اورمو دا توی دبلری

محمدرضا اسماعیل زاده
سونرا بهی دئیهر»خونلار اولوب آماده، خبر وئرین داماده«. و نئچه نفر جوان کی قوهوم دوست ودامادی ایستهیهنلردن اولار دامادین قولوندان یاپیشیب و مجلسه گتیرهرلر.
بهی[۱] دامادین آتاسینین کؤمکلیغینن اونلارین ایچیندن بیر نفر»ساغدوش« دامادین ساغ سمتینده دورماغا و بیر نفر سولدوش دامادین سول سمتینده دورماغا سئچرلر.
ساغدوش و سولدوش دامادین و اونون قوناقلارینین حامام و آرایشگاه و صوبحانه خرجی و گلین ماشینین بزهمهیین خرجین وئرهرلر.
سونرا بو ایکی جواندان انعام آلیب و خونلارا قویولموش کؤینکلردن گؤتوروب و بولارا تحفه وئرهرلر و سونرا بولار صندلدن دوروب و دامادا بیر موسیقینن و ایکی شاخه گولونن اؤز آتا و آناسینین قاباغینا گئدیب و گوللری اولارا وئریب اللرین اؤپوب، والیدئین الیندن یاپیشیب گتیرهر و صندل اوستونده اهیلهشدیرهر.
اوخویان، بیر تصنیف آنادان اوخویوب و اونلارین زحمتلریندن قدردانلیق ائلهر. اوخویان دامادین تعریفینه باشلییار مثلن بوجور اوخویارکی:
» گؤیده بیر اولدوز وار آدی طالیبدی
او شوقونو بو مجلیسه سالیبدی
هامی انعام وئریب داماد آناسی قالیبدی
هامی انعام وئریب داماد آتاسی قالیبدی
بئله مجلیس، بئله دووران، واراولسون
گلن قوناقلارین جانی ساغ اولسون. «
نهایتده دامادین آتاسی و آناسی خوندا آماده اولونان حنادان گؤتوروب و دامادین ساغ و سول الینین ایچینه یاخارلار.
سونرا دامادی اوینادیب و هامی قوناقلار اونا شاباش وئریب وبوتون جوانلار قاتیشیب و دامادینان اوینارلار ونهایتده میزلر دوزولوب و شام وئریلر و بوردا حناگئجه مراسیمی باشا چاتار. کورهکن حامامی(داماد حامامی )[۲]: حنا گئجهنین سحریسی تئزدن داماد و ساغدوش و سولدوش بیرنئچه جوانینان حاماما گئدیب و اوردا چالیب اویناماغا باشلارلار و داماد نظافت ائلییهنن سونرا قیز ائوی آلان پالتارلاری گئیر و آرایشگاها گئدیب و سونرا توی ائوینه قاییدارلار و بعضی کندلرده داماد پالتارلارین ناهاردان سونرا مجلیسیده بؤیوک توی چالینا-چالینا گئیهر و یاخین قوهوملار او آماده اولونجا اوینارلار.
داماد حامامدان گلنده آناسی اونا اوزرلیک یاندیرار تا اونو بد نظردن ساخلاسین. گونون ایکیندی چاغیناجان بؤیوک توی چالینار و سونرا داماد گئدیب و گلینی آرایشگاهدان قیز ائوینه آپارار. کی ایندی بو ایش تالاردا اولونور. اوغلان آدامی ییغیشیب و گلین آپارماغا قیز ائوینه گئدرلر.
داماد و ساغدوش و سولدوش بیر نئچه نفرنن قیزین آتاسینین خیدمتینه گئدیب و اوردا داماد قیزین آتاسینین الیندن اوپوب و آتا دا دامادین قولونا ساعات باغلار. کی بو مراسیمه الاوپمه دئییرلر. دامادین کیچیک قارداشی یا بیر بالاجا اوغلان اوشاقی بیر شالینان (قیرمیزی شال) گلینین بئلینی باغلار و بو عیبارتی دئیهر:» یئده اوغلان بیر کور قیزا« و الینن ساخلارکی قیزین آناسی اونون تحفهسین وئرسین.
سونرا گلین آتاسینین الیندن اوپوپ و قیزین آتاسی و بؤیوک باباسی و یا عممهسی قیزین قولاریندان یاپیشیب و اونون باشی اوستونده قرآن ساخلییب و قاپییا چیخاردارلار و قاپیدا اونو اوغلانین آتاسینا وئریب و گلینی ماشینا میندیرهرلر.
اوغلان و قیز آدامی گلین ماشینینین دالیجا دوشوب و اوغلانین ائوینه طرف حرکت ائلهرلر. اوغلان ائوی، هره بیر شی که قیز ائوی اولارا وئرهر اوینادارلار کی بیللنسین اوغلان آدامیدیرلار.
بو مسیرده جوانلار ماشینین قاباغین کسیب و انعام ایستهرلرکی ساغدوش و سولدوش انعام وئریب و یولی آچارلار. اوغلان ائوینه یئتیشنده آستانادا گلینین آیاغی آلتیندا زیر (نعلبکی) قویوب و گلین اونو سیندیریب و ائوه کئچر. بعضیلرده گلینین قاباقیندا بیر قوچ قوربان کسرلر. داماد و ساغدوش و سولدوش داما چیخیب و آلما و نوغول آتارلار. داماد داما چیخمامیشدان قاباخ بیر قیرمیزی آلما دیشلییب و گلینین آلنیندان وورار. سونرا داماد گلیب و گلین و یاخین قوهومولارینان عکس سالدیرار.
آروادلار گلینه تاماشا ائدیب و اونا “بختهور اولاسان” دئیهرلر و سونرا داماد و آتاسی چیخیب قوناقلاری یولا سالارلار و هامی داغیلار و زیفاف گئجهسی باشلانار و بوردا توی مراسیمی باشا چاتار.
زیفاف گئجهسینین سحری قیزین باجیسی و یا قارداش آروادی گلیب و صبحانه گئتیرهر کی بو صبحانهده عبارتدی: کره ، یومورتا، بال، پنیر جویز و… .
ناهاردان سونرا آروادلار هر ایکی طرفین یاخین قوهوملاری اوغلان ائوینه یغیشیب و گلینه تحفه گتیریب و اونو اوینادارلار و شاباش وئرهرلر و اصطلاحن بو مراسیمه »باندئیئ تخت« دئیهرلر.
باندئیئ تختین صاباح گئجهسی گلین و داماد قیزین آتاسی ائوینه گئدرلر کی بونا گیزلین گئجه دئیهرلر. بیر نئچه گوندن سونرا دامادین آناسی گلینی قوهوملارین ائوینه آپاریب واصطلاحن آیاق آچما ائدهرلر.