گزارش//

احداث پارک موزه تپه تاریخی اهرنجان، گامی در توسعه گردشگری آذربایجان غربی

گروه گزارش: احداث پارک موزه تاریخی در تپه اهرنجان به عنوان یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری سلماس، سال‌هاست به عنوان مطالبه مهم این حوزه در منطقه مطرح بوده اما این روزها با سفر استاندار آذربایجان غربی و تصویب در شورای برنامه ریزی استان، امیدواری نسبت به پیگیری و تحقق آن افزایش یافته است.
تپه اسرار آمیز “اهرنجان” سلماس با قدمتی ۹ هزار ساله یکی از آثار باستانی مغفول ایران زمین به شمار می رود که به گفته کارشناسان، مرکز تولید و صادرات ابزار آلات سنگی بود.
سفال های منقوش کشف شده از تپه اهرنجان با عناصر هندسی تزیین شده است و بیشتر آنها را انواع کاسه های ساده و سبو تشکیل می دهد؛ برخی از کاسه های اهرنجان نیز دارای لوله کوتاهی در زیر لبه هایشان بوده که شبیه آنها تاکنون در هیچ منطقه باستانی دیگری دیده نشده است.
کارشناسان معتقدند که تپه اهرنجان محل کارگاه های تولیدی انسان های باستان از ۹ هزار سال قبل بوده و از این لحاظ ظرفیت منحصربفردی برای کاوش های باستان شناسی و آشنایی با سبک زندگی پیشینیان دارد.
این تپه رفته رفته به فراموشی سپرده شده بود ولی با سفر محمدصادق معتمدیان، استاندار آذربایجان غربی به سلماس و پیگیری توسط مقام عالی استان در شورای برنامه ریزی، ۲۰ میلیارد ریال اعتبار اولیه برای احداث پارک موزه پیش بینی شد که می تواند نخستین گام برای احیای این اثر گردشگری و گامی بلند در احداث پارک موزه در منطقه باشد.
تپه اهرنجان جزو قدیمی ترین دهکده های واقع در خاورمیانه است
پژوهشگر تاریخ و نویسنده کتاب تاریخ ۱۰ هزار ساله سلماس در این باره معتقد است که این دهکده در نوع خود جزو قدیمی ترین دهکده های واقع در خاورمیانه به شمار می رود و از این حیث، از اهمیت زیادی برخوردار است.
توجید ملک زاده گفت: این تپه در شمال شهر سلماس و در نزدیکی کوی فرهنگیان قرار دارد و مردم منطقه آن را به علت وجود خاکستر (به زبان محلی کول)، کول تپه می نامند.
وی افزود: در سال های اخیر کشاورزان که به زعم خود تپه اهرنجان را معدن خاکستر می دانند، خاکش را برای تقویت زمین های زراعی خود منتقل می کنند به طوری که از این دهکده باستانی تنها چهار هکتار باقی مانده است.
وی بیان کرد: در این مکان باستانی ابتدا سنگ های اوبسیدین از معادن آتشفشانی غرب سلماس و در برخی موارد از ترکیه کنونی وارد و پس از تبدیل به ابزارآلات جنگی مانند چاقو و سرنیزه به دیگر اقوام جهان صادر می شد.
این کارشناس مسائل تاریخی و میراث فرهنگی معتقد است که وجود مصنوعات سنگی شامل ظروف، سینی های گود، سینی های سفال و وزنه های گرد سنگی معرف فعالیت های زیادی برای تأمین غذا از طریق کشاورزی در این منطقه بوده است.
ملک زاده ادامه داد: در این منطقه همچنین سفالینه های منقوش خاکستری متمایل به سیاه و مسطح سفالی کشف شده که از نوع سفال های نخجوان مربوط به دوره برنز قدیم در ۲ هزار و نهصد سال قبل از میلاد مسیح است.
تپه تاریخی اهرنجان سلماس تعیین حریم شده است
رییس اداره‌ میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سلماس نیز دراین باره گفت: تعیین حریم تپه تاریخی اهرنجان سلماس مربوط به هزاره هفتم قبل از میلاد،سال گذشته به تصویب شورای حریم کشور رسیده است.
افراسیاب گراوند افزود: تعیین حریم تپه تاریخی اهرنجان مانع از تعرض غیرقانونی به حریم این تپه شده و یک مانع قانونی در برابر متجاوزان ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: این تپه از جمله مهم‌ترین محوطه‌های تاریخی شمال‌غرب کشور بوده که مربوط به هزاره هفتم قبل از میلاد است.
وی با بیان اینکه برای اجرای این طرح، محوطه گسترده و وسیعی داشتیم که متاسفانه در دوره‌های پیش مورد نامهری‌هایی قرار گرفته و بخش‌هایی از آن از بین رفته بود، بیان کرد: این اثر به‌دلیل قرارگیری داخل شهر و منطقه توسعه شهری دچار آسیب‌های متعددی شده بود، بخش زیادی از حرایم استحفاظی آن به‌دلیل تفکیک و تبدیل به منازل مسکونی فرهنگیان از بین رفته و از طرفی برداشت خاک تپه برای امور ساختمانی از قسمت‌های شرقی و جنوبی آن، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به آن وارد آورده بود.
رییس اداره‌ میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سلماس بیان کرد: تپه تاریخی اهرنجان سلماس نخستین بار در سال ۱۳۷۰ مورد گمانه‌زنی باستان‌شناختی قرار گرفت و بعد از آن در سال ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۱۰۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
آثار تاریخی سلماس با همه توان حفظ و حراست می‌شود
فرماندار سلماس با اشاره به لزوم توجه به آثار باستانی شهرستان به ویژه تپه تاریخی اهرنجان گفت: متاسفانه با وجود قدمت بالا و فاخر بودن ۶۱ اثار تاریخی در این شهرستان، طی سال های گذشته اقدامی در زمینه مرمت و احیای آن‌ها صورت نگرفته و هم اکنون اکثر این آثار در معرض آسیب قرار دارند.کاظم غنی زاده با تاکید بر اهمیت مرمت و بازسازی آثار تاریخی در راستای توسعه صنعت گردشگری در منطقه عنوان کرد: با پیگیری استاندار آذربایجان غربی در سفر اخیر به این شهرستان و تصویب اعتبار اولیه در شورای برنامه ریزی استان، سلماس آمادگی کامل را جهت حفظ و مرمت و احیای تپه باستانی اهرنجان در قالب احداث ” پارک موزه” دارد.
وی افزود: این اثر ارزشمند باستانی به‌دلیل قرارگیری در داخل شهر و منطقه توسعه شهری دچار آسیب‌های متعددی شده؛ بخش زیادی از حریم استحفاظی آن به‌دلیل تفکیک و تبدیل به منازل مسکونی فرهنگیان از بین رفته و از طرفی برداشت خاک تپه برای امور ساختمانی از قسمت‌های شرقی و جنوبی آن، آسیب‌های جبران ناپذیری به آن وارد آورده است.
وی بیان کرد: وسعت اولیه این تپه، ۴۰ تا ۵۰ سال قبل بسیار بیشتر از وسعت باقی مانده کنونی بود که با بی توجهی تعمدی مسوولان و خود مردم، بخش وسیعی از آن برای همیشه از بین رفته است؛ بقایای خانه‌های قدیمی اهرنجان و یکی از آسیاب‌های آن تا دهه ۷۰ در ضلع غربی سلماس کنونی باقی‌مانده بود که امروزه، آن هم از بین رفته‌ است.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایرنا، قدمت استقرار روستایی در آذربایجان با وجود تپه هایی چون اهرنجان تا اواخر هزاره هفتم پیش از میلاد می رسد و همین امر نشان از تاریخ گرانسنگ منطقه دارد که باید از این تاریخ محافظت شود؛ امری که در سال های طولانی گذشته مورد بی_مهری مردم و مسوولان قرار گرفته و البته در این دوره، با هدف توسعه گردشگری و جذب ایرانگردان و جهانگردان، رونق این بخش در دستور کار است.شهرستان سلماس با داشتن ۲۰۰ هزار نفر جمعیت در شمال استان آذربایجان غربی واقع است.
Arazazarbaijankhabarname@gmail.com