تاثیرگذاری سریال ها برزندگی افراد جامعه
گروه اجتماعی: شاید بتوان سریال را مهم‌ترین گونه رسانه‌های تاثیرگذار بر زندگی افراد یک جامعه و در نتیجه بهترین گونه برای انتقال پیام‌ها و اصول مدنظر سیاستگذاران فرهنگی یک کشور به حساب آورد، زیرا سریال مدیومی با مخاطب گسترده از عموم مردم است. سریال، داستانی دنباله دار است که لازمه آن پیگیری و ایجاد میل به تدوام این پیوستار در تماشای داستان فیلم است و همین مسئله، تدوام در تماشا موجب تفاوت آن با فیلم سینمایی می‌شود.
در سریال عموما با چند قهرمان کوچک سر و کار داریم که هر یک به نوعی کشش و تمایل را برای ادامه تماشا ایجاد می‌کنند و به دلیل سرگرم کردن فرد در اوقات فراغت، برای وی از تماشای فیلم سینمایی در زمان‌های خاص یا در سالن سینما مقبول‌تر است. ایجاد موج عظیم سریال‌سازی در دهه اخیر و با قدرت رسانه‌ای و امکانات بالای غرب، موجب شد تا تهیه کنندگان، نویسندگان و کارگردانان داخلی نیز به تدریج به این جرگه بپیوندند و از هر روشی برای جذب مخاطب استفاده کنند.
سریال سازی در صدا و سیما همیشه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است؛ بعد از انقلاب سریال‌ها بیشتر ارزش‌مدار و اخلاق محور بودند و ویژگی سرگرم کنندگی در رتبه‌های پایین‌تر قرار داشت. اما بعد از تحولاتی که در دهه هفتاد به بعد در کشور حادث شد، ذائقه و تمایلات مخاطبان در انتخاب سریال و فیلم تغییر یافت و بیشتر به سمت مسائل و مشکلات زندگی روزمره و خانوادگی تغییر جهت داد.
در این سریال‌ها قهرمان فردی اساطیری و دور از اذهان مردم عامه نبود، بلکه درگیر مشکلات فردی متعدد در زندگی خود بود؛ مانند پدرسالار، خانه سبز، به مرور و با سریال‌های نود قسمتی که عموماً مایه طنز داشتند، سریال یکی از برنامه‌های پرمخاطب سیمای جمهوری اسلامی ایران شد. با ورود ماهواره و برنامه‌های آن، مدیریت صدا و سیما به فکر برنامه‌سازی و تنوع بیشتر تولیدات شد و باز در این بخش سریال ابزار مهمی تلقی می‌شد. تلاش بر این بود تا با دیدن سریال تلویزیونی ایرانی، علاوه بر سرگرم شدن، مفاهیم فرهنگی اجتماعی متعالی کسب کند که وی را در داشتن زندگی بهتر یاری دهد. باید مراقب بود این نگاه مدیریتی فرهنگی به سریال‌های تلویزیونی تحت شعاع بحث گردش مالی تولید و ارائه یک سریال قرار نگیرد.
شبکه نمایش خانگی و تلویزیون سراسری:شروع کار برای شبکه نمایش داخلی و سوق یافتن کارگردانان مطرح برای تولید در این عرصه هم نگاه تازه‌ای به سریال سازی به عنوان یک منبع درآمد داشت و هم مخاطبان بسیاری را از توجه به شبکه‌های ماهواره‌ای به تولیدات داخلی کشاند. بنابراین باید گفت که شبکه نمایش خانگی در امتداد تلویزیون سراسری کشور قرار دارد. با تمهیدات اندیشیده شده، تولیدات شبکه نمایش خانگی موضوعاتی است که جذابیت بیشتری برای مخاطب داشته و او را مجاب به تهیه نسخه اصلی سریال و انتظار برای تولید فصل بعدی آن می‌کند. در شبکه نمایش خانگی، مخاطب با گزینش بهتر و مناسب‌تری توان تماشا و دنبال کردن سریال و ژانر مورد علاقه خود را دارد. شبکه نمایش خانگی به عنوان یک آلترناتیو می‌توانست بخشی از هجوم سریال‌های خارجی و بیگانه را در جو متشنج رسانه‌های غربی کاهش دهد، در حالی که این فرصت در همان ابتدا با یک تب سریع، به خاموشی گرایید.
میزان استقبال از سریال‌های شبکه نمایش داخلی:شبکه‌های ماهواره‌ای به طور رایگان بسیاری از سریال‌های خارجی و روز را با دوبله فارسی برای مخاطب فارسی زبان در ایران، تاجیکستان، افغانستان و… عرضه کردند اما هنوز خلأهای بسیاری در ارضای نیازهای مخاطب ایرانی برای تماشای فیلم و سریال وجود داشت. با تمام محدودیت‌هایی که از سوی منتقدان خارجی و حتی داخلی به صنعت فیلم و سریال‌سازی ایران گرفته می‌شود، مخاطبان هنوز خواهان پرداختن به موضوعات خاص و بومی کشور هستند. در همین برهه شبکه نمایش خانگی فعالیت خود را آغاز و گسترش داد. باید اشاره کرد که شبکه نمایش خانگی در کارنامه خود سریال‌های پرمخاطب و هم چنین کم اقبالی را دارد.
قهوه تلخ، قلب یخی، شاهگوش، شام ایرانی، ساخت ایران، ویلای من و شوخی کردم از سریال‌های معروف در این شبکه بودند که اغلب به خاطر کارگردان یا بازیگران معروفف مخاطبان خود را به دست آورده بودند. سریال ساخت ایران علیرغم هزینه بسیار بالایی که داشت و استفاده از بازیگران معروف، سکانس‌هایی در خارج از کشور و ژانر طنز اجتماعی، نتوانست موفقیت چندانی کسب کند و بیشتر به مانوری از بازیگران و محیط جذاب اطراف تبدیل شده بود. از سوی دیگر سریال شوخی کردم یا قهوه تلخ که به دلیل سابقه مهران مدیری در مجموعه‌های طنز صدا و سیما و برگزاری قرعه کشی، توانست در ابتدا مخاطبان بسیاری را به خود جلب کرد و جایگاه مناسبی در شبکه نمایش خانگی به دست، به مرور رو به افول نهاد.
مجموعه «شوخی کردم« به معضلات و آسیب‌های موجود در جامعه فعلی کشور از نگاهی متفاوت نگریست و با بیانی صریح توانست بسیاری از موضوعات که به دلایل مختلف امکان طرح در شبکه ملی و سراسری را نداشت، بیان و تا حدی حلاجی کند. با این همه و با حضور بازیگران و کارگردانان مطرح کشور، شبکه نمایش خانگی توان ادامه کار و هموار کردن راه پر و پیچ و خم سریال‌سازی را نداشت.
نقاط قوت و ضعف شبکه نمایش خانگی:تب سریال سازی همانند بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های دیگر کشور در مدت زمانی ایجاد و سپس سیر نزولی در پیش گرفت و مخاطب مشتاق و مستعد تماشای سریال‌های داخلی را با نوعی سرخوردگی مضاعف به سمت سریال‌های ترکیه‌ای، کره‌ای و امریکایی هدایت کرد. بارز‌ترین ویژگی سریال‌ها در شبکه نمایش خانگی به این مسئله باز می‌گردد که زمان پخش و میزان تماشای قسمت‌ها به انتخاب بیننده است و دیگر نیازمند انتظار یا تماشای دیدن قسمت‌های بعدی توسط برنامه‌ریزانی نامریی نیست. این حس استقلال برای بیننده در تنظیم زمان و استفاده بهینه از اوقات فراغت مناسب است. بسیاری این مسئله را به کمبود بودجه و سرمایه‌گذار نسبت می‌دهند اما قطعا مسائل دیگری نیز در این شکست و ناکامی نقش داشته است. عدم تعهد به تاثیرگذار بودن در حوزه فیلم و سریال، درگیر شدن در مسائل حاشیه‌ای، عدم مدیریت مناسب زمان و بودجه، عدم پرداختن به موضوعات پرمخاطب و جذاب، موضوعات تکراری، عدم تطبیق تولیدات با نیاز مخاطب، تاخیر در تولید ادامه مجموعه و معطل ماندن مخاطب، استفاده از ستاره های سینما تنها برای فروش بیشتر، غلبه محتوای طنز، تدوین داستان و سناریوی نامطلوب پایانی از دید مخاطب برای سریال‌ها و… از عوامل دیگری است که می‌توان در زمره نقاط ضعف سریال‌های تولید شده برای شبکه نمایش داخلی برشمرد.
البته در کنار عوامل بالا می‌توان به کپی غیرمجاز لوح فشرده و عدم رعایت قانون کپی رایت از سوی مخاطب و برخی فروشندگان غیررسمی در بازار خرید و فروش سریال‌های خانگی به عنوان نقاط ضعف و کاهنده تمایل به تولید سریال در شبکه نمایش خانگی اشاره کرد. شبکه نمایش خانگی در استان‌هایی که سالن سینما ندارند و تماشاگر علاقه به تماشای سریال و فیلم دارد، به عنوان یک بازوی قدرتمند رسانه‌ای و خوراک رسان می‌تواند نقش آفرینی کند.
دسترسی آسان به مراکز خرید سریال‌های خانگی، اطلاع‌رسانی از طریق خود عوامل تولید کننده، وجود بخش سرگرمی و جوایز، نزدیکی محتوای تولید شده با فرهنگ بومی و حوادث روز از نقاط قوت مجموعه‌های تولید شده مانند قهوه تاخ، قلب یخی و شاهگوش است. همچنین باید اشاره کرد با وجود برخی نقاط ضعف فنی و محتوایی در برخی موارد، آموزش اخلاقیات و نشان دادن قبح برخی رفتار‌ها در دیالوگ‌های طنز یا درام‌های اجتماعی به دلیل نبودن برخی محدودیت که در رسانه ملی وجود داشت، موثر‌تر عمل کرده است.
از طرف دیگر شبکه نمایش خانگی از نظر پخش و ارائه سریال‌های داخلی، با سایر شبکه‌های ماهواره‌ای، شبکه‌های تلویزیون داخلی ایران و همچنین سایر رسانه‌ها مانند مطبوعات، رادیو، اینترنت، بیلبورد‌ها و… رقابت می‌کنند و سعی در آن دارند تا از راه‌های مختلف مخاطب بیشتری به خود جلب کنند. همچنین تصور بر این است که تاثیر پیام‌های ارتباطی وابسته به نیاز‌ها و انگیزه‌های مخاطبان است و هر مخاطب به تناسب نیازهای متفاوتی که دارد، اثرات متفاوتی از یک پیام تبلیغاتی دریافت می‌کند. در واقع بسته به اینکه فرد مخاطب نسبت به چه کالاهایی احساس نیاز می‌کند، پیام تبلیغاتی می‌تواند در او تاثیر مثبت یا منفی داشته باشد. در همین راستا شبکه نمایش خانگی با شناسایی نیاز‌ها و تلاش در جهت ارضای نیازهای متنوع مخاطبان اقدام کند.
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۲۶ مرداد ۱۳۹۴ ساعت ۳:۴۱ ق.ظ
