احتضار دریاچه ارومیه تا کی ادامه می یابد
گروه گزارش: دریاچه ارومیه نگین فیروزه ای شمالغرب ایران از ۱۸ سال گذشته دچار مشکل کم آبی شده و هم اکنون با باقی ماندن تنها ۱۵ درصد مساحت آبی در حال احتضار قرار گرفته و وضعیت آن به حالت هشدار برای کشاورزی و سلامت مردم منطقه تبدیل شده است.تاثیرگذاری خشکی دریاچه ارومیه بر آبهای زیرزمینی و در معرض شوری قرار گرفتن آب ۱۸۳ روستای آذربایجان غربی، ریزگردهای نمکی و تاثیر منفی آنها بر سلامت مردم و کشاورزی منطقه، معضلات و مشکلاتی است که با خشکی ۸۵ درصدی مساحت دریاچه ارومیه ایجاد شده است.موضوعاتی که در صورت ادامه روند فعلی زندگی را برای مردم آذربایجانهای غربی و شرقی دشوار و با توجه به قرار گرفتن در مسیر باد مردم پایتخت نیز از طوفانهای نمکی بی نصیب نمانده و منطقه تحت الشعاع خشکی دریاچه ارومیه قرار می گیرد که با هزینه میلیارد ریال اعتبار نیز قابل جبران نخواهد بود.هر چند رئیس دولت یازدهم شعار انتخاباتی خود را در اولین جلسه هیئت دولت اجرایی و دستور ویژه جهت احیای پارک ملی دریاچه ارومیه بدون هیچ محدودیت اعتباری صادر کرده ولی از طرفی کاهش حدود ۵۳ میلیمتری بارندگی طی سال زراعی جاری نسبت به سال گذشته و پیش بینی بارندگی نرمال طی بهار امسال در حوزه آبریز دریاچه نمی توان روزهای خوبی در تابستان امسال برای دریاچه متصور شد.شاید با ادامه روند فعلی و با توجه به زمان بر بودن اجرای برخی طرحهای نجات دریاچه از جمله تغییر الگوی کشت، تبدیل آبیاری سنتی به نوین و انتقال آب از رودخانه زاب به دریاچه و …. شاهد کاهش سطح آبی دریاچه ارومیه که هم اکنون حدود ۱۵ درصد از مساحت کل آن است باشیم.کمتر از یک ماه به ارائه نسخه عملی نجات دریاچه ارومیه توسط کارگروه ویژه به رئیس جمهور باقی مانده که با توجه به اینکه متخصصان خارجی رای بر تعطیلی زراعت در منطقه و تبدیل حق آبه کشاورزی به حق آبه زیست محیطی داده و نسبت به تخصیص حق آبه دریاچه ارومیه از زرینه رود بعنوان راهکارهای کوتاه مدت نظری مثبت داشته اند، باید منتظر ماند و دید نسخه نهایی نجات دریاچه ارومیه که دولت ارائه می کند چه خواهد بود.هر چند مصوبات ۱۹ گانه ای برای اجرا به دستگاههای اجرایی استانهای حوزه آبریز دریاچه ارومیه ابلاغ و دستگاههای برخی اقدامات از جمله افزایش سطح آبیاری نوین و تغییر الگوی کشت را انجام داده اند ولی هنوز وضعیت دریاچه ارومیه بحرانی و تنها ۱۶۲۸ کیلومتر مربع مساحت محدوده آبی این زیست بوم با ارزش بین المللی است.
کلانتری: دریاچه ارومیه از بین برود، آذربایجان ویران می شود
وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه به این ترتیب بعنوان یکی از دغدغه های اصلی دولت در حال حاضر بوده بطوریکه دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه اعلام کرده بود، رئیس جمهور دستور داده است به هر قیمتی که شده است، دریاچه ارومیه احیا شود. در این زمینه تاکنون از تجارب متخصصان ۵ کشور آمریکا، روسیه، تاجیکستان، بلژیک و آلمان استفاده شده است.عیسی کلانتری گفته بود: در فاجعه زیست محیطی دریاچه ارومیه، اشتباه انسانی سبب خشک شدن دریاچه شده است اما این موجب نخواهد شد که ما از تلاش در جهت جبران اشتباه بشری و احیای دریاچه دست برداریم.
لزوم فاز بندی احیاء دریاچه ارومیه
هر چند امیدواری به احیاء دریاچه ارومیه از دیدگاه زمین شناسان کمی دور از واقعیت به نظر می رسد ولی دانشمندان داخلی و خارجی معتقدند با فاز بندی عملیات احیا، تغییر الگوی کشت، خرید آب از کشاورزان، بارور سازی ابرها، مدیریت مصرف آبهای زیر زمینی و در بخشهای صنعت و پرورش آبزیان می تواند در کوتاه مدت منجر به احیای دریاچه ارومیه شود.
به اعتقاد همین کارشناسان باید برای ماندگاری نتایج طرحهای کوتاه مدت طرحهای بلند مدت از جمله اصلاح سیستم آبیاری کشاورزی و فرهنگ سازی در بین مردم برای مدیریت مصرف آب و انتقال حوزه به حوزه آب با توجه به نمکی بودن سطح دریاچه نیز اجرایی شوند.عضو هیئت علمی دانشگاه ارومیه در گفتگو با مهر، با اشاره به اینکه به عبارتی دیگر دریاچه ارومیه بدلیل به هم خوردن این تعادل علاوه بر تبخیر سطحی بخشی از آب خود را نیز از طریق نشت بطرف سفره آبهای زیرزمینی از دست داده، گفت: مدیریت مصرف آبهای زیرزمینی توسط نصب کنتور بر چاهها و افزایش تصاعدی بهای آب مصرفی بیش از حد مجاز را عامل موثر جهت بازگرداندن تدریجی تعادل است.ناصر آق با اعلام اینکه افزایش بهای خرید محصولات با آب بری کم توسط دولت جهت تشویق کشاورزان به تغییر الگوی کشت بصورت داوطلبانه، از جمله راهکارهای اجرایی کردن چنین طرحی است، ادامه داد: بررسی و تحقیق درباره آرایش کاشت گیاهان زراعی مختلف، استفاده و ترویج مدیریت تلفیقی آب آبیاری و کودهای شیمیایی روشهای تغییر الگوی کشت منطقه هستند.
لزوم افزایش راندمان ۹۰ درصد آب مصرفی بخش کشاورزی
دانشیار مهندسی رودخانه گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه در گفتگو با مهر، با بیان اینکه در حوزه دریاچه ارومیه ۵ رودخانه شامل زولا، شهرچایی، مهاباد، زرینه رود و آجی چای توسط سدها کنترل می شوند، عنوان کرد: وجود سد به این معنی است که مدیریت خرید حق آبه و انتقال از طریق رود با وجود سدها امکان پذیر تر است پس سدها در کوتاه مدت به عنوان عارضه منفی یا غیر قابل استفاده نیستند.مهدی یاسی با اشاره به توقف احداث سد در حوزه آبریز دریاچه ارومیه و ناتمام مانده عملیات اجرایی برخی طرحها، گفت: احداث مراحل ساخت سد نازلو و باراندوز چای سالها طول کشید پس هیچ ایرادی ندارد تا چند سال آینده نیز متوقف شود، بطوریکه سرمایه گذاری در این سدها اعتبار مالی است که بتواند حق آبه این رودخانه ها را تامین کند.به هر روی وضعیت فعلی پارک ملی دریاچه ارومیه به همراه این هشدارهای جدی نشان می دهد تاکنون اقدامات دولت و مسئولان برای نجات دریاچه بی نتیجه بوده و امروز بر روند این بحران روز به روز افزوده می شود.آهنگ بحران خشک شدن دریاچه ارومیه از ۱۸ سال گذشته آغاز شده و هم اکنون تنها ۱۵ درصد از وسعت دومین دریاچه شور جهان باقی مانده است سطح آب دریاچه ارومیه هم به ۱۲۷۰٫۶۵ سانتیمتر از سطح آبهای آزاد رسیده که این روند بسیار نامطلوبی در این زمینه است.
نوشته شده توسط admin در پنجشنبه, ۲۱ فروردین ۱۳۹۳ ساعت ۵:۴۴ ق.ظ
