱ مواجه شود، عنوان شده است. در دهه‌های اخیر، گستره فعالیت در زمینه آموزش و یادگیری نیز چون دیگر فعالیت‌های علمی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و غیره، از توسعه و پیشرفت سریع فناوری و ظهور پدیده‌هایی چون ماهواره، رایانه، اینترنت و غیره متاثر و دگرگون شده است. به طور کلی، از نیمه دوم سال ۱۳۸۰ به بعد، رویکرد به این مقوله جدی‌تر و فعالیت‌های عملیاتی در زمینه آموزش اینترنتی و بهره‌گیری از پهنای باند مخابراتی برای ارائه دوره‌های آموزشی در گوشه و کنار کشور آغاز شد تا اینکه طبق مصوبات شورای فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی۱۳۸۴-۱۳۸۳، پایلوت مدارس هوشمند به سازمان آموزش و پرورش شهر تهران محول گردید.پس از طرح موضوع در شورای راهبری فناوری اطلاعات و ارتباطات تعداد ۴ دبیرستان در ۴ منطقه تهران انتخاب و از سال تحصیلی بعد اجرای آزمایشی طرح در این مدارس آغاز گردید. برای اجرای طرح، وضعیت موجود مدارس از لحاظ تجهیزات و وضعیت نیروی انسانی مورد بررسی قرار گرفت. مدیران مدارس فوق ضمن شرکت در جلسه‌های متعدد کارشناسی در جریان امر قرارگرفتند. تجهیز و ایجاد شبکه واحدهای داخلی و نحوه تولید محتوای الکترونیکی، آموزش معلمان (زبان انگلیسی و مهارت‌های ICDL ) به انجام رسید. طرح مدارس هوشمند در ایران، متأثر از نظام آموزش و پرورش مالزی بوده است. این طرح از سال ۱۳۸۳ آغاز شد و زمان اجرائی شدن آن ۳ سال بعد یعنی سال۱۳۸۶ تعیین گردید. بر اساس این طرح ابتدا چند دبیرستان در تهران به¬طور آزمایشی تحت پوشش قرار گرفتند و بعدها تعداد زیادی از دبیرستان¬های مستقر در دیگر شهرهای کشور از جمله سنندج که شرایط اجرای آن را داشتند، به این طرح پیوستند.
*اهداف هوشمندسازی:
در مدارس هوشمند، اهداف مورد انتظار در دوره¬های زمانی بلندمدت تعریف می¬شوند. این اهداف به نحوی تبیین می¬شوند که در راستای اهداف سازمان باشند و مسیر را برای نیل به این اهداف هموار سازند. همچنین اهداف مدارس هوشمند در راستای چشم¬انداز این گونه مدارس تدوین گردیده¬ا¬ند تا نیل به این اهداف رسیدن به چشم¬انداز را ممکن می¬سازد. اهداف سازمان آموزش و پرورش درخصوص هوشمندسازی مدارس عبارتند از:
- استمرار فرایند یادگیری دانش¬آموزان در خارج از مدرسه- ایجاد محیطی پویا و جذاب برای شکوفایی کامل استعدادها و بروز خلاقیت¬های فردی و جمعی دانش¬آموزان- افزایش حضور، پشتیبانی و مشارکت والدین و گروه¬های ذینفع در فرایند یادگیری دانش¬آموزان- همراه نمودن کادر آموزشی مدارس با روندهای نوین آموزشی مبتنی بر نیازمندی¬های جامعه دانش¬آموزان- ایجاد محیطی مناسب برای ارزیابی¬های مستمر و متناسب با استعداد و پیشرفت دانش¬آموزان- فراهم کردن فضای مشارکت و تعامل دانش¬آموزان و معلمان در فرایندهای یاددهی- یادگیری- ترویج یادگیری تجربی، پژوهش¬محوری و دانش¬آموز¬محوری در فرایندهای آموزشی- رشد مهارت¬های ادراکی، کلامی، اجتماعی، حرفه¬ای و تخصصی دانش¬آموزان. در محیط¬های یادگیری دانش¬آموزمحور در مدارس هوشمند، فناوری برای یادگیری تجربی ابزار قدرتمندی محسوب می¬شود. ابزارهای کلاس سنتی مانند قلم، دفتر و کتاب¬های درسی هنوز هم مهم¬اند؛ امام برای تنظیم و اصلاح ایده¬ها و دسترسی دانش-آموزان به اطلاعات کافی نیستند. به ویژه که رایانه و ابزارهای سمعی و بصری می¬توانند دانش¬آموزان را با مسائل زندگی روزمره¬شان درگیر کنند. هدف نهایی از فعال¬کردن مدارس هوشمند، تربیت نیروی کاری مجهز به مهارتهای رایانه¬ای و سواد اطلاعاتی است که بتوانند نیازهای زندگی در دنیای اطلاعاتی جدید را برآورده کنند. در بند الف ماده ۱۹ برنامه پنجم توسعه کشور آمده: دولت موظف است تا پایان برنامه، فناوری اطلاعات و ارتباطات را در کلیه فرایندها جهت تحقق عدالت آموزشی و تسهیل فرایندهای موجود و ارائه برنامه‌های آموزشی و دروس دوره‌های تحصیلی به صورت الکترونیکی به کار گیرد. وزارت آموزش و پرورش نیز موظف است تا پایان برنامه، آموزش از راه دور و رسانه‌ای را به منظور تضمین دسترسی به فرصت‌های عادلانه آموزشی تحقق ببخشد.
*اصول یادگیری در مدارس هوشمند
بر اساس تحقیق ارائه شده توسط آقای دیوید پرکینز از دانشگاه هاروارد که نقش اولیه را درطراحی و توسعه مدارس هوشمند ایفا کرده، مدرسه هوشمند دارای ۸ اصل یا تئوری اساسی یادگیری می¬باشد. که عبارتند از:
۱- مدرسه به عنوان سازمان یادگیری: مدرسه نه فقط برای دانش¬آموزان بلکه برای معلمان مدیران و حتی اولیای دانش-آموزان نیز محیط یادگیری است و سازمان یادگیری مدارس هوشمند به نحوی است که در یک فرایند طبیعی از تعیین هدف¬ها، محتوا، ارزشیابی و نحوه نظارت برخود و خلق سیستم پویا کلیه اعضا مشارکت دارند.
۲- ارزشیابی یادگیری محور: ارزشیابی بر محور یادگیری است نه محصول و نتیجه کار. به نحوی که دانش¬آموزان و معلمان را در یک فرایند درگیر نموده و نتیجه ارزشیابی بر محور کیفیت و کاربرد آن بر روی دانش¬آموزان قرار می¬گیرد و آزمون¬ها در بهترین شرایط به عنوان ابزار ارزشیابی به کار برده می¬شوند.
۳- دانش زابیشی: درمدارس هوشمند با ارائه محتوای مناسب بیشترین تاثیر را بر رشد فکری و عملی دانش¬آموزان می¬گذارد و به جای مصرف اطلاعات و دانش، توسط دانش¬آموزان به توانایی تولید دانایی نیز مجهز می¬شوند.
۴- تاکید بردرک و شناخت اهداف: اهداف برنامه¬ها و فعالیت¬های مدارس هوشمند برای دانش¬آموزان قابل درک است به نحوی که خروجی¬های مدارس بر اساس اهداف از پیش تعیین شده تنظیم می¬گردند و به همین منظور دانش¬آموزان از مشارکت و همراهی بیشتر و مناسب¬تری در امر یادگیری برخوردار خواهند بود.
۵- تاکید برهوش اکتسابی: تحقیقات و مطالعات نشان می¬دهد که با آموزش روش¬های تفکر، به ویژه روش¬های تلفیقی و روش¬های فعال تدریس، دانش¬آموزان می¬توانند از هوش و قدرت تفکر بالاتری در امر یادگیری برخوردار باشند.
۶- تاکید برتدریس مهارت و انتقال: از دیگر اصول یادگیری در مدارس هوشمند، استفاده از فنون و روش¬های تدریسی است که ضمن تقویت انگیزه آنان، اوامر یادگیری شبیه¬سازی و الگوگیری از آن برای آن¬ها فراهم گردد و این امر موجب می-شود که دانش¬آموزان نسبت به انتقال این مهارت به دیگران به طور خودکار اقدام نمایند. این نکته در فرایند یادگیری نقش بسیار مفید و موثری را ایفا می¬کند.
۷- یادگیری محصول تفکراست: آماده¬سازی دانش¬آموزان برای تفکر، زمینه منطقی¬نمودن امور را برای آن¬ها فراهم می-نماید.
۸- شمول همگانی: از دستاوردهای تفکر خلاق و درک عمیق از مسائل، آماده¬نمودن دانش¬آموزان و حتی معلمان در حل مشکلات پیچیده و غامض آموزشی است، در مدارس هوشمند دانش¬آموزان و معلمان این علاقه را به راحتی بروز می¬دهند و با تکیه بر خلاقیت و نوآوری و ارائه روش¬های جدید در حل مشکلات اقدام می¬نمایند.

نوشته شده توسط admin در پنجشنبه, ۰۹ بهمن ۱۳۹۳ ساعت ۹:۲۵ ق.ظ

دیدگاه


نُه × = 81