مرتضی جمشیدی
گروه اجتماعی: در جهانی که در آن ارتباطات حرف اول را می زند نمی توان با نگاهی مبتنی بر سنت گرایی افراطی، مظاهر تکنولوژیک را از زندگی حذف نمود.
در میان متکلمان و فیلسوفان مسلمان معاصر، بحث پیرامون چگونگی ایجاد جهان کنونی و نیز بررسی احتمالاتی که می توانست در صورت تغییر تحولات سیاسی در سده های پیشین، دوران کنونی را با قالب و ابزارهای کاملا متفاوت تری ایجاد نماید فراوان است. اما به هر ترتیب مسیر تاریخ، آن چیزی را انتخاب کرد که امروز تحت عنوان کلبه الکترونیک از آن یاد می شود. انسان ها به صورت «در لحظه» به اشکال متنی، صوتی و تصویری با یکدیگر در ارتباطند و فاصله، مفهوم خود را از دست داده است.در چنین بستری از تکنولوژی به یاری پدیده ای به نام اینترنت، جهان یا جهان های مجازی دیگری در کنار دنیای حقیقی ایجاد شده اند که انسان ها می توانند در فضای بکر و بی نهایت مجازی، به اشکال و شیوه هایی مطابق یا مخالف با حقیقتی که حائز آن هستند، ظاهر شوند. در چنین فضایی، بی گمان آسیب های فراوان و همین طور تهدیدهای بی شماری متوجه سلامت روانی جوامع خواهد بود.
برای پیشگیری از این آسیب ها باید از طریق دولت ها و با کمک نظام های آموزشی و نخبگانی، سطح آگاهی های جامعه را تا حد مطلوب ارتقا داد.غرق شدن در دنیای مجازی و ایجاد محدوده ای کاذب از شخصیت یک فرد با استفاده از فضای اینترنت می تواند زندگی حقیقی وی را نیز با خطر مواجه نماید. شخصیت دوگانه یا چندگانه یکی از این مخاطرات روانی است که در صورت عدم توجه به آن، باید نتایج منفی آن را در فروپاشی هسته های خانواده و افزایش بزهکاری های اجتماعی مشاهده نمود. تکنولوژی های دوران کنونی علاوه بر آسیب هایی که در قالب فضای مجازی بر افراد وارد می کنند، حکم دوست، خانواده و همراه همیشگی فرد را نیز دارند.این امر با تعمیق بحران فردگرایی در جوامع انسانی روحیه جامعه گرا و رفتارهای اجتماعی انسان را نیز مورد تخریب قرار می دهد و به تدریج توانایی برقراری ارتباط با جامعه را از انسان سلب می کند. افزایش تقاضا برای انواع بازی های رایانه ای و موبایلی و نیز پیشرفت های روز افزون در ارائه کنسول های حرفه ای برای بازی های الکترونیک، مقدار زمان باورناپذیری را از انسان ها گرفته است.
بر اساس آمار شورای عالی اطلاع ‌رسانی کشور، شمار کاربران بازی های الکترونیک در ایران، روزانه بالغ بر ۲۰ میلیون نفر است. متوسط سن استفاده‌ کنندگان از این بازی ها در ایران ۱۸ سال است و پیش ‌بینی می‌ شود این رقم در ۱۰ سال آینده به سن ۲۸ سال افزایش یابد. در حال حاضر در ایران متوسط زمانی که به این بازی ها اختصاص داده می شود ۱۲۴ دقیقه در روز است که با محاسبه آمار قبلی در هر روز بیش از ۴۰ میلیون ساعت تنها در ایران برای بازی های دیجیتالی هدر می رود.این رقم سرسام آور برابر با ۴۵۶۷ سال مفید از انرژی نسل جوان ایران است. به عبارت دیگر، تنها در ایران به ازای هر ۲۴ ساعت ۴۵۶۷ سال زمان برای سرگرم شدن در فضای بازی های دیجیتالی به هدر می رود. فارغ از تاسف آمیز بودن این زمان هدر رفته، محتوای بازی هایی که توسط شرکت های غربی برنامه نویسی و تولید شده اند نیز خود به عنوان یک تهدید جدی در ایجاد تغییر در سبک زندگی جوامع به شمار می رود.
ترویج خشونت، ایجاد ناهنجاری های جنسی از طریق داستان یا شخصیت های موجود در بازی ها و نیز ایجاد فاصله میان تعاملات حقیقی خانوادگی و اجتماعی به طور مستقیم سبک زندگی سالم را از جامعه گرفته و الگویی از زندگی فردگرا و بی مغز غربی را جایگزین آن می کند.پیشگیری از چنین بحرانی بدون یک حرکت و عزم ملی امکان پذیر نخواهد بود. والدین باید از طریق برنامه های آموزشی در جریان این تهدید قرار بگیرند و به عنوان نخستین افرادی که از سنین نوزادی مسئولیت تربیت و آموزش فرزند خود را بر عهده دارند، او را با نحوه انتخاب های عقلانی در زندگی آشنا نمایند. فرزندانی که به طریق آگاهانه در معرض آموزش های صحیح خانوادگی قرار داشته باشند در سنین نوجوانی و جوانی نیز کنترل منطقی و معقولانه تری در بهره مندی از ابزار تکنولوژی خواهند داشت.
از سوی دیگر، تقویت باورهای اعتقادی و فرهنگ ایمانی نیز به عنوان بستر اصلی و جریان ساز زندگی انسان، به فرزندان کمک می کند تا در مسیر پر تلاطم و شلوغ جهان دیجیتالی، از دام ها و پرتگاه های پیش رو با موفقیت عبور نمایند.
این موفقیت زمانی حاصل خواهد شد که آنها پیشتر توسط نهادهای آموزشی از خانواده تا مدرسه، مصادیق انحراف و پرتگاه های زندگی را به درستی شناخته باشند تا در آینده با استفاده از این قدرت شناخت، انتخاب های صحیحی را داشته باشند.
در شرایطی که این مقدمات در تربیت فرزند فراهم شده باشد، دیگر دغدغه تهیه ابزارهای متنوع تکنولوژی برای آنها وجود نخواهد داشت. نوجوان و جوانی که در طول سال های زندگی خود آموزش های لازم را دیده باشد، به مراتب با آسیب های کمتری در استفاده از ابزار تکنولوژی نسبت به سایرین مواجه خواهد بود. تلفن همراه، تبلت، رایانه، کنسول های بازی و هر ابزار دیگری برای فرزندان خودساخته، تنها در حکم وسیله ای برای بهره برداری به جا و منطقی و بر اساس رعایت تقوا تعریف می شود.