افزایش ۳٫۵ درصدی خشونت در شهرها
گروه گزارش: امنیت یک نیاز اولیه برای زندگی اجتماعی است و جزء مهمی از حقوق شهروندی محسوب میشود. تامین امنیت و افزایش احساس امنیت شهروندان از دیرباز از مهمترین وظایف و تکالیف حکومتها بهحساب میآید زیرا انسان ایمن، سرشار از انگیزه و برای هرگونه پیشرفت، مستعد و مهیاست و همواره به باروری، تجربههای تازه و کشف مسائل جدید نیازمند است.
احساس امنیت، آرامش و آسودگی خاطر است که توجه به ابعاد مختلف آن می¬تواند ارتباطات و سرمایه¬ اجتماعی عظیمی را که خود عاملی برای ثبات، آرامش و لذت از فضاهای عمومیِ شهری است، بهوجود آورد.
ولی امروزه به نظر می¬رسد فضاهای عمومی شهر، مانند پارک¬های شهری که از مهمترین عناصر این فضاها هستند، متأثر از برخی عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، مشکلات بسیاری را برای امنیت شهروندان ایجاد کرده و در رشد آسیب¬های اجتماعی مؤثر بودهاند بهطوری که همواره در صفحات حوادث روزنامهها و در سایتها اخباری مبنی بر حوادث ناشی از درگیری و جرائم اراذل و اوباش به چشم میخورد.
توجه به این نکته که عملکرد پلیس بهعنوان ابزار کنترل بیرونی افراد میتواند در ایجاد احساس امنیت اجتماعی موثر باشد، بر کسی پوشیده نیست اما، واضح است که در همه پارکها، مناطق کور شهری و محلههای پرآسیب کلانشهرها نمیتوان تدابیر صد درصد امنیتی را پیاده کرد چرا که حتی با فرض اینکه در تمام پارکها و مناطق شهری و حاشیههای شهرها نیروهای پلیس را تعبیه و نظارت را با دقت هرچه تمامتر پیاده کنیم، مطمئنا باز هم نقاطی از شهر وجود دارد که از کنترل نیروی انتظامی دور خواهد ماند.
بسیاری از جامعهشناسان شهری، افزایش لجامگسیخته جمعیت شهرنشینی و وجود حاشیهنشینی را عامل اصلی افزایش رویکرد به کجروی، بیعاطفگی و بروز بزهکاری میدانند و اعتقاد دارند از آنجا که در شهرها افراد شناختی از یکدیگر نداشته و در نتیجه کنترل و نظارت اجتماعی برعملکرد آنان از میان رفته است نابهنجاری اجتماعی بهراحتی شکل میگیرد. بهگونهای که طبق آمارهای انتشار یافته از سوی برخی موسسات جرمشناسی شاهد افزایش ۳٫۵ درصدی خشونت در شهرها در سالهای اخیر بودهایم. بهطوریکه میزان جرایم شهری با توسعه شهرها و افزایش جمعیت ارتباط مستقیم دارد. *مناطق آسیبزای شهری
یکی از چالشهای موجود در بخش امنیت شهری وجود مناطق ویژه و آسیبزای شهری است. بهعنوان مثال در کلانشهر تهران مناطقی مانند دروازه غار یا میدان خراسان از دیرباز بهعنوان مناطقی که آمار جرم و جنایت و میزان اراذل و اوباش زیادی دارند شناخته شده بود یا در شهر مشهد محلهای بهنام »قلعه ساختمان« از مناطق ویژه شهری بهشمار میآید و شمار زیادی از زندانیان این شهر، ساکن محله قلعهساختمان هستند.
علاوه بر این، حاشیهنشینی در کلانشهرها نیز چالشی بزرگ برای نظام تصمیمگیری کشورها محسوب میشود بهطوری که رشد ناموزون و غیراستاندارد مناطق مسکونی در حاشیه کلانشهرها، موجب اختلال در امنیت عمومی شده است.
چنانکه روز گذشته نیز، دوعضو شورای شهر تهران با اشاره به بازدیدی که اعضای شورا از برخی از بوستانهای پایتخت داشتهاند، اعلام کردند: متاسفانه بسیاری از بوستانهای پایتخت به فضاهای ناامن و به پاتوقی برای اراذل و اوباش منطقه تبدیل شدهاند. مهر نوشت؛ اقبال شاکری و ابوافضل قناعتی، به این موضوع اشاره کردند که اگر خانوادهها نتوانند از فضاهای عمومی طراحی شده برای شهر استفاده کنند این موضوع در تضاد با هدف ایجاد این فضاهاست.
*لزوم استفاده از مشارکتهای مردمی
از اینرو، بخش مهمی از ارتباط جامعه با متولیان حفظ امنیت عمومی شهر در گرو افزایش آگاهیهای شهروندی و ایجاد یک فرهنگ پویا و ملی برای اعتماد جامعه به مسئولان مربوطه است. به همین دلیل تأکید بر مسائلی چون آموزش تبلیغات مثبت، اعتمادسازی که زمانبر و هزینهبر است، امری ضروری و واجب به نظر میرسد. بهعبارت دیگر، چنانکه در سایر موارد از قبیل توسعه اقتصادی و سیاسی، نیاز به مشارکت مردم اصل است، در حوزه امنیت عمومی شهر هم مسئولان شهری باید به این امر توجه داشته باشند و نگرش خود را بر این موضوع معطوف دارند که از حداکثر ظرفیت امنیتی مردم و نهادهای عمومی کشور استفاده کنند تا ضمن کاهش هزینههای امنیتی، مردم با احساس مسئولیت بیشتری در این امر مشارکت کرده و به تدریج به عنوان یک فرهنگ در جامعه نهادینه شود.
*نقش سرمایههای اجتماعی در کاهش آسیبها
یک کارشناس آسیبهای اجتماعی در رابطه با امنیت شهری میگوید: اگر هر فرد جامعه حفظ و حراست از مبلمان شهری و مراقبت از آنها را وظیفه خودش بداند، در این زمینه بسیاری از مشکلات برطرف خواهد شد چرا که گاهی اوقات شاهد آن هستیم که افراد بزهکار برای مهیا کردن بستر جرائم خود در جامعه اقدام به از بین بردن مبلمان شهری میکنند.
به عنوان مثال، برای تاریک شدن معابر چراغهای سطح شهر را از بین میبرند یا از خرابههای موجود در سطح شهر استفاده میکنند اما، متاسفانه شهروندان در قبال این رفتارها به نوعی کنارهگیری کردهاند.
فرهاد اقطار میافزاید: این نشاندهنده این است که سرمایه اجتماعی در کشورمان دچار کمتوجهی شده اما اگر مردم وظیفه قانونی و شرعی خود بدانند که در مقابل آسیبهای اجتماعی مسئولیت داشته باشند، در کنار شهرداری و نیروی انتظامی و… عملکرد مطلوبی خواهند داشت.
مدیرکل پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی در رابطه با وجود مناطق ویژه از نظر آسیبهای اجتماعی در سطح جامعه، ادامه میدهد: تلاش برای عدالت اجتماعی اقدام دیگری است که باید در این زمینه صورت گیرد چراکه مادامی که در جامعه تضاد طبقاتی وجود داشته باشد شاهد وجود مناطق ویژه و پرخطر در سطح کلانشهرهای کشور خواهیم بود.
او تصریح میکند: نکته دیگر این است که در سیاستگذاریهای کلان باید بیش از پیش به موضوع پیشگیری بپردازیم وگرنه با رویکرد درمان و مداخله در حوزه آسیبهای اجتماعی آینده روشنی نخواهیم داشت.
*تامین امنیت با کمک نظارت اجتماعی
یک کارشناس شهری هم میگوید: در رابطه با امنیت در فضاهای عمومی، مهمترین مساله بحث نظارت اجتماعی است. به این معنی که شهروندان به مشارکت در تامین امنیت و نظارت اجتماعی تشویق شوند چرا که در این حوزه نقش نهادهای نظارتی و انتظامی در کنار نقش مردم معنا پیدا میکند.
گیتی اعتماد بیان میکند: هم از نظر کالبدی و هم از نظر مبلمان شهری باید مسئولیت امنیت و نظارت را به جامعه محول کنیم و همچنین، با کمک گرفتن از جوانان در این حوزه بهجای اینکه این نسل را به سمت گروههای مجرمانه و بزهکاری سوق دهیم از آنها در جهت افزایش نظارت اجتماعی کمک بگیریم.
او میافزاید: علاوه بر اینها مسئولان شهر در طراحی مبلمان شهری باید حتی المقدور نقاط کور و نقاطی که محل جمع شدن و پنهان شدن اراذل و اوباش هستند را شناسایی کرده و این مکانها را از بین برده و به مکانهای پرتردد و قابل استفاده شهروندان تبدیل کنند تا از این طریق در جهت کنترل رفتارهای اراذل و اوباش گام بردارند.
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۱۸ شهریور ۱۳۹۳ ساعت ۳:۴۸ ق.ظ