اشتغال پایدار در روستاها با توسعه صنایع تبدیلی کشاورزی آذربایجان غربی
مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: به علت فراوانی آب و حاصل خیزی خاک، بیشتر مردم روستاها در بخش کشاورزی مشغول به کارند و به زراعت و باغداری میپردازند و این در حالی است که اشتغال پایدار در مناطق روستایی استان با توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی امکان پذیر است.
روستاهای آذربایجان غربی به عنوان بخش بزرگی از نظام اجتماعی و جمعیتی و اقتصادی استان که در آن تعداد کثیری از عوامل انسانی مولد سکونت دارند، محسوب میشود. در روستاها عوامل و منابع ارزشمندی اعم از عوامل انسانی و منابع طبیعی و اقتصادی به عنوان ذخایر استراتژیک وجود دارد که در پیشرفت جامعه نقش مهمی ایفا میکنند. استان آذربایجان غربی با در نظر گرفتن اقوام مختلف و تنوع منحصر به فرد دینی، مذهبی، قومی و همجواری با چندین کشور در زمینه صنایع دستی بسیار متنوع است. صنایع مرتبط با کاربرد چوب مانند معرق، منبت پیکر تراشی، مشبک، ریزه کاری و غیره و همچنین صنایع مرتبط با کاربرد الیاف مانند فرش، گلیم، نساجی سنتی، جاجیم بافی و غیره از طرحهای مشهد و اصیل استان که میتوان به طرح ریزماهی خوی، ماهی افشار تکاب و سه ترنج مهاباد اشاره کرد. نساجی سنتی بیشتر در مناطق کردنشین جنوب استان رواج دارد و منسوجاتی چون سجاده و چادر شب تولید میشود.
نقش و اهمیت فراوردهها و تولیدات روستایی در رفع نیازهای رو به تزاید جامعه درخور توجه است نظیر تولید محصولات کشاورزی، زراعی دامی و صنایع تبدیلی که نقش بی بدیل و منحصر به فرد است. برای جامعه اقتصادی استان، بسیاری از دستاوردهای روستائیان نقش استراتژیک داشته و اهرم قابل اتکایی در پشتیبانی از نظام اقتصادی در عرصه ملی و جهانی از طریق صادرات و ورود کالاهای ملی به بازارهای پرظرفیت جهانی بوده، یعنی به عبارتی قدرت اقتصادی استان آذربایجان غربی و قطب کشاورزی بودن به دلیل روستائیان پر کار بوده و همچنین تکیه بر اقتصاد تک محصولی نفتی را نیز در سطح ملی کاهش میدهد.
فعال سازی ساکنان روستاها در آذربایجان غربی میتواند کمک شایان توجهی به تامین امنیت اجتماعی نموده و باعث کاهش حجم زیاد ناملایمات اجتماعی گشته و منجر به کاهش پدیده مهاجرت روستا، شهری شود.
این در حالی است که به دلیل قابلیتهای بالای جغرافیایی از قبیل منابع آب، خاک حاصل خیز، بارش مناسب و نیروی انسانی در طول تاریخ زمینههای شکل گیری و توسعه زندگی روستایی در این استان فراهم شده است. طرز قرار گرفتن خانههای روستایی و ارتباط آنها با یکدیگر و با کشتزارهای، نشان میدهد که روستاهای استان از نوع روستا با خانههای مجتمع یا متمرکز است. کارشناسان معتقدند که کشاورزی، دام پروری و صنایع دستی اقتصاد روستاهای استان آذربایجان غربی را تشکیل میدهند و به طور کلی، درآمد روستاییان بر پایه کشاورزی است. به علت فراوانی آب و حاصل خیزی خاک، بیشتر مردم روستاها در بخش کشاورزی مشغول به کارند و به زراعت و باغداری میپردازند.
در روستاهای استان آذربایجان غربی، به علت فراوانی منابع آب و غنی بودن مراتع، دام پروری رونق دارد. اغلب روستاییان به پرورش دام میپردازند و مازاد فراوردههای کشاورزی به بازارهای داخلی و خارجی عرضه میکنند.
در روستاهای کردنشین به علت شرایط جغرافیایی و زندگی کوچ نشینی، پرورش دامهای سبک بیشتر رایج است و اقتصاد دام پروری بر اقتصاد کشاورزی غلبه دارد اما در روستاهای ترک نشین، پرورش دامهای سنگین رواج بیشتری دارد و اقتصاد کشاورزی بر اقتصاد دام پروری غالب است.
از سوی دیگر، ایجاد و راه اندازی کسب و کارها مانند کسب و کارهای خانوادگی و گروهی در روستاها به دلیل وجود پیوندهای قوی اجتماعی و روحیه بالای مشارکت و تعاون در روستاها بالاتر از شهرهاست روحیه کار و تلاش و مسئولیت پذیری و التزام و تعهد به پیشرفت در میان جمعیت روستایی بیشتر از شهرنشینان وجود دارد.اما با این وجود اکثر جوامع روستایی آذربایجان غربی با معضل بیکاری به نوعی دست به گریبان هستند و ابعاد این معضل، بخشهای اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی را نیز متاثر ساخته است. این معضل به عنوان یکی از مهمترین مشکلات اقتصادی و اجتماعی روستاها مطرح است.
در حال حاضر، ایجاد فرصتهای شغلی جدید در مناطق روستایی استان از اهمیت دو چندانی برخوردار است. زیرا علاوه بر آمار بالای بیکاری در روستاها که سالانه بالغ بر ۵۵۰ هزار نفر نیروی کار جدید به بازار کار روستاها عرضه میشود، کشور با معضل مهاجرت روستائیان به شهرها، به خصوص به شهرهای بزرگ مواجه است که این امر خود پیامدهای منفی زیادی در زمینههای مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و امنیتی دارد. همچنین جوانگزین و نخبهگزین بودن مهاجرتهای روستایی از جمله عواملی است که فرآیند توسعه درونزا و روند بهبود شرایط زندگی در روستاها را مختل میسازد.
کارشناسان معتقدند که عدم دسترسی به سرمایه و امکانات و مشکل در عرضه کالاها و خدمات از مهمترین چالشهای مناطق روستایی آذربایجان غربی است.
تاکید بر یک صنعت یا کسب و کار خاص و تمایل شدید به مهاجرت و گسترش روزافزون تغییر کاربری اراضی زراعی و همچنین امکان ریسک کمتر در روستاها و از سویی کمبود سازمانهای حمایت کننده از دیگر چالشهای بر سر توسعه روستاهای آذربایجان غربی به شمار میروند.
این در حالی است که باید کشاورزان علاوه بر پرورش و تولید محصولات متنوع، آموزشهای لازم را فرا گیرند تا بهره وری در واحد سطح افزایش یابد و در این میان نقش هنرستانهای فنی و حرفهای و کاردانش بسیار راهگشاست.
به علت فراوانی آب و حاصل خیزی خاک بیشتر مردم روستاها در بخش کشاورزی مشغول به کارند و به زراعت و باغداری میپردازند و این در حالی است که اشتغال پایدار در مناطق روستایی استان با توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی امکان پذیر است.
نوشته شده توسط admin در شنبه, ۰۵ بهمن ۱۳۹۲ ساعت ۲:۳۵ ب.ظ