بیراینجی بولوم
فرخ جرایدی
آنادیلیمیز: ساعات چالاری‌نین سسی ایله گؤزومو سیْخیب آچاراق یوخودان اویاندیم. ال آتیب ساعاتین سسینی کسدیم.
گئجه یاریسینا کیمی یاتا بیلمه‌میشدیک، آللاه بیلیر نه زمان یوخو توتوب. جانیمین هر یئری زوققولداییر، ائله بیل گئجه سحره کیمی داش داشیمیشام.
خزل آییندا، اسن یئلین کوشولتو سسی پنجره‌دن اوتاغا گیریردی. باشیمی ساغا چئویریب آیدین-ا باخدیم، گئنه یوخودا دیغیرلانیب یئریندن آرالی دوشموشدو؛ یورقان- دؤشک بیر یاندا، اؤزو بیر یاندا ایدی.
قول‌لارینی چارپاز ووراراق قارنینا چکمیش دیزلری دؤشونه کیمی یوخاری‌یا گلمیشدی.
سولمازین خورولتو سسی هله‌ ده گلیردی، اون ایل اورتاق یاشامیمیزدا هله ‌ده بو خورولتو‌یا آلیشمامیشدیم. سول الیم‌له اونو ترپه‌دیب “سولماز دور! “- دئدیم.
یئردن بالاجا یورقانی گؤتوروب، آیدین-ین اوستونه چکیب آیاغا قالخدیم.
– من گئدیرم چؤرک آلام، سن ده دور چای قوی!
سولمازین گؤزلری قیپ- قیرمیز ایدی، اونون دا گئجه‌نی یاتا بیلمه‌دییی بللی ایدی. سسیمه آیدین گؤزلرینی آچدی. سحر یئمه‌یینی یئییب ائودن چیخدیق.
اؤزومون ایلک گون اوخولا گئتدیییم گؤزوم اؤنونده جانلانیردی. دوز ۳۰ایل اؤنجه، ۱۳۶۷ .
هاوا سرین‌لمیشدی، آنام‌لا ساغ اول‌لاشیب تک باشیما ائودن چیخدیم.
قونشوموزون اوغلو، بایرام، قاپی‌دا منی گؤزله‌ییردی. او مندن ایکی یاش بؤیوک ایدی اوخول‌داش ایدیک. کوچه‌لردن کسدیرمه سالاراق، خییاوان‌لاردان ایراق، اؤزوموزو اوخولا چاتدیردیق.
آیدین ماشین‌دا قاباق قولتوق‌دا اوتورموشدو سولمازسا آرخا قولتوق‌دا. هئچ بیلمیرم نئجه گلدیک، ساده‌جه بیر آن اؤزومو اوخولون اؤنونده گؤردوم.
یول بویو اوخولومون ایلک گونو بئینیمدن چیخمیردی.بایرام الیمی سیخاراق منی اؤزونه ساری چکیب:
-حسن، هوشون باشیندا اولسون آااا! ناظیم “اوّل‌لر” دئینده گؤر هارا دئییر گئت اورا.
ناظیمی بورا کیمی کوچه‌میزده گؤرمه‌میشدیم بایرامین اوزونه گولوب، باشیمی ترپتدیم. دوداق‌لاریمدا گولوش اولسایدی دا اوره‌ییم یامان دؤیونوردو، ایچیم تیتره‌ییردی.
هردن بیر بوینومدان قاوزانان ایستی یاناق‌لاریمی قیزیشدیریردی.
آیدین اوزومه باخیب، گولومسه‌ییردی. آغزیمی آچیب “آیدین اوغلوم!… ” دئدیم، سؤزون قالانینی گتیره بیلمه‌دیم؛ سؤزلر بوغازیمدا قالمیشدی، نه دئیه بیلیردیم نه اودا بیلیردیم.
بایرام دئدی:
– گؤزله کیف-ین نیمکت‌لرین تیمینه ایلیشمه‌سین چکیب جیْرار.
نیمکت-ین نه اولدوغونو بیلمیردیم، هله‌لیک گؤزوم اوخولون حیه‌طینده ساییسیزجا دولان اوشاق‌لاردا ایدی.
بو یاشیما کیمی بیر بئله اوشاغی بیر یئرده گؤرمه‌میشدیم. اوشاق‌لاردا باشدان-باشا تَزه پالتار- باشماق گئین ده وار ایدی، ییرتیق-یاماق‌لی گئیینن ده. آرا بیر اؤزومه تای تَزه باشماق، یاماق‌لی شالوار، تمیز کؤینک گئین ده گؤروردوم.
سس یوکسلدیجی‌سی (بلندگو) سسلندی ” اوّل‌لر گلین بویانا!” اوزو بیزه ساری اولان اوجا بوی، بیْغلی بیر کیشی سول الینی گؤیه قالدیریب سول یانا ترپه‌دیردی، اؤز- اؤزومه ” ائله بیل بو ناظیم دیر” دئدیم.
بایرام مندن بیر آز آرالی ایدی. “حسن! حســـن اده گئت!”- دئیه، منه باغیریردی. هله‌ده بایرامین سسی قولاغیمدا جینگیلده‌ییردی.
آیدین-ین الیندن یاپیشیب، اوخولونا ساری آپاردیق. سولمازین اوزو گولوردو. گئجه دئدیک‌لری یادیما دوشدو؛
-حسن، گؤره‌سن نه‌جور اولاجاق؟ بو ائله چوخ فارسی باشارمیر، قورخورام کیلاس ‌دا دانیشا بیلمه‌یه. آخی دئییرلر ایندی بوتون کیلاس‌لاردا فارسی دانیشیلیر. بلکه هئچ اؤیرتمن‌لرین دئدیک‌لرینی بیلمه‌یه!
-احَحح! دئمه سن آللاه! اؤز اوشاق‌لیغیم یادیما دوشور. بیز هئچ نه بیلمزدیک، نه دئسه‌یدیلر دوروب اوزلرینه باخاردیق، سونوندا آنا دیلیمیزده دئیردیلر باشا دوشردیک؛ ایندی رادیو، تلویزیون اوشاغین بئینینی دولدوروب، ائشیک‌ده فارسی دانیشان اوشاق دا آز دئییل.
سولماز درین بیر آه چکیب، آیدین-ا باخدی.
اوخول اولدوقجا تر-تمیز ایدی، حیه‌ط‌ده بئش-اون اوشاق آتا-آناسی ایله بیرگه وار ایدی.
اوشاق‌لار هامیسی بیر سایاق‌دا گئیینمیشدی، گئییم‌لری تَزه ایدی.
اوخول‌لار آچیلمامیشدان ایکی هفته اؤنجه هانسی اوشاغین هانسی درس اوتاغیندا اولدوغونو بیزه دئییب، یونیفورم وئرمیشدیلر.
آیدین ائله ایلک گوندن “من قاباق صندل‌ده اوتوراجاغام!” دئییردی. اؤن قولتوق‌دا اوتورماغا آلیشقان ایدی.
ناظیم-ین چیغیر-باغیری ایله سیْرایا دوزولوب، درس اوتاغینا گئتدیک. کوله، قاراشین بیر قادین درس اوتاغینا گیردی، قاپی‌دان ایچه‌ری کئچدیکده درس اوتاغی‌نین دیبینده اوتوران‌لاردان “دوساله” دئییلن بیریسی “بَرپا” دئدی. بو قدر دو ساله آداش-ین بیر یئرده اولدوغو منی شاشیرتمیشدی. “دو ساله” آدلی اوخوجولار آیاغا قالخاراق بیری بیزه ده “دورون، آیاغا دورون” دئدی.
“برپا”نین نه اولدوغونو بیلمیردیم؛ آنجاق من ده او بیری اؤیرنجی‌لر کیمی داوراندیم، برپا سؤزو ایله آیاغا قالخیب “بَرجا” سؤزو ایله یئریمیزه اوتوردوق. من هئچ “برجا” سؤزونون آنلامینی دا بیلمه‌دیم. آیدین‌ـ‌ی درس اوتاغینا بوراخیب اؤزوم ده اوخولون حیه‌طینده دایاندیم. بوگون آیدین-ا آرخا دوروم دئیه، ایش یئریندن قویو (اجازه) آلمیشدیم. اوره‌ییم یامان سیخیلیردی. اوخولون بیتمه‌سینی ائویمیزه دؤنمک ایسته‌ییردیم. اؤیرتمن بیر- بیر آدلاریمیزی، هابئله آتالاریمیزین نه ایش گؤردویونو سوروشوب، “کیتاب‌لاریزی آلیب آپارارسیز ائوده جیلید توتارسیز و… ” دئییردی.
چالار سسی گلدی. بیر آن اوخولون بیتدیگینی دوشونوب، اؤیرتمن‌ین آرخاسیجا سئوینجک چانتامی گؤتوروب، ائشییه قاچدیم. آزجا قالیردیم قاپی‌یا چاتام، “حسن هارا؟؟؟؟”، آرخاما دؤنوب بایرام-ی گؤردوم،-
” من دئدیم بس مدرسه قوتاردی”، دئدیم. بایرام گولوب “هـــن! هله هاراسی‌دی، ایکی زنگ ده هله قالیر!” –دئدی. سانکی باشیما بوزلو سو تؤکدولر، دونوخوب یئریمده قالدیم. بایرام، “توالئته گئتسن اورا توالئت دیر.”- دئدی. “یوخ، یوخوم!”- دئدیم.
یئنی دن درس اوتاغینا دؤندوک. اورتالاردا بیر نیمکت‌ده اؤزومه یئر سئچمیشدیم، بونو بایرام منه اؤیرتمیشدی. بیراز اوتوردوقدان سونرا همان قاراشین قادین یئنه گلدی. “برپا…. برجا”، بیزسه دوروب، اوتوردوق. اؤیرتمن بیر آز دانیشدیقدان سونرا “دو ساله” اؤیرنجی‌لرین بیرینی “مبصر” لیک اوچون سئچدی. او اوغلان هامیمیزدان بویلو- بوخونلو ایدی. داراق بویو ووردورولموش ساچ‌لاری، چاتما قاش‌لاری، گوبود دیش‌لری اونا قورخونج بیر گؤرونوم وئرمیشدی. اونا باخدیقجا قارنیم سانجیلانیردی.
توالئته گئتمک ایسته‌ییردیم، اوزومدن گلمیردی اؤیرتمه‌نه دئیم. نئچه دقیقه بئله سانجی چکه‌رک کئچدی. ایکی دؤنه ایسته‌دیم دوروب ائشییه گئدم، بایرامین “کلاسدان ایسته‌سن چیخاسان گرک خانم معلم‌دن اجازه آلاسان، اجازه وئرسه گئده بیلرسن” دئدیکلری یادیما دوشد?و. ایکی-اوچ دؤنه اؤیرتمن‌ین اؤنونده اولان ماسانین اوستونه باخدیم هئچ نه یوخ ایدی، اجازه‌نین اولمادیغینی دوشوندوم. آیاغیمی تیتره‌دیب، اؤزومو آرتیق ساخلاماق اوچون دیش‌لریمله دوداغیمین اتینی دیش‌لَییردیم. قارنیمین آلتی جیریلیردی، کئشکه اؤیرتمن‌ین الینده اجازه اولسایدی، او زمان دئیردیم بیرینی منه وئرردی، گئدردیم توالئته. داها دایانا بیلمیردیم بیر آن ایلیق بیر سویون قیچیمدان آخیب آیاق قابیما دولدوغونو باشا دوشدوم. سویون یئرده آخماسی ایله، سودوک اییی درس اوتاغینی بورودو. یاناق‌لاریم پؤرتموشدو، اوره‌ییم قولاق‌لاریمین دیبینده دؤیونوردو. اؤیرتمن اوجا سسله “دو چیخ ائشییه، بی‌شعور!” دئدی. اوشاق‌لار گولوشمه‌یه باشلادیلار. باشیمی آشاغی تیکیب ائشییه چیخیب، تک باشیما ائوه ساری قاچدیم. یولون تئز بیتیب ائویمیزه چاتدیغینی ایسته‌ییردیم.
اوخولون اؤنونده سولمازلا دانیشارکن بیر بالاجا اوغلانین ایسلانمیش شالوارلا اوخول‌دان ائشییه چیخیب، قاچدیغینی گؤردوک.
سولماز تله‌سیک دئدی “آیدین ایدی!”.
دایانمادان آیدین-ین دالیسیجا قاچیب، اوخول‌دان بیر آز آرالی اونو توتدوم. سولماز اؤزونو بیزه چاتدیردی، اوره‌یی آغزینا گلمیشدی. جیب تئلفنوم زنگ چالدی:-سلام آقای علیزاده، آیدین مدرسه‌ده اؤزونو باتیریب، چیخیب ائشییه قاچدی… ”– من ایندی آیدین‌ین یانیندایام، یاشایین. – دئییب، تئلفونو باغلادیم. آیدین بیر سؤز دئیه بیلمیردی، دوداق‌لاری تیتره‌ییردی، گؤزلریندن یاش اله‌نیردی. سولماز، آیدین‌ین اوست- باشینا باخمایاراق قوجاق‌لاییب باغرینا باسدی. دیله توتوب، ماشینا میندیریب ائوه ساری گلدیک. یول بویو آیدین تئز-تئز آرخا پنجره‌دن بویلانیب یولا باخیردی. او، یولون تئز قورتارماسینی، تئز ائوه چاتماغیمیزی ایسته‌ییردی.
ائوه چاتیب بیرگه یویوندوق. اؤزوم سؤزون اوستونو آچمیردیم، دئییردیم قوی اؤزو دئسین. یویونوب، چیخاندان سونرا گئدیب بیر آز اوزاندی.
آخشام باشی گلیب اؤنومده اوتوروب دئدی:
– آتا بیلیرسن نییه شالواریما ایشه‌میشدیم؟
دئدیم
-یوخ، دئنه گؤروم نولوب ؟!
اؤیرتمن درس اوتاغینا گیریب، باشلادی دانیشماغا. سلام زاد دئییب کئفیمیزی سوروشدو، اما بوتون دانیشیغی آلاهی دیلده‌یدی من ائله باش تاپمیردیم، هر کیم بیر سؤز ایستیردی دئیه دئییردی “مگر سیزه مهدده فارسجا اؤیرتمه‌ییب‌لر؟ ” من ده مهدده هر نه اؤیرنمیشدیم، هامیسی یادیمدان چیخمیشدی. دئییردی فارسجا دانیشین. نه قدر فکرلشدیم توالئته گئتمه‌یین فارسی‌سین بیلمه‌دیم اونا گؤره اجازه آلانمادیم. اؤزومو ساخلایانمادیم شالواریما ایشه‌دیم.سولماز کئچه-کئچه گولومسه‌یه‌رک دئدی:-هله تئلویزیون نم نه قدر ائتگی‌له‌ییب هااا! سون