انتقال مفهوم فرهنگ شادی از محیط خصوصی به فضای عمومی
گروه فرهنگی:هیچ شکی نیست که هم? افراد به دنبال شادی هستند. تنها مشکل این است که بفهمیم شادبودن شامل چه چیزهایی است، مسئله ای که اندیشمندان اخلاق هیچ گاه روی آن به توافق نرسیده و نخواهند رسید.
آیا شادی احساسی کاملاً ذهنی است؟ یا می_توان به شکلی آن را اندازه گرفت؟ می شود کسی بدون اینکه بداند شاد باشد؟ می شود کسی فقط زمانی شاد باشد که نداند شاد است؟ ممکن است کسی در بدبختی دست و پا بزند، اما متقاعد شود که در اوج شادی است؟مفهوم شادی در زمان? ما از محیط خصوصی به محیط عمومی انتقال یافته است. با توجه به گسترش قابل توجه ناراحتی های روحی در سراسر جهان، تعجبی ندارد که موضوع شادی تا این حد مورد توجه عموم واقع شود. حدود یک سوم بزرگسالان در آمریکا و نزدیک به نیمی از بزرگسالان در بریتانیا باور دارند که گهگاه افسرده می شوند.
با گذشت بیش از نیم قرن از کشف داروهای ضد افسردگی، هنوز کسی به درستی نمی داند آن_ها چگونه عمل می کنند. استفاد? بیش از انداز? آن_ها خطر بیماری های قلبی را افزایش می دهد (البته گفته می شود استفاد? به اندازه شان برای سلامتی مفید هم هست). آنچه این روزها ریاضت نامیده می شود افراد را بیمارتر کرده و حتی مرگ ومیرهایی را هم به دنبال داشته است.
جوامع نابرابر مانند بریتانیا و ایالات متحده با مشکلات زیادی در زمین? سلامت روانی روبه رو هستند. این در حالی است که جوامع تساوی طلب تر، مانند سوئد، با مشکلات به مراتب کمتری روبه رویند. برآوردها نشان می دهد که بیماری های تمایل به غیبت و »تمایل به حضور« (سر کار رفتن و تنها از نظر فیزیکی حاضر بودن در آنجا) برای اقتصاد ایالات متحده حدود ۵۵۰ میلیارد دلار هزینه داشته است.شواهدی وجود دارد که نشان می دهد وجود ویژگی های رقابتی در شخصیت افراد می تواند به بیماری های روانی منجر شود؛ این مورد به خصوص در بین ورزشکاران، هم میان برندگان و هم بازندگان، وجود دارد. اصولاً هرچه بیشتر در پِی پول، جایگاه و قدرت باشی احساس ارزش کمتری خواهی کرد. البته یک مثال نقضِ زنده برای این مورد وجود دارد که نامش دونالد ترامپ است. آمریکایی ها با وجود فرهنگ شادی گرایی_ای که دارند تمایل دارند افسردگی شان را کمتر از آنچه هست نشان دهند. این در حالی است که انتظار بر این است که فرانسوی ها، که شادی را چندان خردمندانه نمی دانند، آن را کمتر از آنچه هست بروز دهند. برای فرانسوی ها شادیِ بیش ازحد حکم دلقک بازی را دارد.
شادی بهترین چیز برای کسب وکار است. یک کارگر شاد ۱۲درصد کارایی بیشتری دارد. به همین دلیل، علم احساسات انسانی (که دیویس آن را »نظارت، مدیریت و تدبیر احساسات« می_نامد) یکی از علومی است که با هدف تغییر احساسات انسانی با شتابی زیاد در حال رشد است. پژوهش هایی که روی خرید انجام می شود هم به همین ترتیب است.
این پژوهش ها امروزه به جایی رسیده که از برنامه های تصویربرداری از صورت استفاده می کنند تا وضعیت عاطفی خریدار را مشخص سازند. عصب شناسانی که خبره ترند ادعا می کنند که در آستان? کشف »دکم? خرید« در مغز انسان ها هستند.روان شناسی راهی جواب پس داده است برای اینکه توجهات را از دلایل اجتماعی تغییر دهد.
برخی روان شناسان، پس از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ بر این باور بودند که مشکل نه بانک ها بلکه مغز انسان ها بوده است. به گفت? آن ها، در زمان بحران، وال استریت پر شده بود از مواد شیمیایی-عصبیِ۳ نامناسب. تِستُستِرون بیش از انداز ه ای میان معامله کنندگان دیده می شد و بسیاری از بانک د اران، در حد مصرف کنندگانِ کوکایین، در فضا بودند. در آن زمان حتی موادی هم بر اساس تصاویر مغزی معامله کنندگان تولید شده بود که سازندگانش ادعا می کردند می تواند تصمیماتی مناسب تر را به ارمغان بیاورد.
آنچه در دنیای خودشیفت? سرمایه گذاری امروزی مهم است نحو? عمل یا فکر فرد نیست بلکه احساس اوست. و به این دلیل که نوع احساس فرد را نمی توان مورد بحث قرار داد، این نوع سرمایه داری نیز از هر نوع بحثی مبرا می_شود. امروزه مردان و زنان می توانند این طرف و آن طرف بروند در شرایطی که با استفاده از برنامه_های جدید تغییر در احوالات خود را بسنجند. ضمیرِ سلطه طلب سرمایه داری قدیمْ راه را برای گسترش خودشیفتگی در سرمایه داری مدرن باز کرده است. یکی از معدود خبرهای به دردبخور این روزها این است که آگاهی بیش از اندازه می تواند افراد را بیمار کند.
دیویس در کتاب خود به این نکته دست می_یابد که در حال حاضر سرمایه داری چیزی را که روزی نقد می کرده در خود جای داده است. آنچه این نظام با شک به آن می نگریست (احساسات، دوستی، خلاقیت، مسئولیت اخلاقی)، حالا، با هدف حداکثرکردنِ سود مورد استفاده قرار می دهد. کار به جایی رسیده که یکی از تحلیلگران معتقد است که رایگان پخش کردن کالا راه مناسبی است برای ایجاد رابطه ای نزدیک با مشتریان. برخی کارفرمایان افزایش پرداختی به کارمندان را با عنوان هدیه پرداخت می کنند. آن_ها این کار را به این امید می کنند که احساس قدردانی را در کارمندان خود افزایش دهند و در نتیجه تلاش بیشتری را از آن ها ببینند.
این طور به نظر می رسد که هر چیزی را می توان ابزارآلود کرد. این در حالی است که تمام نکت? شادی این است که خودْ هدف باشد نه وسیله ای برای به دست آوردن قدرت، ثروت و جایگاه. در اندیش? اخلاقی، از نظر ارسطو گرفته تا آکوئیناس و هگل و مارکس، احساس شادمانی از عمل به فضایل نشئت گرفته و این شادی تنها به خاطر خودش ارزشمند است. مسئل? مهمی که اخلاق به آن می پردازد چگونه خوشحال شدن است، اما »چرا خوشحال شدن« سؤالی نیست که اخلاق بتواند به آن پاسخ دهد.
همین سنت فکری با جداکردن شادی از شرایط مادی که در آن قرار دارد مخالف است. مردان و زنان تنها در شرایطی مشخص از نظر اجتماعی امکان شکوفا شدن دارند. شادی یک حالت ذهنی جدا از همه چیز نیست و به شکل مستقیم به فعالیت های ما بستگی دارد. ما افرادی فعال هستیم نه یک سری حالات احساسی که این طرف و آن طرف می روند. ممکن است برده ای که مدام زیر باد شلاق است احساس رضایت کند، اما این احساس رضایت احتمالاً به این دلیل است که گزین? دیگری را نمی شناسد.
شادی به این معنا تنها یک موضوع ذهنی نیست. ممکن است شما فکر کنید شادید، اما در حقیقت قربانی خودفریبی باشید. هرچند، آن طور که بعضی دانشمندان علوم اعصاب تصور می کنند شادی چیزی عینی و به معنایِ توده ای مادی در مغز هم نیست.
همان طور که دیویس می گوید، این دانشمندان فراموش کرده اند که »روندهای ذهنی« مربوط است به اعمال انسان در قالب روابط اجتماعی. این اعمال با مقاصد مختلفی انجام می شود که نیاز به تفسیر دارد.
شادی برای پژوهشگران بازاری و روان شناسان شرکتی با احساس خوب تعریف می شود. اما به نظر می رسد که میلیون ها نفر اصلاً احساس خوبی ندارند و به نظر هم نمی رسد فناوری های کنترل ذهن بتواند آن ها را برای کار یا مصرف بیشتر تهییج کند.
آنچه متخصصان شادی متوجهش نیستند این است که فرد زمانی که حس کند قربانی بی عدالتی یا بهره کشی است نمی تواند خوشحال باشد. به همین دلیل زمانی که ارسطو از علم سعادت صحبت می کند نام علم سیاست را بر آن می گذارد. این نکته چندان مورد توجه دانشمندان علوم اعصاب، متخصصان تبلیغات، یا تاجران آگاهی نیست و شاید به همین دلیل هم هست که کار آن ها نتیج? چندانی در بر نداشته است.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۰۹ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۵:۴۵ ق.ظ
