- آراز آذربایجان – روزنامه خبری آذربایجان غربی - http://www.araznews.ir -
ادبیات در تلاطم زبانها و فرهنگ بیگانه از منزلگاه خود دورمی شود
Posted By admin On بهمن ۲۶, ۱۳۹۵ @ ۷:۴۴ ق.ظ In فرهنگ و هنر | No Comments
گروه فرهنگی:این روزها دلسوختگان زبان پارسی فریاد برآورده اند که این زبان را دریابید و فریاد واحسرتا سر می دهند تا بیش از پیش این میراث ارزشمند که از نیاکانمان به ما به ارث رسیده آسیب نبیند.
پارسی هم اکنون در دو حوزه رسم الخط و واژگان با مشکلاتی فراوان روبه روست و آنچه بیشتر به این گرفتاری دامن می زند، اختلاف آرا و سلایق است که این کشتی را هر دم به سویی می کشد تا در تلاطم زبانهای بیگانه و یافته های نو از منزلگاه دور شود.
در باب دستور خط فارسی همواره اختلاف سلیقه و مشرب وجود داشته است. بعضی طرفدار باز گذاشتن دست نویسنده در انتخاب شیوه نگارش بوده و حداکثر جواز و رخصت را تجویز میکردهاند و بعضی دیگر برعکس، گرایش به وضع قوانینی عام و قطعی و تخلّفناپذیر داشته و آرزو میکردهاند که در عالم خط و کتابت نیز قوانینی شبیه قوانین حاکم بر علائم ریاضیات حاکم باشد. از جهتی دیگر، برخی از اهل فن معایب و مشکلات موجود را در خطّ فارسی تا آن اندازه فراوان و جدی دانستهاند که رفع آنها را جز با افزودن و درکار آوردن حروف و علائم جدید میسر نمیشمردهاند و گروهی دیگر کمترین تحول و تبدلی را در خط فعلی نپذیرفته و آن را به زیان زبان میدانستهاند.”
مشکل اصلی و اساسی ادبیات و زبان فارسی ما این است که بین »ادبیات و زبان نوشتاری« با »ادبیات و زبان خوانداری« تفاوت قائل نیستیم و آنها را در هم ادغام میکنیم ادبیات و زبان فارسی ما ایرانیها، که به دو بخش »ادبیات و زبان نوشتاری« و »ادبیات و زبان خوانداری«تقسیم میشود، سرشار از راز و رمزهایی است که هنوز بهدرستی شناختهنشدهاند و شاید یکی از قویترین دلیلهایی که سبب شدهاست زبان ما دامنهی وسیعی در دنیا نداشته باشد، همین سبب باشد. البته ادغام زبان خوانداری با قواعد و شیوههای خاص خود در زبان نوشتاری، هم دلیل واضحی است بر این ادعا.
باوجود این که ادبیات کهن ما دستخوش حملهها و هجومهای ناجوانمردانه قرارگرفته است و بخش عظیمی از ادبیات کهن ما در آتش سوخت، اما کسانی بودهاند که باقدرت ذکاوت و هوش و حافظهی خدادادی خود، توانستهاند ادبیات کهن ما را از دست برخی آدمهای زورگو و ظالم نجات داده و بهصورت منظومهها و نثرها محفوظ نگهدارند.
از جملهی این افراد میتوان به فردوسی، حافظ، سعدی و … اشاره کرد که هر کدام بهنوبهی خود، دست خرد قویای در حفظ ادبیات فارسی داشتهاند. اما با تمام این توضیحها، هنوز ما در قواعد و اصول و شیوه و بیان و نوشتن و خواندن فارسی دارای مشکلهایی هستیم. در این مطلب، حقیقتهایی از ادبیات و زبان فارسی بیان میشود، تا بر همگان ثابت شود که هنوز ادبیات و زبان فارسی ما دارای نقصهای جدی و اساسی است که حتی دکترهای ادبیات و زبان فارسی تا به حال به این نکتهها توجه نکردهاند و به همچنین ایرادهایی در ادبیات و زبان فارسی نپرداختهاند.
بحث اصلی و نکتهی اصلی این مطلب، بر سر ادغام زبان خوانداری در زبان نوشتاری است که نه تنها از زمانهای قدیم، بلکه در زمان حال هم هنوز رعایت نمیشود و زبان خوانداری را در زبان نوشتاری ادغام کردهاند و این عامل سبب شدهاست که برای فراگیری ادبیات و زبان فارسی، ما دچار تناقضها و مشکلهای فراوانی شویم. از جملهی این مشکلها و تناقضها را در زیر بیان میکنیم :
- هنگام خواندن و نوشتن، جملههای ما دارای کلمههای خوانداری ادغام به کلمههای نوشتاری هستند.
- شعرها و سرودههای شاعرها دارای تناقض با زبان ادبیات میباشند و ادغامشده با زبان خوانداری هستند.
- به دلیل ادغام زبان خوانداری در زبان نوشتاری، شعر شاعرها دارای وزن اصیل مخصوص به ادبیات نیست و تمام اشعار و سرودههای شاعرها مطابق با قواعد و اصول و قانونهای ادبیات و زبان فارسی، نیست.برای تشریح موارد بالا، ضمن بیان مثال، موضوع را شرح خواهیم داد :
مطابق قوانین و قواعد و اصول ادبیات و زبان فارسی، ما تنها زمانی حق داریم زبان خوانداری را در زبان نوشتاری ادغام کنیم، که بخواهیم نقلقولی از کسی بیان کنیم. یعنی وقتی مینویسیم آقای/خانم … گفت:« »، داخل گیومه باید عین آنچه را که گفته است، بهصورت نوشتاری بیاوریم. بهعنوان مثال :
جملهی اول : آقای … سرش را بلند کرد و گفت »چرا به جای این حرفها، منرا نمیکشید؟!«
جملهی دوم : آقای … سرش را بلند کرد و گفت :»چرا به جای این حرفا، مرا نمیکشی؟!«
در جملهی اول، میبینید که ما یک نقلقول داریم و مطابق با قواعد نوشتاری آن را نوشتیم. رعایت این موضوع خوب و مطابق قواعد ادبیات هستند، اما چون نقلقول است و باید عین آنچه گفته شود بیان شود، باید بهصورت جملهی دوم نوشته شود.
متأسفانه، این نکته در هیچ کتابی رعایت نشدهاست. بهخصوص در شعرهای شاعرها و نویسندهها و حتی دکترهای ادبیات و زبان فارسی، از این مورد غافل ماندهاند، و نه تنها به این مشکل اساسی اشارهای نشدهاست، بلکه هیچ اقدامی در رفع این نکته بیان نشدهاست.
اگر بخواهیم اصول و قواعد و قانونهای ادبیات و زبان فارسی را بهصورت جدی مورد توجه قراردهیم، هیچکدام از شعر شاعرها و نوشتههای نویسندهها، دارای قواعد و اصول و قوانین ادبیات و زبان فارسی نیستند، چرا که به یقین تمام شعر شاعرها و نوشتههای نویسندهها، دارای کلمات خواندارای هستند.
برای نمونه، به چند مورد از شعر شاعرهای معروف اشارهای خواهیم کرد:»از ننگ چه گویی که مرا نام ز ننگ است وز ننگ چه پرسی که مرا ننگ زِنام است«
این بیتی از شعرهای حافظ است. در مصرع اول، متوجه این نکته هستیم که در ابتدا کلمهی »از« را میآورد و در کلمهی هفتم، زبان خوانداری آن را بیان میکند. در مصرع دوم، باز همین کلمه را بهصورت خوانداری بیان میکند.
شاید برخی این مطلب را بیان کنند که ما برای زیبایی و حفظ وزن شعر، این کلمات را بهصورت خوانداری میآوریم. اما آیا میشود بهاصطلاح عام و خاص»اصل را قربانی فرع کرد«؟!!
اگر قرار بر این باشد، ادبیان و زبان فارسی ما، دارای هیچ قاعده و قانون و اصل خاصی نیست.
»عشقت رسد به فریاد ار خود به سان حافظ قرآن ز بر بخوانی با چارده روایت«
در این بیت، که باز از شعرهای حافظ است، مشکلات ادغام خوانداری در نوشتاری داریم. در مصرع اول، کلمهی»عشقتن، »ار« و در مصرع دوم، »ز« »چارده« بهصورت خوانداری هستند.
عدهای بر این عقیدهاند که ما مینویسیم برای اینکه بخوانیم و دلیل ادغام خوانداری در نوشتاری را همین میداند. در صورتی که باید بیان کنم که ادبیات و زبان نوشتاری با ادبیات و زبان خوانداری از زمین تا آسمان متفاوت هستند. ما باید ادبیات و زبان نوشتاری را همانگونه که باید باشد، بنویسیم و ادبیات و زبان خوانداری را هم همان طور که باید باشد، بخوانیم.
ما یک متن نوشتاری را با لحنها، شیوهها، روشها و گویشهای مختلفی میتوانیم بخوانیم، که هر کدام دارای تفاوتهای خاصی هستند. اما تنها یک جور میتوانیم بنویسیم.حال با این توضیحهایی که داده شدهاست، اگر بخواهیم از این منظر به شعر شاعرها نگاهی جدید کنیم، اساس دستوری ادبیاتی و زبانی آنها دارای مشکل است و باید مورد بازبینی و بازسازی قرار بگیرند.
Article printed from آراز آذربایجان – روزنامه خبری آذربایجان غربی: http://www.araznews.ir
URL to article: http://www.araznews.ir/%d8%a7%d8%af%d8%a8%d9%8a%d8%a7%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d8%aa%d9%84%d8%a7%d8%b7%d9%85-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%86%d9%87%d8%a7-%d9%88-%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d8%a8%d9%8a%da%af%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%a7/
Click here to print.
Copyright © 2013 آراز آذربایجان - روزنامه خبری آذربایجان غربی. All rights reserved.