اوغوزنامه
حاضیرلایان:اکبر سعادت
اوغوزنامه لرین یارانماسینا بو شکیلده یاناشمانین تاریخی قدیمدیر. “کیتابی-دده قورقود”ون ۱۵-جی عصرین اوللرینده ترتیب اولونماسی فیکرینده اولان ب.ب.بارتولد “بعضی افسانه لرین سوژئتلری نین حددن چوخ قدیم” اولا بیله جگینی سؤیله ییر. هر هانسی شیفاهی بدیعی متنین یارانماسیندان دانیشارکن اونون بو و یا باشقا بیر ائلئمئنتی نین قدیملیگینی وورغولاماق، بیر چوخ حاللاردا دوغرو آنلاشیلمیر و سؤزوگئدن قدیملیک، عومومیتله، متنین یارانماسی تاریخی کیمی آنلاشیلیر. بئله آرخایک ائلئمئنتلره نینکی اورتا عصرلرده و حتّی بو گون یارانان فولکلور متنلرینده ده تصادوف اولونور. بو حال شیفاهی بدیعی متنین عنعنه وی ایلیگی ایله باغلیدیر. یعنی هر هانسی فولکلور متنی، اونا قدر مؤوجود اولان شیفاهی فولکلور عنعنه سی نین قانونلاری ایله یارانیر. قارشیلاشدیغیمیز بو وضعیت آرخایک حماسی عنعنه نه ایله اوغوزنامه نین موناسیبتیندن، کونکرئت (قطعی) اولاراق بیرینجی نین ایکینجییه دگیشیلمه سیندن دانیشماق ضرورتی یارادیر. اوغوزلارین آذربایجاندا یاشامالاری ایله باغلی تاریخچیلریمیز و ادبیاتشوناس عالیملریمیز بیر-بیریندن ضیدیتلی قناعتلر ایره لی سورموشلر. بو تاریخی ه.دمیرچی زاده، ه.اراسلی، م.طهماسیب ۱۱، ۱۲-جی عصرلره، س.جمشیدوو بیر نئچه عصر اول، س.لییاروو ۶ و ۷-جی یوز ایللیکلره عاید ائتمیشدیر. سون ایللرین آراشدیرمالاریندا ایسه بو تاریخی میلاددان اوللره آپاریب چیخاریرلار. “کیتابی-دده قورقود” داستانی ایله باغلی تاریخی منبعده گؤستریلیر کی، بایاندور خان اوغوزلارین باشچیسیدیر، قالان دؤیوشچولر اؤزلرینی اونون اؤولادلاری حساب ائدیرلر. خ.کوروغلونون فیکرینجه، “بحر الانساب” کیتابیندا وئریلن “قافقازدا یاشایان اوغوزلار اؤزلرینی بیر سویدان حساب ائدیرلر، هامیسی بایاندور خانین دؤیوشچولریدیرلر” جومله لری عئینیله “دده قورقود” داستانیندا دا ایشلنمیشدیر: “اوغوز بیلری گورجو کافیرلری ایله دؤیوشور و بئله قرارا گلیر کی، گورجوستانین دوققوز ویلایتی نین بییندن وئرگی آلسینلار”.
دقیق دؤور ده گؤستریلیر: اوغوزلارین ایسلامی قبول ائتمه لریندن ۷۰۰ ایل اول. “بحرالانساب” مؤلیفی تورک طایفالاری نین اینانج سیستئمی ایله اوست-اوسته دوشن داها ماراقلی فاکت گتیریر: “اوغوزلارین هئچ بیر دیندن خبرلری یوخ ایدی، اونلار آنجاق گؤیده اولان تک آللاها اینانیردیلار” . خ.کوروغلو دوزگون اولاراق، اونون “اورخون-یئنی سئی” آبیده لرینده آدی چکیلن گؤی تانریسی اولدوغو قناعتینه گلیر.قایناق:ده ده قورقود کیتابی
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۰۵ آبان ۱۳۹۳ ساعت ۵:۲۶ ق.ظ
