اندر حکایت مصائب باغداران سیب درختی آذربایجان غربی
گروه اقتصادی: عدم نظارت کامل بر عملکرد سردخانه های استان از سوی ارگان‌ها و نهادهای نظارتی نظیر اداره کل استاندارد، سازمان صنایع و معادن، معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان به ویژه به هنگام انتقال سیب از باغات و مرکز جمع آوری به این واحدها از مشکلاتی است که سیب کاران استان با آن مواجهند.
استان آذربایجان غربی به عنوان یکی از قطب‌های مهم تولید سیب درختی در کشور نقش پررنگی را در تامین، عرضه و صادرات سیب درختی در سطح کشور و منطقه ایفا می‌نماید. استان آذربایجان غربی سال گذشته با صادرات ۴۴ هزار تن سیب درختی در ۹ ماه سال جاری ۲۴ درصد از ارزش کل صادرات این محصول در کشور را به خود اختصاص داد.
بر اساس آمار موجود سالانه به طور متوسط یک میلیون تن سیب از باغات استان برداشت می_شود که ۳۰% از این مقدار تحت عنوان سیب زیر درختی که اصطلاحاً سیب صنعتی نامیده می‌شود جهت تولید کنسانتره و فرآورده های دیگر نظیر سرکه، آب میوه، مربا و چیپس از سوی کارخانجات صنایع تبدیلی استان و سایر استان‌ها جذب و پس از تبدیل به فرآورده های مذکور قسمت اعظم آن به کشورهایی اروپایی و آسیایی صادر می‌گردد.
بخشی از دو سوم باقیمانده محصول تولید شده به صورت تازه خوری مصرف و قسمت اعظمی نیز یا به عنوان میوه شب عید و ایام نوروز در سردخانه های استان ذخیره و یا به کشورهای آسیایی و همسایه از جمله ترکیه، آذربایجان ترکمنستان، عراق، روسیه و بقیه کشورها صادر می‌گردد.
اما آنچه که حائز اهمیت می‌باشد این است علیرغم اینکه در سال زراعی جاری حدود یک میلیون تن سیب درختی با کیفیت متوسط به بالا تولید شده، با وجود پایین بودن قیمت آن (بین ۳۰۰ – ۲۰۰ تومان) متأسفانه کارخانجات تبدیلی استان رغبتی جهت خرید نشان نمی‌دهند و مهم‌ترین دلایل این امر را انباشت بیش از سی هزار تن کنسانتره تولیدی سال گذشته در سردخانه های استان به دلیل عدم کشش بازارهای جهانی و رکود اقتصادی حاکم بر اقتصاد جهان و به تبع آن بروز مشکل نقدینگی می‌دانند. در شرایطی که نرخ‌های یاد شده حتی هزینه حمل این کالا را تامین نمی‌کند باغداران و سیب کاران استان مجبور هستند که این سرمایه ملی را نظیر چند سال پیش در اختیار دام‌ها قرار دهند تا حداقل به جای فساد، مورد تغذیه دام قرار گیرند.از سویی سردخانه های استان علیرغم اینکه به لحاظ تعداد و ظرفیت اسمی و عملی رتبه نخست را در سطح کشور به خود اختصاص داده‌اند و به رغم گنجایش حدود ۴۰۰ هزار تن سیب درختی در خود، سیب درختی مازاد بر مصرف باغداران در دستشان باقی مانده و سردخانه های کشور نیز به دلیل نگهداری سایر محصولات کشاورزی، امکان جذب مابقی سیب‌ها را ندارند هر چند برخی عوامل دخیل در خرید و ذخیره سازی سیب درختی، بخشی از این کالا را در سردخانه های استان‌های تهران اصفهان، آذربایجان شرقی، همدان و … نگهداری می‌کنند و البته متحمل هزینه های حمل مضاعفی نیز می‌گردند.
آسیب شناسی این موضوع نشان می‌دهد که علیرغم اینکه سیب درختی یک محصول استراتژیک بشمار می‌رود ولی متأسفانه حمایت چندانی از این کالا و فعالین این بخش به عمل نمی‌آید. هرچند هرسال از سوی دولت نرخ توافقی برای خرید سیب درختی اعلام می‌گردد ولی هیچ وقت نتوانسته است رضایت باغداران را به دلیل ناعادلانه بودن نرخ توافقی با توجه به هزینه های تمام شده آن جلب نماید.
از سویی دولت در جهت حمایت از این محصول، برخی اقدامات حمایتی را انجام داده ولی این اقدامات، نیز نتوانسته از کوه مشکلات مربوط به تولید و عرضه سیب درختی بکاهد. اقداماتی نظیر اختصاص اعتبار جهت خرید سیب درختی از طریق سازمان تعاون روستایی، فراهم نمودن زمینه صادرات بیش از پیش این کالا به کشورهای همسایه و کشورهای اروپایی، اجرای طرح‌های تنظیم بازار در ایام پایانی سال و نوروز هرسال از طریق عرضه مستقیم سیب درختی و مرکبات و …بحران به وجود آمده در خصوص این کالا باعث گردیده جو نامطلوبی بر فضای کشاورزی و صنایع تبدیلی منطقه حاکم گشته و تولید کنندگان را مستاصل نماید.
در چنین شرایطی بیم آن می‌رود که بسیاری از باغات سیب استان تبدیل به زمین زراعی جهت کشت و زرع سایر اقلام کشاورزی گردیده چیزی که حدود بیست سال پیش نیز بر اثر وجود همین مسائل حاد و عدم رفع مشکل سیب درختی استان، بسیاری از باغات منطقه به زمین زراعی تبدیل گشت.
علی رغم اینکه استان آذربایجان غربی بزرگ‌ترین قطب تولید سیب درختی کشور و حتی منطقه می‌باشد ولی از نظر ایجاد و یا تقویت صنعت سورت و بسته بندی بسیار ضعیف می‌باشد، به طوری که در این استان تنها دو واحد سورتینگ و بسته بندی در شهرستان‌های نقده و ارومیه موجود می‌باشد که به علت جا نیفتادن فرهنگ بسته بندی و همچنین بالا بودن نرخ خدمات باغداران آنچنان رغبتی جهت استفاده از این امکانات نشان نمی‌دهند.استفاده اغلب قریب به اتفاق باغداران و سیب کاران از جعبه های چوبی بیست و پنج کیلو گرمی به جای سبدهای پلاستیکی ۵، ۷، ۱۰، و ۱۲ کیلو گرمی. این مورد از جمله بزرگ‌ترین موانع بازاریابی سیب درختی در سطح کشور و منطقه می‌باشد چرا که متأسفانه به دلیل چینش غیر استاندارد و درهم سیب در سایزها و وزن‌های متفاوت و مخلوط شدن سیب‌های آفت زده، پلاسیده، تگرگ زده و … با سیب‌های سالم، خریداران و تجار رغبتی جهت خرید سیب با این شرایط نشان نمی‌دهند و اگر هم مشتری باشند با قیمتی بسیار نازل خریداری می‌نمایند.
شرایط نگهداری سیب در سردخانه های استان و کشور از جمله مشکلات دیگری است که موجب وارد آمدن خسارت به این کالا در مدت زمان نگهداری می‌شود. جمع آوری و بسته بندی نامناسب سیب در جعبه های چوبی با شرایطی که ذکر گردید بهانه ای می‌شود تا این جعبه‌ها در شرایطی غیر استاندارد در سالن‌های سردخانه‌ها در ستون‌های بیش از چهل ردیفه و بالاتر روی هم انباشته شده و مانع بزرگی جهت تبادل هوای سرد در بین جعبه‌ها و سیب‌ها شده و در نتیجه بخشی از سیب‌های داخل جعبه‌ها خراب و شده و مابقی را نیز آلوده نماید.
این در حالی است که عدم نظارت کامل بر عملکرد سردخانه های استان از سوی ارگان‌ها و نهادهای نظارتی نظیر اداره کل استاندارد سازمان صنایع و معادن، معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان و همچنین انجمن صنفی سردخانه داران استان به ویژه به هنگام انتقال سیب از باغات و مرکز جمع آوری به این واحدها از دیگر مشکلاتی است که سیب کاران استان با آن مواجه می‌باشند.از سوی دیگر، تخصصی نبودن فعالیت‌های اقتصادی در این حوزه و نبود تشکل‌های اختصاصی در تولید سورت و بسته بندی، خرید و ذخیره سازی نگهداری در سردخانه‌ها و نهایتا »بازاریابی و فروش موجب ایجاد نابسامانی در بخش مربوط به سیب درختی گردیده است به طوری که یک فرد تولید کننده سیب درختی علاوه بر تولیدگر بودن هم سورت و بسته بندی کننده، هم نگهدارنده در سردخانه و هم بازاریاب و فروشنده و تاجر می‌باشد و قدر مسلم یک فرد نمی‌تواند از عهده همزمان این امور که برخی از این‌ها تخصصی بوده و نیاز به فراگرفتن دانش آن کار می‌باشد بر آید و همین امر باعث بروز اخلال در چرخه تولید تا عرضه به بازارهای داخلی و بین‌المللی می‌گردد.« مهم‌ترین مشکل تولید‌کنندگان سیب استان قیمت پایین آن در بازارهای مصرف داخلی است و واسطه‌گری و دلالی باعث شده تا در حالی که زحمت اصلی را کشاورز شب و روز از اول سال زراعی تا زمان برداشت محصول با هزینه های سرسام آور متحمل شود ولی سود اصلی را دلالان بدست آورند. البته ورود انواع سیب‌های پر زرق و برق از کشورهای اروپایی و آمریکایی به کشور و حتی به استان آذربایجان غربی قطب تولید این محصول در کشور و منطقه نیز مزید بر علت است.
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۳۰ مهر ۱۳۹۲ ساعت ۱۱:۴۸ ق.ظ
