بیکارانی که هر سال تحصیل کرده‌تر می‌شوند

محمد جندقی
گروه اقتصادی : اطلاعات به دست آمده حاکی از آن است که یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از جمعیت ۳ میلیون و ۲۰۳ هزار نفری بیکار کشور از فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند. ناتوانی بازار کار در پاسخ به نیاز اشتغال جمع کثیری از بیکاران، امروز مهمترین معضل نه فقط بخش اقتصاد که کل کشور شده است.
بر اساس آنچه که آمار رسمی کشور از وضعیت نیروی کار روایت می‌کند، در حال حاضر ۳ میلیون و ۲۰۳ هزار و ۳۹۸ نفر تعداد بیکاران کشور است که بر اساس اطلاعات به دست آمده از منابع رسمی در وزارت کار، سهم جمعیت فارغ التحصیل کشور از کل جمعیت بیکار کشور، حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر است.
حاصل نسبت جمعیت بیکار تحصیلکرده به کل جمعیت بیکار کشور، نشان از سهم ۵۶ درصدی فارغ التحصیلان از بیکاران دارد. بر این اساس نرخ بیکاری در بین جمعیت فارغ_التحصیل ۱۸ درصد برآورد می‌شود؛ یعنی از هر ۱۰ نفر دانش آموخته دانشگاهی ۱٫۸نفر بیکار است.
مقایسه وضعیت جمعیت بیکار فارغ التحصیلان در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴ نیز نشان می‌دهد، از میان ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بیکار در سال ۹۴ بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر دارای تحصیلات دانشگاهی بودند که معادل تقریبا ۴۰ درصد از کل جمعیت بیکار کشور است؛ این آمار به خوبی نشان دهنده عدم تعادل بین عرضه و تقاضای نیروی کار بویژه در جمعیت تحصیلکرده کشور است.
طی دهه گذشته هرچند پاسخ به اشتغال فارغ_التحصیلان روند صعودی داشته اما در مقابل بخش تقاضای نیروی کار نتوانسته است مشاغلی متناسب با این سطح از تحصیلات را ایجاد کند که یکی از نتایج این عدم تعادل، افزایش سطح تحصیلات جمعیت بیکار بویژه در بین زنان و جوانان بوده است.
نتیجه دیگر این عدم تعادل، افزایش عدم تطابق نیروی در سن کار و مشاغل موجود بوده است و این موضوع در استانهایی که بخش خدمات و صنعت از سهم بالایی برخوردار نیستند نمود بیشتری دارد.
اما بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد، علاوه بر این فاصله متوسط سالهای تحصیل جوانان و زنان از سطح تحصیلات مورد نیاز مشاغل موجود در بخشی از استانهای کشور نزدیک به ۱۰ سال رسیده است که نشان می دهد در صورت عدم تغییر ساختار تولید و تقاضای نیروی کار در این مناطق، طی سالهای آتی امکان یافتن شغل برای افراد این گروهها تقریبا ناممکن خواهد بود.
پدیده عدم تطابق تحصیلی در بین نیروی کار زن با شدت بیشتری نسبت به مردان در بازار کار ایران مشاهده می‌شود به طوری که آمار ۲۲ درصدی زنان شاغل دارای مدارک تحصیلی دانشگاهی در سال ۸۴ به ۴۲ درصد در سال ۹۴ افزایش یافته است.
در مقابل سهم افراد دارای تحصیلات دانشگاهی در بین بیکاران از ۳۶ درصد در سال ۸۴ به ۷۴ درصد در سال ۹۴ رسیده است.
اگرچه در حال حاضر نرخ بیکاری جمعیت در سن کار کشور ۱۲٫۴درصد است اما بیشترین جمعیت بیکار کشور در سن ۱۵ تا ۲۹ سال هستند به طوریکه یک میلیون و ۸۲۷ هزار و ۵۲۵ نفر از جمعیت بیکار در این سن قراردارند و نرخ بیکاری این گروه سنی ۲۵٫۹ درصد اعلام شده است.
تمام این اعدا و ارقام از آمار بیکاری بیانگر این است که هدفگذاری بازار کار باید برای جمعیت جوان به ویژه فارغ التحصیلان دانشگاهی باشد.یک استاد دانشگاه با بیان اینکه تداوم دولت یازدهم به معنای افزایش بیکاری و تعمیق رکود است، گفت: شاخص فلاکت در این دولت به بالاترین سطح رسید.
عبدالمجید شیخی، استاد دانشگاه و اقتصاددان با اشاره به مناظره اخیر کاندیداهای ریاست جمهوری که با محور اقتصاد برگزار شد، گفت: دو کاندیدای دولت در مناظره بجای پاسخگویی به عملکرد خود باز هم به دادن وعده هایی مانند چهارسال گذشته پرداختند.
به گفته این استاد دانشگاه این دو کاندیدا هیچ پاسخی برای اشتباهات و کم کاری و کند بودن عملکرد خود طی ۴ سال گذشته نداشتند، اما در موضع ایراد گرفتن به سایر رقبا تنها به ایرادهای شخصی از آنان پرداختند.
این کارشناس اقتصادی با ذکر بداخلاقی های کاندیداهای دولت در مناظره گفت: آقای روحانی و آقای جهانگیری با این ایرادها تنها به تخریب رقبا پرداختند. چرا که رقبا در موضع عمل اجرایی نبودند که بتوانند از آنها بازخواست کنند.شیخی تاکید کرد: این دو کاندیدا به جز یک اشکال که به شهردار در خصوص واگذاری چند پروژه مسکونی به اشخاص گرفتند هیچ موضوع دیگری برای گفتن نداشتند و آنچه که عملا از این مناظره برداشت کردیم این بود که هیچ برنامه ای برای دولت آینده ندارند.وی افزود: نکته ای که بسیار مضحک ، این بود که آقای روحانی دوباره با وعده ۱۰۰ روزه جلوی دوربین ظاهر شدند در حالی که حدود ۱۲۰ روز دیگر در مسند ریاست قوه مجریه خواهد بود. باید به این کاندیدا گفت اگر شما برنامه ۱۰۰ روزه دارید از همین الان آن را اجرا کنید تا مردم به صداقت شما پی ببرند. نه اینکه به مردم وعده بدهید و نه تنها به آنها عمل نکنید بلکه در مقام توضیح آنها را حاشا کرده و از زیر بار مسئولیت فرار کنید.
شیخی در خصوص نمره به عملکرد اقتصادی دولت تاکید کرد: نمره بنده به دولت یازدهم در فضای اقتصاد زیر صفر است. این دولت دروازه_های واردات را باز کرده و اقتصاد را به نفت وابسته کرد در حالی که بهترین راهبرد برای پیشبرد اهداف اقتصادی کرنش به بیگانه و سیاست های انفعالی و التماسی بود.
وی ادامه داد: در کنار این راهبردها، واردات کالاهای مصرفی و ایجاد انتظار در مردم و افزایش بیکاری و تعمیق رکود تاریخی در اقتصاد ایران و تعطیلی تولید داخلی و اجرای سیاست_های نادرست اقتصادی باعث شد اقتصاد در مسیر صحیح قرار نگیرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه گفت: این دولت شاخص فلاکت را به بالاترین سطح خود رسانده است. شاخص حقیقی فلاکت اجتماعی ترکیبی است از نرخ تورم، نرخ بیکاری و افت قدرت خرید مردم که ما به آن می گوییم اثر درآمدی.
بلایی که سر مردم آمده است هنوز پنهان است و اقتصاددانان باید این بلای پنهان را به مردم معرفی کنند.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر پیش بینی وضعیت اقتصاد در ۴ سال آینده با ادامه دولت یازدهم گفت: اگر این دولت دوباره سر کار باشد شرایط اقتصادی بدی خواهیم داشت. اشتباهات این دولت آینده اقتصاد کشور را با چالش های فراوانی مواجه کرده است. این دولت فاصله طبقاتی را افزایش داده و همه اقدامات این دولت به نفع اغنیا و به ضرر فقرا بود.