اورمونون گوز گوز اولان جان یاراسی

اورمونون گوز گوز اولان جان یاراسی

اکبرسعادت
آنا دیلیمیز: اورمو گولونو قورتارماق بیر گزگنده دوغانین وارلیغی اینسان‌لارین اورتاق میراسینی قورتارماق‌دیر .
بو گون آذربایجان بولگه سینده اولان مظلوم اورمو گولونو قورتارماق اوچون بوتون اینسان‌لارین بیرلیگینه احتیاجی وار.
هله یئر کوره سی آرال گولونو قوروماسی‌نین کیریزینی یاشاماقدا‌دیر کی اینسان الیله یاپیلان آیری بیر قوروما فاجیعه سی‌نین گئری ساییمی باشلامیش‌دیر.
اورمو گولو دونیانین ایگیرمینجی ان بویوک گولو و ایکینجی دوزلو گولو و ایرانین ان بویوک ایچ گولودور.MAB طرفیندن بیوسفئرین دوغال قایناقلاریندان‌ بیری اولا‌راق تانینیب قئید اولموش‌دور.اورمو گولو حووزه سی اللی بیرمین سگگیزیوزیئتمیش التی قارا کیلومئتیرلیک بیر آلانا صاحب‌دیر.بو آلان ایرانین توپلام آلانی‌نین یوزده اوچونو ایچرمئده دیر.
شهید کلانتری اوتوبانی‌نین ایستانداردلارا قارشی یاپیلماسی بوتون اینشاات مهندیس لری‌نین و چئوره جی لری‌نین کوپرونون یاپیم متودونون گولون قوروماسینا و یوخ اولماسینا ندن اولماسی اویاری‌سینا رغمن گولون آدلیم آدالاریندان‌ اولان زنبیل داغی پارتلاتیلیب سویا یاتیریلیب‌دیر میلیون‌لار تون توپراق هم گولون سویون ائزونه چکیر هم سو دونوشونه انگل اولوسون ایللرده آردیجیل قحط لیگه قارشی گولو قوروماق اوچون هئچ بیر طرحین اولماماسی رسمی راپورلارا گوره بو بو فاجیعه نی یاراتدی.
دونیادا یئتدی تورو تانینمیش اولان آرتیمیا‌لارین بیر تورو ساییلان اورمیا آرتئمیا‌لارین توپ‌لوجا اولومو و نوفوس‌لاری‌نین سیفره ائنمه سی گولون آل قیزارماسی گولده یاشایان گوچمن قوش‌لار فئلامینقولار و پئلیکان‌لارین اولومو گول آدا‌لاری‌نین یئرلی حیوان‌لاری ساری گئییک قوچ و قویون‌لارین یوخ اولما قورخونجو یئرلی بیتگی اورتوسو و پوتانسیئللرین یوخ اولما تئهلیکه سی اون میلیارد تونلوک دوزون یئرده قالیب اکین یئرلری و هاوادا و اطراف شهرلره داغیلماسی اینسان الی و سوروم‌سوزلوغو ندنیل یاپیلان بو دوغا فاجیعه سی بو گون یئر کورسینی میلیون‌لارجا اینسانین ساغ‌لیغینی و توپلومسال یاشامینی تهدید ائلیه ن بیر گول قوروماسیلا اوزلشدیرمکده دیر.
۲۵۱?۸۷۶ موربع کیلومتر‌دن آرتیق اولان اورمو گولونون سو توکولن حوضه‌سی تبریز، اورمو خوی، توفارقان، ماراغا، قوشاچای سویوق‌بولاق خانا، سالماس، اوشنو، و سولدوز بوزقیرلارینا شامیل‌دیر.
بو حوضه، آذربایجانین تورپاقلارینین بئشده بیرینی یعنی ۲۰?ینی، و مونبیت تورپاق‌لاری اولان،ان یاخشی و دیرلی اکین بولگه‌لرین‌دن ساییلیر. اورمو گولونون ۵ میلیارد تون پوتاس، ۶۰ میلیون تون پوتاسیوم سولفات، ۲۴۰ میلیون تون ماقنِزیوم، ۲۸ تون برومید، ۲۵۰ تون لیتیومون اولدوغو تخمین اولونور.
ایندی‌لیکده ماراغانین ورجووو کندینده تیکیلمیش کاوه سودا زاوودو شوشه‌نین ان اهمیت‌لی ماتئریالینین ایخراجی ایله مشغول‌دور.قئید ائتمک لازیم‌دیر کی،بو زاوود گولون ساکینلری اوچون اهمیت‌لی تهلوکه منبعی‌دیر.بو زاوود اطراف موحیطی زهرلیگیر و گولو چیرکلندیریر.
۱۹۷۵جی ایلده میللی پارک اولموش اورمو گولو، آسیانین باتی‌سیندا داییم سو اولان ان بویوک گول‌دور. بوگولون آدا‌لاریندا ۲۷ جور ممه‌لی حیوان، ۴۱ جوره سورونگن، ۲۱۲ جوره قوش، ۷ جوره سوداقورودا یاشایان، ۲۶ جوره بالیق یاشاییردی.
بو جان‌لی‌لارین وارلیغی و چئشیدلی‌لیگی اورمو گولونون یونسکو طرفیندن یاشام گزه‌گنی‌نین دئپوسو آد آلماسیندا سبب اولموشدو. اورمو گولو اوز گوزل طبیعتی، و زیغینین معالیجوی اوزل‌لیگی ایله بیر چوخلو توریستین آذربایجانا گلمه‌سینه سبب اولا بیله ردی. هم‌ده بوگولده یاشایان آرتیمیالار بیر زامان اورمیانا (اورمو گولو آرتئمیاسی) آدلی چوخ دیرلی برک_دریلی بو گولون اقتصادی دیرلرینی فراهم ائده ردی.بو فاجیعه نین ائتگیلری هم گولون هندورینده یاشایان اینسان‌لارین هایاتینی و همده بو ائکوسیستمله باغلی اولان قونشو اولکه لرین ائکوسیستئملرینی هاوا کیرلی‌لیگی و قحط لیک و اکین یئرلری‌نین آرا‌دان گئتمه سی تهلیکه سینه سوخا‌جاق‌دیر.
بئش ایللیک اولوم گئری ساییمی باشلانمیش دوروموندا هله ده پراتیک جیددیجه بو قورومانی انگللمک یونونده هئچ بیر ایش گورولممیش‌دیر.بو مکتوبا قول چکنلر دونیا دوغاسینا قارشی سوروملولوق دویان توم آییق ووج‌دان‌لاری گولون بولگسینده یاشایان یاشام‌لاری خطرده اولان میلیون‌لارجا اینسانلا سس بیرلیگینه چاغیریر.
نه گرک دیر بو گون: سدلری آچماقلا اورمو گولونون سو حاقینی اودمک. زاب یا آراز چای‌لاری و حتی خزر دنیزین‌دن اورمو گولونه عاجلی سو چکمه‌یه تلسمک.
آجی چایینین سویونو کمر ایله شوراکئت یئرلرین‌دن گئچیردیب و گولون شورلوغونو دوغال میزانینا چاتدیرماق. گول اطرافینداکی دوزلمیش سو بندلر و باشقا تیکینتی‌لری بیر واحید مودورلوک و سیستئم ایله گوز آلتینا آلماق.اولوسلارآراسی قوروملاردان تئکنولوژیک، بیلگیسل و یا مادی یاردیم آلماق.
اکینچیلره اکین اولگوسو وئرمکله اوْنلاری ال‌لرینه گلنی اکمک‌دن چکین‌دیرمک. مئکانیزه سووارما سیستملر ایله، اکینچیلیک سیستمینده سویون راندیمانیندا قالدیرماق. اورمو گولونون اوزرینه سالینمیش کورپودن گولون قوزئی ایله گونئیی آراسیندا اولان سو آخیمینی چوخالتماق. جاوازسیز قویولارین قازیلماسینین قاباغینی آلماق. کاوه سودا کیمی اورمو گولو سویونو زهرلندیرن فابریکا‌لارینین ایشلرینی یاشام اورتامی ایستانداردلار ایله اویغونلاشدیرماق. اورمو گولو آرتیمیاسی ذخیره‌سینی یئنی‌دن چوخالتماغا چالیشماق.

نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۰۴ آبان ۱۳۹۴ ساعت ۶:۰۰ ق.ظ

دیدگاه


هشت + = 15