ازدواج زودهنگام و محرومیت های اجتماعی فرهنگی
وریا کرمی
گروه اجتماعی: ازدواج امری مقدس و در عین حال بسیار مهم و حساس است و افرادی که به این سنت حسنه اقدام می کنند باید شرایط لازم را داشته باشند بنابراین کودکان و نوجوانانی که در سن پایین ازدواج می کنند عواقب ناگواری در انتظارشان است که نیاز به بررسی علل و ارائه راه حلی اساسی است.
در جامعه امروزی که می توان آن را به نسبت مدرن نیز خواند، هنوز هم خانواده هایی وجود دارند که به رسم قدیم، به ازدواج فرزندان در سن پایین رضایت می دهند. ازدواج های کودکان، به ۲ صورت اجبار یا اختیار صورت می گیرد که در هر صورت عواقب ناگواری در انتظار چنین ازدواج_هایی است و آثار این نوع ازدواج ها در زندگی مشترک مشخص می شود. برخی از والدین، بنا به دلایلی فرزندان خود به ویژه دختران را وادار به ازدواج در سنین پایین می کنند و برخی دیگر از والدین نیز از روی مصلحت و ناچاری که می_تواند دلایل مختلفی داشته باشد، به ازدواج فرزندانشان در کودکی رضایت می دهند.
بسیاری از این ازدواج ها ریشه در سنت و فرهنگ حاکم بر خانواده ها دارد و در واقع، این کودکان قربانی همین سنت های غلط خانواده ها می شوند. آمار دقیق ازدواج در سنین کودکی وجود ندارد ولی بدون شک این آمار در روستاها که هنوز تحت تاثیر سنت و فرهنگ گذشته هستند، بیشتر است.
مدتی پیش در یکی از بیمارستان یکی از شهرهای مرزی در سالن انتظار بخش رادیولوژی دختری نوجوان به نام شهین که همراه مادرش به بیمارستان مراجعه کرده و در حالیکه صورتش زخمی بود با چشمانی گریان از ضرب و جرح توسط شوهرش سخن می گفت. او ساکن یکی از روستاهای مرزی بود، ۱۵ سال داشت و از اظهاراتش مشخص شد که سال گذشته در سن ۱۴ سالگی ازدواج کرده است.
شهین گفت: پدرش به کشاورزی و کارگری اشتغال دارد و با زحمت فراوان، مایحتاج روزمره خانواده را تامین می کند. وی ادامه داد: سال گذشته یکی از آشناهای پدربزرگم به خواستگاریم آمدند ولی پدرم در ابتدا با ازدواجم مخالفت کرد تا اینکه با اصرار پدربزرگم، وی رضایت داد که ازدواج کنم.
او اضافه کرد: من هم بدون اینکه اظهار نظر کنم با سکوتی که ناشی از رودربایستی و خجالت بود رضایت خود را نشان دادم. او افزود: البته باید اذعان کنم که این رضایت تقریبا از عمق دلم بود و احساس خوبی به خواستگار و ازدواج داشتم. شهین در ادامه گفت: بعد از ازدواج و آغاز زندگی مشترک به تدریج متوجه شدم زندگی مشترک و شوهرداری بسیار سخت است و نیاز به تجربه و پختگی دارد که من از آن محروم بودم. وی با اشاره به اینکه شوهرش ۱۹ سال دارد افزود: تا چند ماه اول زندگی، رابطه خوبی با هم داشتیم ولی بعد از مدتی به بهانه های مختلف من را مورد اذیت و آزار قرار می داد. شهین اظهار کرد: روز گذشته به بهانه اینکه چرا بدون اجازه به خانه یکی از همسایه ها رفتم من را مورد ضرب و جرح قرار داد و چنین حال و روزی برای من رقم زد. او افزود: از اینکه در سن پایین، تن به ازدواج دادم به شدت پشیمان هستم و آرزوی برگشت به روزهای دوران مجردی را دارم؛ زیرا دختری با سن و سال من باید مشغول تحصیل و تفریح با هم سن و سالان باشد.
شهین ادامه داد: از شوهرم شکایت کرده ام و به زودی به هر قیمتی که شده باشد، از او طلاق می_گیرم؛ زیرا دیگر توان ادامه زندگی با وی را ندارم. امام جماعت مسجد این روستا اظهار کرد: اسلام در صحت عقد ازدواج هیچ گونه محدودیت سنی را مطرح نکرده و این امر را بر عهده طرفین (در صورتی که بالغ باشند) و اولیای آنان گذاشته است. ماموستا عبدالجبار لطفی با بیان اینکه دین اسلام سن خاصی را برای ازدواج معین نکرده است، افزود: اما اسلام تاکید کرده است که اگر انسان به سن تکلیف رسیده است؛ یعنی پسران سن ۱۵ سال قمری و دختران ۹ سال را پشت سر گذاشته و به بلوغ جنسی رسیده اند؛ یعنی در خود احساس نیاز به جنس مخالف کنند، اگر بدون ازدواج به گناه می افتند در این صورت ازدواج بر آنها واجب است.
وی اضافه کرد: به نظر می رسد بهترین سن ازدواج زمانی باشد که جوانان علاوه بر بلوغ جنسی به رشد و بلوغ فکری نیز رسیده باشند تا بتوانند با دقت بیشتر و با فکر و اندیشه شریک زندگی آینده خود را انتخاب کنند. ماموستا لطفی گفت: با توجه به مقتضیات زمان و مشکلاتی که ممکن است برای زوج های کم سن و سال پیش بیاید، بهتر است در سن معقولی ازدواج صورت گیرد تا بیش از این شاهد اختلافات زناشویی و آمار بالای طلاق نباشیم. یک کارشناس نیز در این ارتباط گفت: در سال ۹۴ تعداد ۶ ازدواج دختران کمتر از ۱۰ سال و ۱۶۴ فقره ازدواج زنان با مردان ۲۰ سال بزرگتر از خود صورت گرفته است. محسن آقایی با بیان اینکه در این مدت به ازای هر چهار واقعه ازدواج یک طلاق ثبت شده است افزود: بر اساس این آمار، میزان ازدواج ثبت شده در سال گذشته در استان نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن ۱۳٫۵ درصد کاهش داشته است.
آقایی همچنین به آمار طلاق ثبت شده دراین استان مرزی در سال گذشته اشاره کرد و افزود: سال گذشته چهار هزار و ۹ واقعه طلاق در استان به ثبت رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از ان ۲٫۰۱ درصد افزایش داشته است. این آمارها در حالی است برخی از ازدواج های زودهنگام و حتی ازدواج های عادی نیز در مراکز و دفاتر ثبت ازدواج و طلاق، ثبت نمی شود و در برخی مناطق این استان عقد صغیر (عقد دختربچه با وکالت پدر) نیز معمول است.
یک استاد جامعه شناسی دانشگاه گفت: بسیاری از قربانیان ازدواج های زودرس در جامعه با محرومیت های مختلفی از جمله محرومیت در زمینه آموزشی، فرهنگی ، اجتماعی و حتی سلامتی فردی مواجه می شوند. سعید خانی افزود: مهم ترین پیامد این ازدواج ها باز ماندن از دوره های آموزشی و دست یافتن به سطح تحصیلات معقول و مطلوب جامعه بوده و بازماندن از تحصیل هر دو جنس را در سنینی که هنوز قابلیت های روانی اجتماعی و حتی زیستی شان به اندازه کافی رشده نکرده، درگیرمسایل معاش و خانوادگی ای می کند که ابزار های لازم برای رویارویی با آن را دارا نیستند. وی اضافه کرد: با توجه به نقش نان آوری پسران در جامعه ایرانی، پسران ترک تحصیل کرده، سر از بازار کار غیرتخصصی با دستمزد و مزایا و منزلت کمتر در می آورند و به هنگام تشکیل خانواده نمی توانند از عهده تامین مخارج زندگی برآیند و در نتیجه آمار خانواده های فقیر را افزایش دهند. این مدرس دانشگاه کردستان گفت: دختر و پسری که ازدواج زودهنگام کرده اند مادر و پدری خواهند شد که برای این نقش آماده نشده_اند و این عدم آمادگی هم از نظر فردی و هم از نظر اجتماعی برای جامعه پرهزینه خواهد بود. خانی گفت: آمارها چه در ایران و چه در کشورهایی که با پدیده ازدواج زودهنگام مواجه هستند، حاکی از افزایش مرگ ومیر مادر و نوزاد هستند و بیشتر زایمان هایی در محیط های سنتی و خارج از چارچوب نظام بهداشتی بیمارستان ها، در منزل و توسط قابله_های سنتی صورت می_گیرد و می توانند منجر به لطمات جسمانی جدی ای به مادر شود.
وی افزود: تحقیقات نشان داده نوزادان مادران نوجوان در برخی موارد دو برابر مادران مسن تر از دنیا می روند و به احتمال زیادتر کم وزن خواهند بود و خطر مرگ و میر نوزادان کم وزن پنج تا ۳۰ برابر بیشتر از نوزادان دارای وزن طبیعی است. به گفته خانی قربانیان ازدواج های زودهنگام بیشتر از سایر زنان احتمال در معرض قرار گرفتن بیماری های مقاربتی، خشونت خانوادگی همسرآزاری، طلاق، اعتیاد و سایر معضلات اجتماعی قرار دارند.
وی اضافه کرد: در حالی که این مادران باید نسل های آینده جامعه ما را نیز تربیت کنند خودشان از بسیاری از مهارت های زندگی اجتماعی و فردی محروم بودند و نمی توانند به درستی این مفاهیم را نیز به فرزندان خود انتقال دهند.
وی اظهار کرد: ادامه چنین روندی در دراز مدت می تواند در توسعه اقتصادی و اجتماعی یک جامعه نیز تاثیر گذار باشد و جامعه را با مشکلات و معضلات فراوانی مواجه کند و بر ساختار کلان جامعه از طریق کاهش کیفیت زندگی و کم رنگ شدن نقش زنان به عنوان نیمی از جامعه تاثیر گذار باشد. به نظر می رسد، آموزش خانواده ها و به ویژه والدین برای آگاهی از پیامدهای ناگوار ازدواج زودهنگام و تعیین سطح قانونی ازدواج، می تواند در کاهش چنین ازدواج_هایی بسیار موثر و راهگشا باشد.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۰۱ دی ۱۳۹۵ ساعت ۶:۴۱ ق.ظ
